Κυριακή 19 Γενάρη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 40
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Σε έκρηξη ο δανεισμός επιχειρήσεων και νοικοκυριών

Στη συνέχεια παραθέτουμε τα κυριότερα σημεία του άρθρου από την οικονομική επισκόπηση του ΟΟΣΑ, που τεκμηριώνουν αρκετά ανάγλυφα το μέγεθος του προβλήματος που προκάλεσαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές στα εργαζόμενα νοικοκυριά, αλλά και σε επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους. Η παρακολούθηση του χρέους ιδιωτών και επιχειρήσεων καλύπτει τη χρονική περίοδο 1970 - 1992 και αφορά τις μεγαλύτερες καπιταλιστικές χώρες - μέλη του Οργανισμού και γίνεται σε δύο επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο, παρακολουθείται η σχέση χρέους προς το ΑΕΠ της κάθε χώρας. Στο δεύτερο επίπεδο η εξέλιξη της σχέσης τοκοχρεολυτική δόση προς διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών ή τοκοχρεολυτική δόση προς έσοδα επιχειρήσεων.

Με βάση τα συγκεκριμένα στοιχεία και τη διαχρονική εξέλιξή τους, ο ΟΟΣΑ καταλήγει στην εξής εκτίμηση: Η μεγάλη άνοδος του χρέους στις χώρες αυτές συνδέεται με την "απελευθέρωση" του τραπεζικού - πιστωτικού συστήματος, που άρχισε στις αρχές της δεκαετίας του '80.Η εξέλιξη αυτή, υποστηρίζει ο ΟΟΣΑ,"ώθησε σε άνοδο τον τραπεζικό ανταγωνισμό και οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι στην προσπάθειά τους να κερδίσουν όλο και νέα μερίδια στην αγορά χορηγούσαν αφειδώς δάνεια, χωρίς να τηρούν αυστηρούς όρους δανειοδότησης".

Η εξήγηση, βέβαια, αυτή είναι αρκετά μεροληπτική. Την περίοδο των αρχών της δεκαετίας του '80 συντελούνται ουσιαστικές αλλαγές στην κορυφή της πυραμίδας του χρηματιστικού κεφαλαίου, καθώς τα πανίσχυρα τραπεζικά τραστ και τα χρηματιστήρια παίρνουν κεφάλι σε βάρος του παραγωγικού - βιομηχανικού κεφαλαίου. Είναι περίοδος, όπου εμφανίζονται δυναμικά τα νέα παρασιτικά - κερδοσκοπικά παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τα οποία στηρίζονται σε προβλέψεις για την εξέλιξη των επιτοκίων και του συναλλάγματος. Το αχαλίνωτο, όμως, κυνήγι του κέρδους από την πλευρά των τραπεζών, μέσω της συντελούμενης πιστωτικής επέκτασης που ξεπερνούσε κατά πολύ τις ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας, άρχισε να παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια την περίοδο της οικονομικής ύφεσης, όταν οι τράπεζες διαπιστώνουν πλέον την αδυναμία πολλών υπερχρεωμένων ήδη πελατών τους να εξυπηρετήσουν τα δάνεια.

Στοιχεία υπερχρέωσης

Χαρακτηριστικά παραδείγματα της υπερχρέωσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, τις αιτίες της οποίας ο ΟΟΣΑ αποδίδει στην οικονομική ύφεση και στην άνοδο των τραπεζικών επιτοκίων,δίνουμε για τις ακόλουθες χώρες:

  • Στις ΗΠΑ, ενώ μέχρι το 1980 το χρέος των νοικοκυριών ανερχόταν στο 50% του ΑΕΠ, από το 1980 και μέχρι το 1992 το χρέος αυξήθηκε πάνω από το 65%. Το δε ύψος των τοκοχρεολυτικών δόσεων ως προς το διαθέσιμο εισόδημα, ενώ μέχρι το 1984 παρουσίασε τάσεις μείωσης στο 14% (από το 16% περίπου) από το 1985 μέχρι και το 1992 το αντίστοιχο ποσοστό αυξήθηκε στο 18%. Αύξηση επίσης παρουσίασε και το χρέος των επιχειρήσεων, το οποίο ενώ μέχρι το 1980 κυμαινόταν στο 50% του ΑΕΠ, από το 1981 μέχρι και το 1992 αυξήθηκε στο 60% του αμερικανικού ΑΕΠ.
  • Στη Μεγάλη Βρετανία το χρέος των νοικοκυριών από 40% περίπου του ΑΕΠ που ήταν το 1980, στη συνέχεια και μέχρι το 1992 (περίοδος Θάτσερ) τινάχτηκε σε επίπεδα υψηλότερα το 80% του ΑΕΠ. Οι δε τοκοχρεολυτικές δόσεις από το 4% του διαθέσιμου εισοδήματος το 1992 ξεπέρασαν το 12%. Εξίσου εντυπωσιακή είναι και η υπερχρέωση των επιχειρήσεων, η οποία από το 100% του ΑΕΠ το 1980, το 1992 τινάχτηκε στο 175% του αγγλικού ΑΕΠ.

Παρόμοιες εξελίξεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις υπάρχουν και σε άλλες χώρες, όπως στην Ιαπωνία, τον Καναδά, τη Σουηδία, την Αυστραλία κλπ. Ομως στις χώρες αυτές, η υπερχρέωση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων ήταν πιο ήπια, συγκριτικά με τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, όπου οι κυβερνήσεις των Ρίγκαν και Θάτσερ ήταν και οι σημαιοφόροι στην εφαρμογή πολιτικών άκρατου νεοφιλελευθερισμού.

Τα προβλήματα, πάντως, δεν ήταν τα ίδια για όλες τις επιχειρήσεις. Οπως ομολογεί ο ΟΟΣΑ "οι μεγάλες επιχειρήσεις, εκτός του κατασκευαστικού κλάδου όπου παρατηρήθηκεμεγάλη πτώση των Ομολόγων που είχαν τοποθετηθεί σε ακίνητα, είχαν ουσιαστικά μεγαλύτερη ικανότητα να ελιχθούν οικονομικά, εξαιτίας της πρόσβασής τους στις αγορές κεφαλαίων και έτσι μπόρεσαν να αναμορφώσουν τους ισολογισμούς τους με λιγότερη επιβάρυνση στα τρέχοντα έξοδά τους. Επίσης, εξαιρώντας χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία ή η Αυστραλία, η χρεωστική θέση των επιχειρήσεων δε χειροτέρεψε τόσο όσο αυτή των νοικοκυριών... ".


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ