Οι συχνές "φωτογραφίσεις" αξιωματούχων της ελληνικής κυβέρνησης με ομολόγους τους στην Ουάσιγκτον, το τελευταίο διάστημα, μπορεί να "ωφέλησαν" τη δημόσια εικόνα τους, είχαν όμως και το ανάλογο κόστος για την εξωτερική πολιτική της χώρας. Ο ...λογαριασμός ήρθε χτες από την Αγκυρα, η οποία με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της υιοθετεί επακριβώς τα όσα οι Ελληνες υφυπουργοί και υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας άκουσαν - δίχως να τα αντικρούσουν - για την "ανάγκη" εγκατάστασης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο, στις επισκέψεις τους στην αμερικανική πρωτεύουσα.

"Η Τουρκία έδειξε από την αρχή την απαιτούμενη προσοχή στην ασφάλεια των ασκήσεων στο διεθνή εναέριο χώρο και στα χωρικά ύδατα του Αιγαίου, καθώς και στη διεξαγωγή των ασκήσεων χωρίς να δημιουργούνται εντάσεις με τη γειτονική και σύμμαχο Ελλάδα", αναφέρει η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. "Η Τουρκία, συνεχίζει η ανακοίνωση, υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ και αποδέχεται στο σύνολό τους τις προτάσεις του για την αμοιβαία εφαρμογή στο Αιγαίο, καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς, των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Η Τουρκία είναι έτοιμη για την εφαρμογή των προτάσεων του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ", λέει η τουρκική ανακοίνωση. "Η Τουρκία αποφάσισε μονομερώς να εφαρμόσει τις προτάσεις του γενικού γραμματέα μεταξύ της 1ης Ιουλίου και της 15ης Αυγούστου, με σκοπό να συμβάλει στις προσπάθειες του γενικού γραμματέα, ώστε να έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα, καθώς και να συμβάλει και στην πλήρη εφαρμογή και από την Ελλάδα των εν λόγω προτάσεων".

Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, τα μέτρα που θα ληφθούν είναι τα εξής:

- Τα αεροσκάφη της τουρκικής αεροπορίας δε θα μεταφέρουν όπλα στις αποστολές τους στο Αιγαίο.

- Η Τουρκία και η Ελλάδα μπορούν να αρχίσουν να αλληλοπληροφορούνται για τις πτήσεις στο Αιγαίο, αν συμφωνήσουν να ανοίξουν τα κυκλώματα αλληλογραφίας των περιφερειακών κέντρων κινήσεως, που είναι ένα από τα σημαντικά στοιχεία του αεροπορικού αμυντικού συστήματος.

- Κατά τις δραστηριότητες εκπαίδευσης και παρατήρησης στη θάλασσα και στον αέρα θα συνεχιστούν να εφαρμόζονται με ευαισθησία οι διεθνείς κανόνες. - Για να μην υπάρξουν αναχαιτίσεις στον αέρα, κατά τις πτήσεις πάνω από το Αιγαίο, θα τίθενται σε λειτουργία τα όργανα των αεροσκαφών που γνωστοποιούν ηλεκτρονικά την ταυτότητα τους (IFF/SIF) και θα ενεργοποιούν τους κώδικές τους, που προβλέπονται από το ΝΑΤΟ.

- Σε περίπτωση που η Ελλάδα ανταποκριθεί στην καλή αυτή χειρονομία, θα γίνει δεκτή από την πλευρά μας η πρόταση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ για την επέκταση του "μορατόριουμ" μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 1997.

- Σε περίπτωση που η Ελλάδα εφαρμόσει χωρίς διακοπή τα μέτρα αυτά καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, θα γίνει δεκτό η επέκταση του μορατόριουμ για τρεις μήνες κατά το 1998.

- Επιθυμούμε ειλικρινά, καταλήγει η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, η Ελλάδα να συμβάλει στην αύξηση της εμπιστοσύνης στο Αιγαίο, συμμετέχοντας πλήρως στις προτάσεις του γενικού γραμματέα.

Η ανακοίνωση της Αγκυρας προκάλεσε αναστάτωση στην Αθήνα και πολύωρες συσκέψεις στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας, προκειμένου να εκτιμηθεί η κατάσταση και να διατυπωθεί η ελληνική απάντηση.

Σύμφωνα, πάντως με εκτιμήσεις κύκλων του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, η ανακοίνωση της Αγκυρας αποτελεί έναν έξυπνο και ταυτόχρονα ανέξοδο ελιγμό, ο οποίος δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στην ελληνική διπλωματία, καθώς θα πρέπει να πείσει ότι δεν είναι αυτή η αδιάλλακτη πλευρά.

Ο ελιγμός χαρακτηρίζεται ανέξοδος, γιατί η τουρκική απόφαση για μορατόριουμ μέχρι τις 15 Αυγούστου δε θίγει τους σχεδιασμούς των τουρκικών και ΝΑΤΟικών ασκήσεων στο Αιγαίο, οι οποίες είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν το Σεπτέμβρη.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις των ίδιων διπλωματικών πηγών, η Αγκυρα επαναφέρει στο προσκήνιο κάποια συγκεκριμένα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. τα οποία η Αθήνα είχε απορρίψει πρόσφατα, στο πλαίσιο των οργάνων της ΝΑΤΟικής συμμαχίας, όπου εξελισσόταν η σχετική συζήτηση. Τα μέτρα αυτά, είναι: Πρώτον ο αφοπλισμός των μαχητικών αεροσκαφών και δεύτερον, τελικά, η δημιουργία διαδρόμων στον ελληνικό εναέριο χώρο, όπου δε θα γίνονται αναχαιτίσεις και εμπλοκές, με την υιοθέτηση μιας διαδικασίας αλληλοενημέρωσης και τη λειτουργία ενός ΝΑΤΟικού ηλεκτρονικού συστήματος αναγνώρισης των αεροσκαφών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις Ελλήνων διπλωματών, η συζήτηση γύρω από αυτά τα συγκεκριμένα μέτρα, που έχουν απορριφθεί από την Αθήνα, αναθερμαίνεται για δύο λόγους:

Κατ' αρχάς γιατί προωθούν τους πάγιους στόχους τόσο της Αγκυρας όσο και της Ουάσιγκτον για τη δημιουργία μιας "νέας" κατάστασης στο Αιγαίο.

Ο δεύτερος, εξίσου σημαντικός, λόγος, σύμφωνα με την εκτίμηση των ίδιων πηγών, αφορά την καλλιέργεια των πιέσεων προς την ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να δεχτεί να συνομιλήσει - με τους συγκεκριμένους όρους - με τη νέα και "σοβαρή" - όπως προβάλλεται - τουρκική κυβέρνηση.