Το ναυτεργατικό επάγγελμα έχει χαρακτηριστεί βαρύ και ανθυγιεινό, αλλά σαν τέτοιο, στην πράξη, η σημερινή κυβέρνηση και οι προηγούμενες δεν το αναγνωρίζουν. Οι κίνδυνοι του επαγγέλματος δεν προέρχονται μόνο απ' τα στοιχεία της φύσης. Κι άλλοι σοβαροί παράγοντες το καθιστούν ανθυγιεινό και βαρύ, όπως οι συχνές κλιματολογικές αλλαγές, η μη εφαρμογή του διαφορετικού εδεσματολόγιου των πληρωμάτων των ποντοπόρων πλοίων, που προβλέπεται (στα χαρτιά βέβαια), οι παθήσεις του στομάχου και ιδιαίτερα οι θόρυβοι απ' τα μηχανοστάσια που έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ακοή των μηχανικών και θερμαστολαδάδων.

Οι απόψεις αυτές διατυπώθηκαν και στο συνέδριο για την υγεία των ναυτεργατών, που συγκλήθηκε στον Πειραιά. Φυσικά, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις των ειδικών επιστημόνων παρέμειναν στα χαρτιά.

Πέρα από το θέμα της υγείας πρέπει να προστεθεί και μια άλλη αρρώστια, που κατά κάποιο τρόπο "καλλιεργείται" στους ναυτεργάτες. Οι "πράτηγοι", όσοι βρίσκονται κοντά στους ναυτεργάτες, την αρρώστια αυτή την αποκαλούν "λαμαρινίτιδα". Κι είναι σοβαρή, γιατί έχει σχέση με τον ψυχισμό των ναυτεργατών. Κύρια προσβάλλει τους ναυτεργάτες των ποντοπόρων πλοίων. Πιο ευκολοπρόσβλητοι ήταν οι παλιοί ναυτεργάτες,που το "μπάρκο" τους κράταγε μήνες και χρόνια. Τη "λαμαρινίτιδα" βασικά την προκαλεί η μοναξιά, ο μεγαλύτερος εχθρός των ναυτεργατών.

Το κράτος δε θέλησε ποτέ να τη θεραπεύσει. Αντίθετα, την καλλιεργεί, γιατί εξυπηρετεί γενικότερους ταξικούς σκοπούς.

Η μοναξιά που κυριαρχεί "μες στη ζωή του καραβιού γεννάει την πλήξη, το σαράκι που ύπουλα, αργά μα σταθερά υπονομεύει την ψυχή, τη σκέψη... κι όταν το μυαλό μείνει στάσιμο και δεν τρέχει μοιάζει με στάσιμο νερό που σιγάσιγά βουρκιάζει...". Τα λόγια αυτά τα αντιγράφουμε απ' την ποιητική συλλογή "Αρμυροί δρόμοι" (Εκδοση της "Σύγχρονης Εποχής"), που έγραψε όταν ταξίδευε με φορτηγά ο καλός συνεργάτης και σύντροφός μας Νίκος Καλαμάκης, που πρόσφερε για πολλά χρόνια πολύτιμες υπηρεσίες σαν γραμματέας Α της ΠΕΜΕΝ.

Ο Νίκος Καλαμάκης βρίσκεται σε διαφορετική "ποιητική ρότα" από τον Νίκο Καββαδία. Τα ποιήματά του επισημαίνουν τις δυσκολίες του ναυτεργατικού επαγγέλματος και "δίνουν κατεύθυνση" στους νέους να μην προσβληθούν απ' τη "λαμαρινίτιδα":

"... Οταν ενώσεις τους καημούς σου/ με τους καημούς των άλλων σου συντρόφων/ που ίδιες έννοιες, ίδιες αγωνίες/ ίδια πολυκύμαντη ζωή σε δένει... ".

Στο ποίημά του "Ασκητής των Ωκεανών", δίνεται η πεμπτουσία του ναυτεργατικού επαγγέλματος:

"... Ομως το βιος και το χρυσάφι που κουβάλαγες, / μονομαχώντας τη ζωή σου με τον άνεμο, / μέσ' στην απέραντη αρένα των ωκεανών/ άλλοι σου το κλέβαν, μαζί και την ψυχή σου... / κι εσύ έμεινες φτωχός, ξεριζωμένος/ και σκλάβος, στην πιο λεύτερη δουλιά/ που διάλεξες ανύποπτος, / με την αγνή και άδολη ψυχή σου. /... Νόμοι άνομοι πρωτογενείς/ σε κυβερνούν από στεριάς, / καταμεσής του ωκεανού/ κι αφέντες λάμιες... / αγιούπες ανελέητοι... / σου διαφεντεύουν τη ζωή σου".

Στο ποίημά του "Ο διαφορετικός θάνατος" κάνει σύγκριση ανάμεσα στον πνιγμό του ναυτεργάτη και στον στρατιώτη που σκοτώνεται στη μάχη. Δίνει την πραγματική διάσταση στο φόνο, στον πνιγμό:

"... θύτης δεν είναι πάντα ο ωκεανός, / θύτης τις πιο πολλές φορές/ άδηλοι και κρύφιοι παράγοντες... / και τα ετοιμοθάνατα πλεούμενα... / υπάρχει όμως διαφορά στο φόνο/ για τον ταξιδευτή λέγεται/ ότι τον δολοφόνησε ο ωκεανός/ για τον στρατιώτη λέγεται/ ότι τον δολοφόνησε ο εχθρός/ το αποτέλεσμα το ίδιο, ο Μαμμωνάς...".

Ο Νίκος Καλαμάκης με την ποιητική του συλλογή, "κοντραστάρει" στην εφοπλιστική απληστία και εκμετάλλευση και στέλνει στους ποντοπόρους ναυτεργάτες το μήνυμα:

"... Σύντροφέ μου, θαλασσοπλάνε κι άγνωστε, / και παρεξηγημένε απ' τους ανθρώπους/ δεν είσαι έρμαιο της ζωής, / δεν είσαι ζητιάνος της χαράς, / Μέσα σου κλείνεις ακατάλυτες δυνάμεις. / Η ζωή σ' έταξε με τους περήφανους, / τους δυνατούς, τους πρώτους. /... Φτιάξε τραγούδια, / με τους λυγμικούς ήχους του τυφώνα, / τραγούδια για τη δίψα της ζωής, / που σου τη φυλάκισαν, σε σιδερένιες σκήτες. / Ετσι μονάχα θα σταθείς σαν άνθρωπος, / έτσι θα βρεις τ' απάνεμο της ζωής σου λιμάνι... "

Δημήτρης ΣΕΡΒΟΣ

(σκήτη= Αιγυπτ. τοπων. καλύβη μοναχού, ερημητήριο).