Ο Ουόλτ Ουίτμαν, ο κορυφαίος Αμερικανός ποιητής του 19ου αιώνα, υπήρξε η πιο ριζοσπαστική μορφή της αμερικανικής λογοτεχνίας στην εποχή του. Η εποχή του τον αγνόησε, τον απαγόρευε, αποσιωπούσε τη μεγάλη σημασία του έργου του. Λαμπρή εξαίρεση αποτέλεσε ο σύγχρονός του ποιητής Εμερσον, ο οποίος έβλεπε στο έργο του Ουίτμαν την αρχή της προοδευτικής σκέψης στις ΗΠΑ. Σε εποχή που η αστική τάξη των ΗΠΑ, κυρίαρχη μετά τη λήξη του εμφύλιου, προσπαθούσε να πρωταγωνιστήσει στο παγκόσμιο κεφαλαιοκρατικό σύστημα, η φωνή του Ουίτμαν, φωνή μιας άλλης Αμερικής, δεν ήταν μόνον ενοχλητική, αλλά και επικίνδυνη.

Μαχητής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο Ουόλτ Ουίτμαν προβλέπει την εμφάνιση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και κριτικάρει τα δεινά της βιομηχανικής κοινωνίας, που απανθρωπίζει και μαζικοποιεί το άτομο.

Ο Ουίτμαν από παιδί τριγυρνούσε στις περιοχές και τους δρόμους της Ν. Υόρκης. Παρατηρούσε τη ζωή των απλών ανθρώπων. Δέθηκε μαζί τους, θεώρησε τον εαυτό του έναν απ' αυτούς. Ο ποιητής θεωρούσε τη Φύση πηγή ευτυχίας. Οτι κοντά της ο άνθρωπος μπορεί να γίνει ευτυχισμένος, ενώ ο τεχνικός πολιτισμός καταστρέφει τον άνθρωπο, τον ισοπεδώνει και τον μετατρέπει σε καταναλωτική μηχανή.

Το 1855 ολοκλήρωσε και το 1856 δημοσίευσε, με δικά του έξοδα, την ποιητική συλλογή «Φύλλα της χλόης», καλώντας τους συμπατριώτες του να γίνουν μια φυλή μεγαλόψυχη, γενναιόδωρη, γαλουχημένη με το νόημα της πολιτικής ελευθερίας. Το ποίημα της συλλογής «Τραγουδώ το ηλεκτρικό κορμί» αποτελεί ύμνο στην ομορφιά. Οι ηθικολόγοι λογοκριτές, αδυνατώντας να καταλάβουν το βαθύτερο νόημά του, το χαρακτήρισαν «άσεμνο» και απαγόρευσαν την κυκλοφορία της συλλογής.

To 1865 δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές «Ηχος τυμπάνων» και «Παρεπόμενα στον ήχο τυμπάνων», καταγγέλλοντας τον εμφύλιο, και γενικότερα τους πολέμους. Αντιπολεμικό περιεχόμενο έχει και το πεζό του «Δείγματα ημερών και συνάθροιση» (1882) και το δοκιμιακό «Δημοκρατικοί Ορίζοντες» (1870) Στο πεζό του έργο «Δημοκρατία», προβλέπει την εξέλιξη της αμερικανικής κοινωνίας σε χυδαία και υλιστική. Στο ποιητικό έργο του «Πέρασμα στην Ινδία» (1870) υμνεί τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, τα δύο αμερικανικά σιδηροδρομικά δίκτυα και τη λειτουργία υπερατλαντικής τηλεγραφίας.

Το 1873 ο Ουίτμαν αρρώστησε και έμεινε μερικά παράλυτος. Εζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο Κάμντεν, όπου φίλοι του του αγόρασαν μιαν άμαξα με άλογο, ώστε να επισκέπτεται την αγαπημένη του ύπαιθρο. Παρά τα βάσανά του, επέγραψε 62 νέα ποιήματα για τη συλλογή «Κλωνάρια του Νοέμβρη» και τη συλλογή «Αντίο φαντασία μου». Στο κρεβάτι του θανάτου, ο ποιητής ένιωσε την ικανοποίηση της έκδοσης των Απάντων του, ποιημάτων και πεζών. Πέθανε το 1892 καταξιωμένος στη συνείδηση των ευαίσθητων διανοουμένων, Ευρωπαίων και Αμερικανών. Οι λυσσαλέες επιθέσεις των ηθικολόγων λογοκριτών στις ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να σβήσουν τη φωνή του Ουίτμαν, τη «φωνή της Αμερικής», μιας Αμερικής, όμως, που δεν έχει καμία σχέση με τις ΗΠΑ και των πολιτική τους.

Το έργο του Ουόλ Ουίτμαν άσκησε μεγάλη επίδραση στις μεταγενέστερες γενιές. Ιδιαίτερη επίδραση άσκησε στον σύγχρονο του, μεγάλο, επαναστάτη Κουβανό ποιητή Χοσέ Μαρτί. Ο Μαρτί χρησιμοποιεί την τεχνική του Ουίτμαν, απλή και χωρίς ρητορείες, αλλά κυρίως πυρπολείται από την ίδια ποιητική φλόγα. Και οι δυο ταυτίζονταν σε ένα σημαντικό σημείο. Κατήγγελλαν την εποχή τους και οραματίστηκαν ένα καλύτερο μέλλον.

To 1892, με αφορμή το θάνατο του Ουίτμαν, ο Χοσέ Μαρτί του αφιερώνει ένα άρθρο. Γράφει: «Ο ποιητής χρησιμοποιεί μια γλώσσα αποκαλυπτική, απλή και φυσική. Γράφει όπως μιλάει. Με εναλλαγές ρυθμών, με μουσικότητα, δημιουργεί μια ποίηση που επιζητεί μια νέα ανθρωπότητα, μια νέα ήπειρο. Ζητάει να έρθει μια νέα εποχή, επιδιώκει την ανανέωση του ανθρώπου και τη λύτρωσή του. Εκτοξεύει τη φαντασία του πάνω στα λευκά βουνά. «Ωχ, πες μου γη, πες μου παλιό βαθμό, τι θέλεις από μένα; Εγώ κάνω να ηχεί η βάρβαρη φλυαρία μου πάνω στις στέγες του κόσμου».

Στο ίδιο άρθρο ο Χ. Μαρτί γράφει: «Ποιος είναι εκείνος ο αδαής, που υποστηρίζει ότι η ποίηση δεν είναι απαραίτητη στους λαούς; Η ποίηση, που ενώνει και αποσυνθέτει, που δυναμώνει ή θλίβει τον άνθρωπο, που στηρίζει, που προσφέρει την πίστη και την αναπνοή, είναι πιο αναγκαία για τους λαούς παρά η βιομηχανία. Λοιπόν, είναι αυτή που τους παρέχει τον τρόπο να αντέξουν, είναι εκείνη που τους δίνει την επιθυμία και τη δύναμη της ζωής.

Πού θα πάει ένας λαός που έχει χάσει τη συνήθεια να σκέφτεται; Η μάζα, οι απλοί άνθρωποι, θα εξυψώσουν σε αξίες ουσιαστικές αυτά που πρέπει να τους υπηρετούν σαν απλά μέσα. Θα προσπαθήσουν να θεραπεύσουν, με μιαν ευημερία πάντα ανολοκλήρωτη, την αθεράπευτη θλίψη της ψυχής, που ικανοποιείται μόνο με το ωραίο και το μεγάλο».

Στο ίδιο άρθρο, ο Χοσέ Μαρτί γράφει για τον Ουίτμαν: «Αυτός υπέφερε με όλους τους πόνους... Ενιωθε μια φοβερή ικανοποίηση όταν σταματούσε στο κατώφλι ενός σιδηρουργείου και έβλεπε τους εργάτες να δουλεύουν. Αυτός ήταν ο σκλάβος, ο φυλακισμένος, ο ζητιάνος. Οταν ο σκλάβος έφτανε στην πόρτα του κυνηγημένος και ιδρωμένος, του γέμιζε την μπανιέρα, τον κάθιζε στο τραπέζι του και στη γωνία είχε γεμάτη την καραμπίνα για να τον προστατέψει. Εάν έρχονταν να τον χτυπήσουν, θα σκότωνε τον διώκτη και θα επέστρεφε να καθίσει στο τραπέζι σα να είχε σκοτώσει μια οχιά!».