Οι «μαύρες τρύπες» στις αιμοδοσίες των νοσοκομείων αλλά και η αδυναμία έμπνευσης και οργάνωσης της εθελοντικής αιμοδοσίας στη χώρα μας είχαν τη μοιραία κατάληξη: Μια 17χρονη με μεσογειακή αναιμία και ένας 76χρονος καρδιοπαθής στη Θεσσαλονίκη μολύνθηκαν απ' τον ιό HIV (ΕΪΤΖ).

Η μόλυνση προήλθε από δότη που εμφάνισε το λεγόμενο «σιωπηλό παράθυρο». Δηλαδή ο ιός παρέμεινε «κρυφός» και δεν αποκαλύφθηκε με τον έλεγχο των κλασικών μεθόδων. Για να ανακαλυφθεί έπρεπε να εφαρμοστεί η μέθοδος του μοριακού ελέγχου (το λεγόμενο σύστημα ΝΑΤ). Ομως σε κανένα νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης δεν εφαρμόζεται αυτή η μέθοδος παρά τα επανειλημμένα αιτήματα των υπευθύνων των αιμοδοσιών και της Ελληνικής Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας - η οποία εκπροσωπεί 3.100 άτομα με μεσογειακή αναιμία, εκ των οποίων τα 3.077 είναι πολυμεταγγιζόμενα.

Η πιθανότητα της εμφάνισης του «σιωπηλού παραθύρου» είναι μια στις 1.750.000 μονάδες αίματος. Κι όμως και αυτή η περίπτωση θα είχε αποφευχθεί αν ο έλεγχος του συγκεκριμένου δότη είχε γίνει με το σύστημα ΝΑΤ όπως δήλωσε κατηγορηματικά χτες η Ντίνα Πολίτη, Υπεύθυνη του Συντονιστικού Κέντρου Αιμοεπαγρύπνησης. Το σύστημα ΝΑΤ εφαρμόζεται στις αιμοδοσίες οχτώ νοσοκομείων (Γ. Γεννηματάς, Λαϊκό, Ιπποκράτειο Αθήνας, νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, Πανεπιστημιακό Ιωαννίνων, Γενικό νοσοκομείο Λάρισας, Πανεπιστημιακό Πάτρας και Αγιος Ανδρέας Πάτρας) και δεν εφαρμόζεται σε έξι (Κρατικό της Νίκαιας, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, ΑΧΕΠΑ, Βενιζέλειο, Ερυθρός Σταυρός και Αμαλία Φλέμιγκ).

Χτες, κατόπιν εορτής, ο υπουργός Υγείας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, ανακοίνωσε ότι εντός δύο μηνών θα αρχίσει να εφαρμόζεται το σύστημα ΝΑΤ και στα έξι νοσοκομεία, ενώ μέχρι τότε ο έλεγχος των μονάδων αίματος θα γίνεται στις αιμοδοσίες, όπου εφαρμόζεται το σύστημα ΝΑΤ. Για να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις, ο υπουργός Υγείας «δεσμεύτηκε» ακόμα για την πλήρη ανάπτυξη του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) στους Θρακομακεδόνες, που εγκαινιάστηκε στις 3/2/2006 απ' τον προκάτοχό του Νικήτα Κακλαμάνη. Το ΕΚΕΑ θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον Ιούνη του 2002 και μπήκε σε λειτουργία μόνο στο 30-40% των δυνατοτήτων του.

Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος παρά τις πιέσεις των δημοσιογράφων για το ύψος των κονδυλίων που θα διαθέσει για αιμοδοσίες και το ΕΚΕΑ, απαντούσε γενικόλογα, μέχρι που αναγκάστηκε να υποσχεθεί 25-30 εκατ. ευρώ, χωρίς να αναφέρει τη χρονική περίοδο διάθεσης. Ο υπουργός έδινε αυτές τις υποσχέσεις όταν μόνο για τα αντιδραστήρια του ΕΚΕΑ χρειάζονται 250 εκατ. ευρώ ετησίως -σύμφωνα με τον προκάτοχό του - και όταν χρειάζεται αύξηση κατά 50% του προσωπικού - και ιδιαίτερα του νοσηλευτικού προσωπικού - στις αιμοδοσίες για να λειτουργήσουν στοιχειωδώς.

Λόγου χάρη στο ΕΚΕΑ υπηρετούν 55 άτομα προσωπικό, εκ των οποίων μόλις δύο γιατροί αιματολόγοι, ενώ απαιτούνται τουλάχιστον 130 άτομα προσωπικό για πλήρη λειτουργία. Επίσης στον Ευαγγελισμό σταμάτησε η λειτουργία της αιμοδοσίας το απόγευμα λόγω έλλειψης προσωπικού με αποτέλεσμα να χάνονται πολύτιμες μονάδες αίματος ακόμα και από τους συγγενείς αρρώστων, επειδή δεν μπορούν να προσφέρουν αίμα το πρωί.

Οι συνολικές ανάγκες της χώρας μας σε αίμα είναι 650.000 μονάδες αίματος το χρόνο. Απ' αυτές το 53% καλύπτονται απ' το συγγενικό περιβάλλον, 43% από εθελοντές κυρίως το στρατό και 3% με εισαγωγές απ' την Ελβετία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η οργάνωση της εθελοντικής αιμοδοσίας με μόνιμους, σταθερούς και συνειδητούς αιμοδότες υπογράμμισε η Ντίνα Πολίτη.

Ωστόσο, όμως, αντί της οργανωμένης προσπάθειας, οι κυβερνήσεις εξαντλήθηκαν σε περιοδικές καμπάνιες που - όποια κι αν είναι η συμβολή τους - δεν καλλιέργησαν την εθελοντική αιμοδοσία. Αποτέλεσμα αυτής της αναποτελεσματικής πολιτικής και των ελλείψεων στην αιμοδοσία, είναι να εμφανίζονται υψηλά ποσοστά λοιμώξεων - μεταξύ των οποίων και το ΕΪΤΖ - που μεταδίδονται μέσω του αίματος στη χώρα μας σε αντίθεση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως επισήμανε το Συντονιστικό Κέντρο Αιμοεπαγρύπνησης απ' το Νοέμβρη του 2005. Το Συντονιστικό Κέντρο είχε διαπιστώσει ότι οι μολύνσεις απ' τον αιμοδότη για πρώτη φορά, ανέρχονται σε 87,4% και απ' τον αιμοδότη για δεύτερη φορά μόλις σε 12,6% και γι' αυτό ζητούσε την καθολική εφαρμογή του συστήματος ΝΑΤ για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του αίματος!

Το σύστημα ΝΑΤ άρχισε να εφαρμόζεται στη Γαλλία απ' το 1998 και απ' το 2000 στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

Στη χώρα μας παρουσιάστηκαν 85 περιστατικά μόλυνσης απ' τον ιό του ΕΪΤΖ λόγω μεταγγίσεων απ' το 1983 μέχρι σήμερα, ενώ η 17χρονη είναι το πρώτο περιστατικό πολυμεταγγιζόμενου ατόμου.

Με αντιφάσεις στην ενημέρωση για την εξέλιξη των γεγονότων εμφανίστηκε η ηγεσία του υπουργείου Υγείας στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου, γεγονός που αποδεικνύει ακόμα την έλλειψη ενιαίων πρωτοκόλλων καταγραφής και ενημέρωσης παρόμοιων περιστατικών.

Ο 38χρονος έδωσε αίμα για συγγενή του τον Αύγουστο. Είναι αιμοδότης πρώτης φοράς και η γυναίκα του εγκυμονεί. Απ' τον ασκό παρασκευάστηκαν ερυθροκύτταρα που μεταγγίστηκαν στη 17χρονη στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης και πλάσμα αίματος που μεταγγίστηκε στον 76χρονο καρδιοπαθή στο Διαβαλκανικό Κέντρο.

Σε τακτικό προγραμματισμένο έλεγχο στις 18/1/2006 της 17χρονης, διαπιστώθηκε η μόλυνση με τον ιό του HIV. Μετά από διάφορους εργαστηριακούς ελέγχους για να επιβεβαιωθεί το περιστατικό, στις 23/3/2006 ενημερώθηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες με τη σειρά τους ενημέρωσαν την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Στις 27 Μάρτη 2006 ταυτοποιήθηκε ο ορότυπος του ιού, τόσο στον ασθενή όσο και στον αιμοδότη. Απ' τις 23Μάρτη 2006 ο Δημήτρης Αβραμόπουλος έδωσε οδηγίες να ενημερωθεί άμεσα ο εισαγγελέας Θεσσαλονίκης και να ληφθούν όλα τα νόμιμα και απαραίτητα μέτρα. Χτες διαπιστώθηκε και η μόλυνση του 76χρονου απ' τον ιό του HIV.