"Οποιος λέει μεγαλόφωνα την αλήθεια, κινδυνεύει",λέει μια λαϊκή φινλανδική παροιμία. Μια δική μας αισιοδοξεί "Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, μα κόκαλα τσακίζει"."Προίκα", παντοτινή, της ανθρωπότητας, η μακραίωνη παροιμιακή λαϊκή θυμοσοφία, με το βραχύλογο, άμεσο ή αλληγορικό νόημά της, γίνεται εκφραστής και "δάσκαλος" των ανθρώπων και λαών κάθε εποχής. Αρχαία η λέξη παροιμία (πάροιμος - παρά+οίμος= δρόμος), αντανακλά την επί χιλιετίες εμπειρία της ανθρωπότητας. Την ιστορία, τον πολιτισμό, τις αξίες, την ηθική, πάθη, πόθους των λαών, αλλά και παθήματα και κουσούρια των ανθρώπων. "Η μεγαλοφυία, η κρίση και το πνεύμα ενός λαού είναι οι παροιμίες του",έγραφε ο Αγγλος φιλόσοφος Φράνσις Μπέικον. Προερχόμενες από τους αιώνες, οι παροιμίες - προφορικής και γραπτής παράδοσης - πλουτίζουν το λόγο με το μοναδικό πνευματικό, μηνυματικό, επικοινωνιακό "άρωμά" τους. Ο απλός άνθρωπος ή ο λαός που δε διαφυλάσσει ζωντανή τη διδαχή της συλλογικά ωφέλιμης λαϊκής παροιμίας, γίνεται ποικιλότροπα φτωχότερος και έρμαιο - ιδιαίτερα σε εποχές, όπως ετούτη - πανούργων εκμεταλλευτών, δημαγωγών, τυράννων, εχθρών, "εταίρων" και "συμμάχων".

Εξαίρετο βιβλίο, που προσφέρει πολύπλευρη γνωριμία με τον παγκόσμιο "θησαυρό" των λαϊκών παροιμιών, είναι η μελέτη και συλλογή προφορικών και γραπτών παροιμιών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα "ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ" του φιλόπονου ερευνητή, συγγραφέα και μεταφραστή Κυριάκου Σιμόπουλου.Η βασική κατεύθυνση της εργασίας του συνοψίζεται στον υπότιτλό της "Η λαϊκή σοφία στιγματίζει διαχρονικά την αχρειότητα της εξουσίας και των μεγιστάνων του πλούτου. Και δύο επονείδιστες παραχαράξεις της παροιμιακής αλήθειας: Η καλλιέργεια της ξενοφοβίας και ο προαιώνιος βδελυρός μισογυνισμός". Ελκυστικό το περιεχόμενο του βιβλίου, πλούσιο βιβλιογραφικά, είναι και βοήθημα του λόγου, γραπτού και προφορικού. Ιδιαίτερα σήμερα, που πρέπει η γλώσσα του λαού "να τσακίσει κόκαλα", αλλιώς αλίμονό του...

Το βιβλίο καταγράφει άπειρες παροιμίες από όλο τον κόσμο, αλλά και εθνικές παροιμίες... για τις παροιμίες. Λ.χ.: "Οι παροιμίες είναι θυγατέρες της πείρας", "Οι παροιμίες είναι εθνικά ζητήματα", "Παροιμία στην κουβέντα, λαμπάδα στο σκοτάδι", "Η παροιμία είναι το κλειδί της σκέψης".

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

Επανόρθωση: Τη "Βασίλισσα της Κύπρου" του Χάινριχ Μαν ("ΣΕ", μετέφρασε ο Θανάσης Γεωργίου (βλ. τη στήλη της 8/12).