ΓΕΝΕΥΗ.-

Ανώτατοι αξιωματούχοι από 40 χώρες συναντήθηκαν χτες στη Γενεύη, αναζητώντας τρόπους συντονισμού των σχεδίων, για την επιστροφή περίπου 2.500.000 προσφύγων της Βοσνίας μέσα σε μία χρονική περίοδο που θα μπορούσε να ξεπεράσει τα δύο χρόνια. "Τα προβλήματα είναι τεράστια. Πολλοί πρόσφυγες δεν μπορούν ή δε θέλουν να επιστρέψουν στα πάτρια εδάφη τους, που τώρα κατοικούνται από άλλες εθνικές ομάδες", προειδοποίησε η ύπατη αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, Σαντάκο Ογκάτα, σημειώνοντας ότι το ζήτημα του επαναπατρισμού των προσφύγων είναι σήμερα ένα έργο πιο δύσκολο απ' ό,τι στην περίοδο των τεσσάρων χρόνων πολέμου. Πάντως, και χτες (για δεύτερη φορά) κατέρρευσαν τα σχέδια για την αμοιβαία απελευθέρωση αιχμαλώτων πολέμου ανάμεσα στη Βοσνία και τους Σερβοβόσνιους.

Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά κατά τη διάρκεια της χτεσινής συνάντησης στη Γενεύη, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ σχεδιάζει να επικεντρώσει κατ' αρχήν τις προσπάθειές της στο ένα εκατομμύριο προσφύγων που έχουν εκτοπιστεί εντός της Βοσνίας. Στη συνέχεια, θα ασχοληθεί με τους περίπου 670.000 άλλους που έχουν βρει καταφύγιο σε άλλες πρώην γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες, πριν επικεντρώσει τις ενέργειές της στις άλλες 700.000 που βρίσκονται σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Είναι, πάντως, χαρακτηριστικό ότι, τόσο η Σαντάκο Ογκάτα, όσο και η Διεθνής Αμνηστία ζήτησαν από τη Γερμανία και άλλες δυτικές χώρες που έχουν δώσει καταφύγιο σε πρόσφυγες από τη Βοσνία να μην αρχίσουν τους βίαιους επαναπατρισμούς... "Δεν πρέπει να γίνουν οι επαναπατρισμοί Βόσνιων προσφύγων για να μην διαταραχτεί η ευπαθής ειρηνευτική διαδικασία στην περιοχή", είπε συγκεκριμένα η ύπατη αρμοστής του ΟΗΕ, ενώ σε χτεσινή της ανακοίνωση η Διεθνής Αμνηστία απηύθυνε έκκληση προς τις χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες από τη Βοσνία να συνδέσουν τον επαναπατρισμό τους με τη βελτίωση της κατάστασης στην περιοχή.

Για δεύτερη φορά μέσα στο περασμένο 48ωρο, δεν υλοποιήθηκαν τα σχέδια για τις απελευθερώσεις αιχμαλώτων πολέμου. "Σίγουρα η βδομάδα αυτή δεν ήταν η καλύτερη", σχολίασε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός στρατιωτικός αξιωματούχος, Μαρκ Βαν Ντάικ, των ΝΑΤΟικών πολυεθνικών δυνάμεων, αναφερόμενος στη ματαίωση των σχεδίων σχετικά με την απελευθέρωση περίπου 900 αιχμαλώτων πολέμου ανάμεσα σε Βόσνιους και Σερβοβόσνιους. Σύμφωνα με όσα ορίζει η Συνθήκη για την επιβολή ειρήνης στη Βοσνία που επιτεύχθηκε τον περασμένο Δεκέμβρη στο Ντέιτον του Οχάιο των ΗΠΑ, θα πρέπει μέχρι την ερχόμενη Παρασκευή (19 του Γενάρη) Κροάτες, μουσουλμάνοι και Σερβοβόσνιοι να έχουν απομακρύνει τις στρατιωτικές δυνάμεις τους από συγκεκριμένες περιοχές (πρώην πρώτες γραμμές του μετώπου), να έχουν εγκαταλείψει τη Βοσνία όλοι οι ξένοι στρατιώτες που πήγαν στην περιοχή για να πολεμήσουν στο πλευρό εκάστης πλευράς κατά την περίοδο του πολέμου (όπως οι φανατικοί μουσουλμάνοι που στάλθηκαν από αραβικές ή ασιατικές χώρες για να πολεμήσουν στο πλευρό των Βόσνιων) και, τέλος, να έχουν απελευθερωθεί οι αιχμάλωτοι πολέμου όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.

Ομως, η προχτεσινή άρνηση της κυβέρνησης του Βόσνιου Προέδρου, Αλίγια Ιζετμπέκοβιτς, να προχωρήσει στις απελευθερώσεις Σερβοβόσνιων αιχμαλώτων πολέμου (με αίτημα να του δοθούν πληροφορίες για την τύχη περίπου 24.000 μουσουλμάνων που κατοικούσαν σε σερβοβοσνιακές περιοχές) προκάλεσε νέους τριγμούς στα "θεμέλια" της Συμφωνίας του Ντέιτον. Ο Ραντομίρ Λούκιτς, αξιωματούχος των σερβοβοσνιακών αρχών, αναφερόμενος στις εμπλοκές που προκάλεσε η απόφαση των Βόσνιων στο ζήτημα της απελευθέρωσης των Σερβοβόσνιων, δήλωσε: "Ελπίζω ότι η διεθνής κοινότητα θα αναγνωρίσει ότι αυτή η απόφαση της βοσνιακής κυβέρνησης παραβιάζει όρο της Συμφωνίας του Ντέιτον και θα συμπεριφερθεί με τρόπο που αρμόζει, ώστε να επιλυθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα"...

Το σερβοβοσνιακό πρακτορείο ειδήσεων "SRNA" μετέδωσε δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών των Σερβοβόσνιων, Αλέκσα Μπούχα, σύμφωνα με τις οποίες οι Σέρβοι της Βοσνίας είναι δυνατόν να ζητήσουν διεθνή διαιτησία για το καθεστώς των περιοχών του Σαράγεβο που πρόκειται να τεθούν στις 19 Μάρτη υπό τον έλεγχο της βοσνιακής κυβέρνησης. Οπως φέρεται να δήλωσε ο Μπούχα, η Συμφωνία του Ντέιτον προβλέπει "τη διατήρηση της σημερινής κατάστασης στο Σαράγεβο μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών", οι οποίες προβλέπονται πριν τα μέσα του Σεπτέμβρη. Οπως είπε ο Μπούχα, η σερβική πλευρά θα ζητήσει "επιβεβαίωση της ερμηνείας αυτής από τον μεσολαβητή της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το Γιουγκοσλαβικό, Καρλ Μπιλντ". Ο ίδιος αξιωματούχος κατέληξε λέγοντας: "Εάν ο Μπιλντ δεν είναι σε θέση να το κάνει, θα απαιτήσουμε διεθνή διαιτησία για το καθεστώς των ελεγχόμενων από τους Σέρβους περιοχών του Σαράγεβο".