Γη και ...πολιτισμό στο κεφάλαιο παραδίδει η κυβέρνηση μέσα από την πολυδιαφημιζόμενη «ευεργεσία» του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» για τη δημιουργία Εθνικής Βιβλιοθήκης, Εθνικής Λυρικής Σκηνής και Πολιτιστικού Εκπαιδευτικού Πάρκου - όλα κάτω από την επωνυμία του μεγαλοεφοπλιστή - στο Φαληρικό Δέλτα και πιο συγκεκριμένα στον παλιό Ιππόδρομο. Μια ολόκληρη περιοχή - «φιλέτο» 200.000 τ.μ., που με νόμο έχει χαρακτηριστεί αστικό πράσινο και ελεύθερος χώρος και θα μπορούσε να είναι πνεύμονας πρασίνου και αναψυχής, εκχωρείται στον εφοπλιστικό όμιλο για τα μεγαλεπήβολα ...πολιτιστικά σχέδιά του. Μαζί προωθείται και μια ακόμη μεγαλύτερη εκχώρηση του πολιτισμού μας, μουσικού και πνευματικού, στο κεφάλαιο, με ανυπολόγιστες για το λαό μας επιπτώσεις. Ολη αυτή η εκχώρηση λανσάρεται ως μέγα εθνικό έργο, εξαιρετικής σημασίας για τον πολιτισμό και την ποιότητα ζωής στην Αθήνα!

Η συναλλαγή κυβέρνησης και Ιδρύματος, που μεθοδεύτηκε εδώ και καιρό εν κρυπτώ και μάλιστα με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να συμμετέχει στις επαφές, γνωστοποιήθηκε από το Ιδρυμα, με ολοσέλιδη καταχώρισή του στις εφημερίδες της περασμένης Κυριακής. Εκεί ανακοίνωσε την πρόθεσή του «να συνεργαστεί με την πολιτεία, χρηματοδοτώντας εξ ολοκλήρου τις μελέτες, την κατασκευή και τον πλήρη εξοπλισμό τριών μεγάλων εθνικών έργων στο Δέλτα Φαλήρου, σε έκταση περίπου 200.000 τ.μ., με τις πλέον σύγχρονες, διεθνείς προδιαγραφές, που θα παραχωρηθούν στη χρήση της ελληνικής κοινωνίας». Αυτήν την πρόθεση, μάλιστα, μία μέρα πριν είχε μεταφέρει και επισήμως στον πρωθυπουργό ο εκτελεστικός διευθυντής του Ιδρύματος, Επ. Φαρμάκης. Μάλλον, για τα μάτια του κόσμου... Γιατί όχι μόνον οι διεργασίες για το θέμα είχαν ξεκινήσει στα κρυφά εδώ και τρία περίπου χρόνια, αλλά και γιατί, όπως εκ των υστέρων ανακοινώθηκε από το πρωθυπουργικό γραφείο, στις 16 Μάρτη του τρέχοντος έτους υπήρξε και συνάντηση του πρωθυπουργού με τη συμβουλευτική επιτροπή του Ιδρύματος. Στη συνέχεια, ακολούθησε συνεργασία του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ με το Ιδρυμα και το Δήμο Καλλιθέας για τη χωροθέτηση των έργων (στον παλιό Ιππόδρομο) και την αντιμετώπιση πολεοδομικών θεμάτων. Προκειμένου, δηλαδή, να βρεθεί η φόρμουλα ξεπουλήματος της περιοχής. Οπως ανακοινώθηκε από το γραφείο του πρωθυπουργού, «σε πρώτη φάση θα εκπονηθεί προκαταρκτική μελέτη, με τη συνεργασία Ιδρύματος και αρμόδιων υπουργείων και Υπηρεσιών. Μετά την ολοκλήρωση της φάσης αυτής, θα ακολουθήσει υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας, μεταξύ πολιτείας και Ιδρύματος».

Ολα, πάντως, δείχνουν ότι η υπόθεση από πλευράς κυβέρνησης έχει «κλείσει» και ότι το μόνο που μένει είναι το τυπικό μέρος... Αναμένεται, μάλιστα, ότι στους επόμενους 12 μήνες θα έχει υπογραφεί το μνημόνιο συνεργασίας «με όρους και προϋποθέσεις που θα συμφωνηθούν αμοιβαία με τους αρμόδιους φορείς και θα εξασφαλίζουν την άριστη λειτουργία των έργων». Το Ιδρυμα κάνει λόγο για παραχώρηση των έργων «στη χρήση της ελληνικής κοινωνίας». Κάτω, όμως, από ποιο καθεστώς; Θα διαφυλαχτεί ο δημόσιος χαρακτήρας των ιδρυμάτων ή, μήπως, θα περάσουν στη δικαιοδοσία του εφοπλιστικού ομίλου;

Σε επικοινωνία που είχε ο «Ρ» με το Ιδρυμα, προκειμένου να πληροφορηθούμε τις προθέσεις του, η απάντηση ήταν ότι «δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες, πλην της ανακοίνωσης που ήδη έγινε». Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτήν την ανακοίνωση, η «Εθνική Βιβλιοθήκη "Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος"», όπως βαφτίζεται πλέον το πνευματικό Ιδρυμα, «θα περιλαμβάνει την Εθνική Συλλογή (!), την αναδρομική και την τρέχουσα Εθνική Βιβλιογραφία και πολλούς άλλους τίτλους, της υπάρχουσας Βιβλιοθήκης». Μάλιστα, αναφέρεται ότι «η Βιβλιοθήκη αυτή θα είναι από τις πλέον σύγχρονες και θα εξυπηρετεί, μέσω Διαδικτύου, χρήστες σε όλα τα μέρη της Ελλάδος και του εξωτερικού». Εκμεταλλευόμενο το χρόνιο, οξύ στεγαστικό πρόβλημα της Εθνικής Βιβλιοθήκης, το οποίο παραμένει άλυτο με ευθύνη των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, το Ιδρυμα όπως φαίνεται επιχειρεί, με τις ευλογίες της κυβέρνησης που δεν έκανε το παραμικρό για να δημιουργήσει μια σύγχρονη στέγη, να οικειοποιηθεί την πολύτιμη Συλλογή της. Μια Συλλογή, που περιλαμβάνει το γραπτό εθνικό πολιτιστικό θησαυρό της Ελλάδας. Να θυμίσουμε ότι σήμερα η Εθνική Βιβλιοθήκη εξακολουθεί να στεγάζεται στο Βαλλιάνειο κτίριο, στο κέντρο της Αθήνας (Πανεπιστημίου 32), καθώς και σε δύο άλλα κτίρια (Αγία Παρασκευή - Νέα Χαλκηδόνα). Οι βλέψεις, πάντως, του Ιδρύματος για την Εθνική Βιβλιοθήκη, όπως πληροφορούμαστε, ιστορούν από εποχής ΠΑΣΟΚ και υπουργίας Πέτρου Ευθυμίου. Είχε ξεκινήσει η αναζήτηση χώρου που θα εξασφάλιζε τις κτιριακές απαιτήσεις, όμως το πράγμα κάπου κόλλησε. Ωρίμασε αργότερα, επί ΝΔ...

Οσον αφορά στην «Εθνική Λυρική Σκηνή "Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος"», όπως ανακοινώθηκε ότι θα ονομάζεται πλέον, θα είναι «έργο εφάμιλλο των κορυφαίων διεθνών καλλιτεχνικών σκηνών, που θα διαθέτει εξαιρετική ακουστική και όλα τα σύγχρονα τεχνικά και τεχνολογικά μέσα». Η άστεγη Λυρική, που επί χρόνια έχει βιώσει την απαξιωτική κυβερνητική πολιτική και τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, αν θέλει στέγη, όπως ορίζει το Ιδρυμα, θα πρέπει να φέρει πλέον την επωνυμία του ευεργέτη της. Ψιλά γράμματα για την κυβέρνηση, αλλά και για τους διοικούντες της, από τους οποίους ζητήσαμε να τοποθετηθούν στο θέμα. Ο μεγαλοβιομήχανος, πρώην πρόεδρος του ΣΕΒ και νυν πρόεδρος του ΔΣ της ΕΛΣ, Οδυσσέας Κυριακόπουλος, δηλώνει: «Η ανακοίνωση του Ιδρύματος "Σταύρος Νιάρχος" μας γεμίζει όλους με αισιοδοξία. Πρόκειται για μία πολύ γενναιόδωρη κίνηση, η οποία αφορά στη δημιουργία μίας όπερας που θα ανταποκρίνεται στα διεθνή δεδομένα. Ο καθένας μας στη Διοίκηση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα συμβάλει με κάθε τρόπο, ώστε να υλοποιηθεί το όραμα του νέου κτιρίου. Αυτή τη στιγμή, τα δεδομένα είναι υπέρ μας. Ας πράξουμε ό,τι κρίνεται απαραίτητο για να αξιοποιήσουμε τη μοναδική ευκαιρία που μας δίνεται». Στο ίδιο κλίμα και η δήλωση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Λυρικής, Στέφανου Λαζαρίδη: «Η ανέγερση νέου κτιρίου για την Εθνική Λυρική Σκηνή είναι μία εξαιρετικά ευχάριστη είδηση. Ενα χρόνιο αίτημα των εργαζομένων και του κοινού δείχνει να δρομολογείται με πολύ ευνοϊκές προϋποθέσεις. Εως τότε όμως, εμείς εργαζόμαστε στις υπάρχουσες κτιριακές εγκαταστάσεις, με τα όποια προβλήματα, φροντίζοντας για το υψηλό επίπεδο των παραγωγών μας. Παράλληλα, ετοιμαζόμαστε για τη μεταφορά μας στο νέο κτίριο, ώστε όταν έρθει η στιγμή να μπορούμε να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα».

Με την προτροπή του να «πράξουμε ό,τι κρίνεται απαραίτητο για να αξιοποιήσουμε τη μοναδική ευκαιρία που μας δίνεται», ο Οδ. Κυριακόπουλος δίνει το μήνυμα κυρίως προς τους εργαζόμενους καλλιτέχνες της Λυρικής. Αραγε, τι κρίνεται απαραίτητο να κάνουν; Να μη μιλήσουν, να μην κουνηθούν, να μην αντιδράσουν; Ακόμη κι αν αυτό που σερβίρεται προϊδεάζει για ενδεχόμενη αλλαγή ακόμη και του χαρακτήρα του κρατικού οργανισμού; Γιατί η ανακοίνωση του Ιδρύματος γεννά πολλές υποψίες για το ρόλο που πρόκειται να παίξει και στη Λυρική Σκηνή, στην αλλοίωση του δημόσιου χαρακτήρα του μοναδικού λυρικού μας θεάτρου. 'Η, μήπως, θέλησε να τους διαμηνύσει ότι αν δεν εκμεταλλευτούν τη «μοναδική ευκαιρία» θα έρθει και το τέλος των πάντων;..

Το τρίτο έργο που ανακοινώθηκε ότι θα γίνει αφορά στο «Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Πάρκο "Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος"». Προβλέπει «τη δημιουργία "πράσινης" ζώνης, όπου θα διοργανώνονται ποικίλες πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις».

Η «δωρεά» του Ιδρύματος Νιάρχου είναι ευεργεσία όχι προς τον ελληνικό λαό και τον πολιτισμό, αλλά προς την κυβέρνηση. Σε εκείνη που με τη σειρά της συνεχίζει την πολιτική των ευεργεσιών προς το κεφάλαιο, λανσάροντας το δόγμα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας ως σημαντικό παράγοντα παραγωγής και προώθησης του Πολιτισμού. Σε εκείνη, που δεν έπραξε τίποτα για να έχει η Εθνική Βιβλιοθήκη το χώρο που απαιτείται, για να έχει η Λυρική Σκηνή ένα δικό της, κατάλληλο κτίριο, αντάξιο της προσφοράς και του ρόλου της. Στην προκειμένη περίπτωση, δε μιλάμε πλέον για σύμπραξη του Δημοσίου με τους ιδιώτες για κάποια έργα (που και αυτά γίνονται με αποκλειστικό κριτήριο τα υπερκέρδη τους), αλλά για εκποίηση ενός ελεύθερου χώρου και δύο μεγάλων πολιτιστικών - πνευματικών ιδρυμάτων. Στη θέση της ταμπέλας «Ζητούνται χορηγοί», φαίνεται ότι πλέον αναρτάται εκείνη που γράφει «Πωλείται κράτος». Οι επιπτώσεις αυτής της συναλλαγής, αυτής της συμπαιγνίας σε βάρος του λαού μας, που γίνεται με το ένδυμα της ευεργεσίας, θα είναι μεγάλες και είναι η στιγμή που οι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος, πρέπει να αντιδράσουν.