«Εκκλησιάζουζες» από τη «Θεατρική Διαδρομή»

Τα φετινά Επιαύρεια, εκτός των «Νεφελών» σε σκηνοθεσία Θ. Καρακατσάνη, στερήθηκαν μια ακόμη σημαντική αριστοφανική παράσταση, τις «Εκκλησιάζουσες», από τη «Θεατρική Διαδρομή», σε σκηνοθεσία ενός επίσης σπουδαίου θεατρίνου, του Γιώργου Μιχαλακόπουλου, του οποίου η σχέση με τον Αριστοφάνη μετρά σαράντα χρόνια και ερμηνείες σε 9 από τα 11 σωζόμενα έργα του μέγιστου των αρχαίων κωμωδιογράφων. Ευτυχώς, όμως, το θεατρόφιλο κοινό, χάρη στη μεγάλη περιοδεία του θιάσου, μπορεί να απολαύσει, αφ' ενός την υπέροχη, πάντα επίκαιρη λόγω του σοβαρότατου θέματός που θέτει η κωμωδία του Αριστοφάνη- την άκριτη, αστόχαστη, επικίνδυνη για τα κοινά και κυρίως για την ειρήνη ανδροκρατική εξουσία και επόμενα την «κατάληψη» της εξουσίας από τις γυναίκες και τη δημιουργία μιας κοινωνίας της ισότητας, της Δικαιοσύνης και κοινοκτημοσύνης- και αφ' εταίρου μια παράσταση υψηλής -καθ' όλα- αισθητικής ποιότητας, που ενώ σεβόμενη τον Αριστοφάνη δεν κυνηγά με μεταφραστικές ακρότητες, εξυπναδίστικα, περιττά, επιδεικτικά ευρήματα, προσφέρει και γέλιο και θεατρική ευφροσύνη.

Ολοι οι συντελεστές της παράστασης αυτής έχουν και μέτρο και ήθος και γούστο, αρχής γενομένης από τη μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη, σε γλώσσα νοηματικά εύρωστη, άμεση, σημερινή, χωρίς βεβιασμένα «εκσυγχρονιστικά» αστεία και αριστοφανικά, δήθεν, προσθετικά βωμολοχίας. Ο Απόστολος Βέττας σχεδίασε πολύ όμορφα κοστούμια και ένα έξοχο, πανέμορφο σκηνικό, λιτό, οπτικά, αλλά και πραγματικά ανάλαφρο, ζωγραφισμένο πάνω σε λεπτή ψάθα, ώστε με τη βοήθεια των φωτισμών (Νίκος Καβουκίδης) να γίνεται ορατή η πίσω από αυτό, «εσωτερική», δράση- η μεταμφίεση των γυναικών σε άνδρες και των ανδρών σε γυναίκες. Ο συνθέτης Βασίλης Δημητρίου προσθέτει στο, συνολικά θαυμάσιο, αριστοφανικό ιστορικό του, μια ακόμη σημαντική συνθετική και ενορχηστρωτική δημιουργία που διαθέτει εύπλαστους, σκηνικά παιγνιώδεις ρυθμούς, ανάλαφρες, με αίσθηση του κωμικού, εύφωνες μελωδίες που δεν εξαφανίζουν τον αριστοφανικό λόγο και δεν «πνίγουν» τις φωνές των ηθοποιών, αντίθετα τα προβάλλουν. Η μουσική -καλοδιδαγμένη από τη Νανά Θρασυβουλίδου- που ενέπνευσε «καθοδήγησε» και τον αντίποδά της, την εκφραστικότατη χορογραφία (Δημήτρης Καμινάρης).

Η σκηνοθεσία του Γ. Μιχαλακόπουλου, καθάρια, εύρυθμη, κεφάτη, με κύριο μέλημά της ο λόγος να φθάνει στο θεατή ακέραιος και ευθύβολος, καθοδήγησε αλλά και απέσπασε από όλους τους ηθοποιούς το μέγιστο των υποκριτικών δυνατοτήτων τους, δίνοντας πρώτος το παράδειγμα του αριστοφανικού κωμικού, χωρίς υπερβολές, μέτρου, πλάθοντας με ανάλαφρο σαρκαστικό χιούμορ τον Βλέπυρο. Μεγάλο ατού της παράστασης είναι η ερμηνεία της Μίρκας Παπακωνσταντίνου. Θεατρίνα με τα όλα της, με έμφυτα αλλά και ασκημένα εκφραστικά μέσα, έμπειρη κάτοχος των «κωδίκων» όλων των ειδών της κωμωδίας, με μέτρο και σεμνότητα, έπλασε μια δυναμική, απολαυστικότατη Πραξαγόρα. Εξαιρετικές ερμηνείες καταθέτουν ο Γιάννης Μοστατζόγλου (σουρεαλιστική, χαριτωμένη μπουφονερί), ο Γιάννης Θωμάς (πλάθοντας ένα λαϊκό τύπο που παραπέμπει στον Σταύρακα του Θεάτρου Σκιών), η νέα ηθοποιός Θωμαΐς Ανδρούτσου (σκηνικό νεύρο, ρυθμός, χιούμορ), η Γεωργία Καλλέργη (γερή κωμική φλέβα). Αξιόλογες είναι και οι ερμηνείες των Χρήστου Ευθυμίου, Μάκη Αρβανιτάκη, Μαρίας Τσιμά, Ελενας Λαρίου, αλλά και των μελών του Χορού.

Το Φεστιβάλ Βύρωνα φιλοξένησε μια παράσταση, που δεν έπρεπε να λείψει από κανένα φεστιβάλ δήμου ή άλλου φορέα. Μια παράσταση που αξίζει να τη δει κάθε φίλος των άλλων τεχνών που συνθέτουν την τέχνη του θεάτρου (ποιητικός λόγος, εικαστικές τέχνες, μουσική, χορός), κάθε θαυμαστής της δημοτικής μας ποίησης, της μακραίωνης λαϊκής μας παράδοσης (μύθοι, μουσική, χορός, έθιμα, γιορταστικά δρώμενα). Μια παράσταση «βάλσαμο» για την όραση, την ακοή, την ψυχή και το νου μας που πάσχει βαριά από μύριες όσες ανεγκέφαλες ασχημίες της αντιανθρώπινης «μεταμοντέρνας» εποχής μας και των «πολιτιστικών» αποβλήτων που την κυριεύουν.

Πολλαπλό έπαινο αξίζουν οι «Μορφές έκφρασης» του Θωμά Κινδύνη για την ιδέα, την πολύπλευρα κοπιώδη προσπάθεια και τελικώς το ολόπλευρα θαυμάσιο σκηνικό αποτέλεσμα, να θεατροποιηθούν οι πανώριες παραδόσεις του λαού μας. Η καθημερινή ζωή του, ο μόχθος και οι αγωνίες του, οι χαρές και τα βάσανά του, τα ήθη και έθιμά του, τα τραγούδια κι οι χοροί του, με «όχημα» το μύθο της Λαμπηδόνας, του «μαγικού» λουλουδιού που ταυτίζεται με την τύχη, τον έρωτα και την ευτυχία. Ας αναφερθούμε στους συντελεστές αυτής πολύμορφα -ατομικά και συλλογικά- δημιουργικής, καθ' όλα υπέροχης παράστασης.

Μια νέα κοπέλα, η Ματίνα Τσιγκούνη συνέθεσε με ελεύθερη φαντασία, ποιητική ευαισθησία και μυθοπλαστική ικανότητα, το εξαιρετικό κείμενο της παράστασης, ακολουθώντας την τέχνη των παραμυθάδων και αντλώντας «χυμούς» και «άνθη» από τη δημοτική ποίηση, τα τραγούδια και τους μύθους μας. Ενα κείμενο για τον έρωτα, τον άνθρωπο και το μόχθο του, τις ομορφιές της πατρίδας, τη θαλπωρή της οικογενειακής εστίας, τον πόνο της ξενιτιάς, τη μαγεύτρα θάλασσα που ορφανεύει σπιτικά, αρπάζοντας παλικάρια, για το αέναο της ζωής και του θανάτου.

Μια επίσης νέα κοπέλα, η Ιωάννα Κιρκιλέσι, συνέθεσε δικά της, πρωτότυπα τραγούδια, βασισμένα στους «δρόμους», το ήθος, το ύφος, τη λυρικότητα του δημοτικού μας τραγουδιού, αλλά και επέλεξε και επιμελήθηκε αψεγάδιαστα δημοτικά τραγούδια.

Νέα κοπέλα είναι και η Πολυτίμη Μαχαίρα, που σχεδίασε πανέμορφα σκηνικά, καλαίσθητα και αυθεντικά λαϊκά κοστούμια, μάσκες και αντικείμενα. Μια υψηλού γούστου εικαστική δουλιά, που πριν αρχίσει η παράσταση προϊδεάζει το θεατή για τη σκηνική ομορφιά που λίγο λίγο θα τον συνεπάρει, στην οποία συμβάλλουν και οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί του Τάκη Ποδαρόπουλου.

Νέα κοπέλα είναι και η Λία Θωμαδάκη, που με λυρικότητα και φαντασία χορογράφησε τη σκηνή της «Ζωής» και της «Θάλασσας», αντίστοιχα.

«Ψυχή», «ενορχηστρωτής» όλων των συντελεστών, λάτρης της λαϊκής παράδοσης, γνώστης της δημοτικής χορευτικής παράδοσης και βέβαια «οδηγητής» στο να φτάσουν οι νέοι ηθοποιοί του θιάσου στη βαθύτατη ποιητική ουσία, στο άπλετο κάλλος της λαϊκής μας παράδοσης, είναι ο Θωμάς Κινδύνης, που εκτός από την ευφάνταστη, ατμοσφαιρική, αισθαντική, λυρική, οργιαστικά παιγνιώδη και με αίσθηση του χιούμορ σκηνοθεσία του, χορογράφησε το μεγαλύτερο μέρος της παράστασης, αντλώντας μοτίβα από τους δημοτικούς μας χορούς. Η δουλιά του Θ. Κινδύνη είναι υποδειγματική και ως προς την αρτιότητα, την αμεσότητα του λόγου, την εκφραστική κίνηση, το καλλίφωνο τραγούδι όλων-ιδιαίτερα της αηδονόλαλης κορυφαίας στα τραγουδιστικά μέρη, και γενικότερα τις υποκριτικές επιδόσεις που απέσπασε από νέους, ίσως και εντελώς άπειρους ηθοποιούς, των οποίων τη νεανική σκηνική χάρη, την αυθεντικότητα, το δόσιμο, θα ζήλευαν γνωστοί και έμπειροι ηθοποιοί. Ολοι οι ηθοποιοί του θιάσου μπορούν να νιώθουν και δικό τους, μεγάλο επίτευγμα αυτό το πανέμορφο σκηνικό «αγώνα» που γλυκαίνει την καρδιά και εξανθρωπίζει τον άγριο καιρό μας. Ιδιαίτερα όμως ξεχωρίζουν η «νεραϊδίσιας» χάρης Κατερίνα Παπουτσάκη, ο υποκριτικά και κινησιολογικά εύπλαστος και με κωμικό ένστικτο Γιώργος Πανούσης, ο στέρεος Ιωάννης Τσιώμος, η αισθαντική Μαρίζα Παπαδημητρίου.