Αρθρο με τις θέσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Εργαζομένων Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις στις Ενοπλες Δυνάμεις, που προωθεί το Γραφείο του Υπατου Εκπροσώπου του ΟΗΕ, Πάντι Ασντάουν, στο προτεκτοράτο, απέστειλε στο «Ρ» ο πρόεδρός του, Γκόραν Μάρκοβιτς. Το ΚΚ Εργαζομένων Βοσνίας - Ερζεγοβίνης σημειώνει πως απώτερος στόχος των μεταρρυθμίσεων (ενιαίες Ενοπλες Δυνάμεις Βόσνιων, Κροατών, Σερβοβόσνιων υπό κοινή διοίκηση και μετέπειτα επαγγελματικοποίησή του) είναι η ένταξη της χώρας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ. Γνωστοποιεί πως υποστηρίζει τη σταδιακή και όχι άμεση «ενοποίηση» του στρατού της χώρας (υπό τη, μεταξύ άλλων, προϋπόθεση της βραχύχρονης, πλην αποτελεσματικής εκπαίδευσης των φαντάρων), ξεκαθαρίζοντας παράλληλα πως αντιτίθεται σε οποιαδήποτε περίπτωση «μετασχηματισμού» του στρατού της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης με ένταξη στο ΝΑΤΟικό πρόγραμμα «Συνεταιρισμός για την Ειρήνη»...

«Εως τώρα υπήρχαν δύο στρατοί στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Ενας απ' αυτούς ήταν ο στρατός της Ομοσπονδίας ΒΕ (VF), ο άλλος ήταν ο στρατός της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατικής Οντότητας (Σσρέμπσκα) (VRS).

Ο ομοσπονδιακός στρατός συγκροτούνταν αφ' ενός από τους Βόσνιους, αφ' ετέρου από τους Κροάτες, έτσι ώστε να υπηρετούν σ' αυτές τις περιοχές της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, όπου αποτελούσαν την εθνοτική πλειοψηφία και ήταν υπό τη διοίκηση αξιωματικών που ανήκαν στο ίδιο έθνος. Αυτό ήταν προϊόν του εμφύλιου πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου υπήρχαν τρεις εθνικοί και εθνικιστικοί στρατοί: Ο Στρατός της Δημοκρατίας Βοσνίας - Ερζεγοβίνης(ARBiH), το Κροατικό Συμβούλιο Αμυνας (HVO) και ο Στρατός της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατίας (VRS). Οι πρώτοι δύο εμφανίστηκαν το 1994, όταν Βόσνιοι και Κροάτες εθνικιστές υποχρεώθηκαν να υπογράψουν συμφωνία για τη σύσταση της Ομοσπονδίας Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (λεγόμενη συμφωνία της Ουάσιγκτον).

Η απόφαση για την προώθηση μεταρρυθμίσεων στις Ενοπλες Δυνάμεις είναι αποτέλεσμα των πιέσεων που ασκεί τα τελευταία χρόνια το Γραφείο του Υπατου Εκπροσώπου Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (OHR) για την περαιτέρω ενίσχυση των κεντρικών θεσμών της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Ηταν επιπροσθέτως αποτέλεσμα πιέσεων από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, που υποστηρίζουν πως η Βοσνία - Ερζεγοβίνη δε θα γίνει μέλος τους, εάν συνεχιστεί η παρούσα κατάσταση. Οι Βόσνιοι εθνικιστές υποστήριξαν τη μεταρρύθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων με σκοπό την ένταξη στο ΝΑΤΟ, που θα περιλαμβάνει την κατάργηση των στρατών των εθνοτικών οντοτήτων, τη στρατολόγηση νεαρών ανεξαρτήτως της εθνικότητας και της υπηκοότητάς τους. Οι Σέρβοι εθνικιστές υποστήριξαν την ένταξη στο ΝΑΤΟ στη βάση της περαιτέρω ύπαρξης των στρατών των δύο οντοτήτων.

Το Σύνταγμα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, ως τμήμα της Ειρηνευτικής Συμφωνίας του Ντέιτον, δεν προϋποθέτει την ύπαρξη ενιαίου στρατού. Αναφέρει μόνον ότι η Προεδρία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης ασκεί πολιτικό έλεγχο στις "Ενοπλες Δυνάμεις της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης".

Εντούτοις, σύμφωνα με το Σύνταγμα, θα ήταν δυνατόν ο ενιαίος στρατός να δημιουργηθεί εάν συμφωνήσουν σ' αυτό τα δύο τρίτα των μελών των εθνικών Κοινοβουλίων. Να γιατί η ειδική συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατικής Οντότητας συζήτησε αυτό το ζήτημα και αποφάσισε να δεχτεί την προτεινόμενη μεταρρύθμιση. Η μεταρρύθμιση έγινε αποδεκτή από τα σερβικά κόμματα (της Sprska) με πλειοψηφία 2/3 ως αποτέλεσμα της βούλησής τους να μην υπόκεινται στο Γραφείο του Υπατου Εκπροσώπου.

Σύμφωνα με το σχέδιο του Γραφείου του Υπατου Εκπροσώπου Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, θα υπάρχει ένας στρατός τριών εθνικών Ενόπλων Δυνάμεων, κοινά στρατηγεία υπό το υπουργείο Αμυνας Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, που σχηματίστηκε πριν από λίγα χρόνια. Επιπλέον, σχεδιάζεται η σύσταση επαγγελματικού στρατού, ενόψει της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Εργαζομένων Βοσνίας - Ερζεγοβίνης έχει την ακόλουθη θέση και σ' αυτό το ζήτημα: Πριν λίγα χρόνια, στην πρώτη μας κύρια συνδιάσκεψη, δεχτήκαμε την πιθανότητα δημιουργίας κοινού στρατού Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, αλλά με τρία συστατικά στο πρώτο στάδιο μετασχηματισμού των στρατιωτικών δυνάμεων. Αυτό επειδή είναι ακόμη πολύ υψηλό το επίπεδο αμοιβαίας επιφυλακτικότητας μεταξύ των εθνών της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και οι άνθρωποι φοβούνται να στείλουν τους γιους τους να υπηρετήσουν σε έναν ενιαίο πολυεθνοτικό στρατό. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ακόμη πολλοί αξιωματικοί στις δυνάμεις του στρατού, που υπηρέτησαν στη διάρκεια του πολέμου και κάποιοι εξ αυτών είναι ενδεχομένως εγκληματίες πολέμου. Τρίτον, πολιτικοί λόγοι μάς οδηγούν στην πρόταση πως οι μεταρρυθμίσεις στο στρατό θα πρέπει να είναι σταδιακές. Αυτό επειδή θεωρούμε πως προς το παρόν θα έπρεπε να υπάρχει κοινός στρατός Βοσνίας - Ερζεγοβίνης με τρία εθνικά στοιχεία (σ.μτφ. Βόσνιοι, Κροάτες, Σερβοβόσνιοι), αλλά να μην είναι επαγγελματικός. Οι στρατολογημένοι (φαντάροι) θα πρέπει να έχουν σύντομη, πλην αποτελεσματική, περίοδο εκπαίδευσης. Ο στρατός θα πρέπει να είναι υπό τη στρατιωτική διοίκηση των κοινών στρατηγείων και του πολιτικού ελέγχου του υπουργείου Αμυνας και της Προεδρίας της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Βεβαίως, καταδικάζουμε όλα τα σχέδια για ένταξη του στρατού στο ΝΑΤΟικό Πρόγραμμα "Συνεταιρισμός για την Ειρήνη"».