Παράλληλοι βίοι προσφυγιάς

Οποιος ξεριζώθηκε από τη γενέθλια γη του στη Μικρασία ή τον Πόντο. Οποιος "γεύτηκε", δεκαετίες μετά, τα "σημάδια" της προσφυγιάς σε κάποια συνοικία της. Οποιος είχε την τύχη - ναι, τύχη πικρόγευστη, που, όμως, "πλούτιζε" το νου, την ψυχή, τις ιδέες - να ακούει αφηγήσεις συνταρακτικές προσφύγων(γονιών, συγγενών, φίλων) για τον πολιτισμό, τα ήθη, έθιμα και παραδόσεις του χαμένου τόπου τους, για το ξεκλήρισμά τους και τα τραγικά δεινά της διαδρομής μέχρι να ριζώσουν κάπου στη "μητροπολιτική" πατρίδα. Οποιος, παιδί ακόμα, ταλανισμένο επίσης από τα ατέλειωτα βάσανα της οικογένειας από τις συνέπειες της προσφυγιάς, το σκληρό αγώνα για επιβίωση, τις διώξεις της από το μεταξικό και μεταπολεμικό καθεστώς, επειδή τα 'δωσε όλα στην Εθνική Αντίσταση για την απελευθέρωση και προκοπή τούτης της πατρίδας, διάβασε βιβλία σαν το "Ματωμένα χώματα" για να καταλάβει το ίδιο καλύτερα είτε σαν "λαϊκό ανάγνωσμα" για ν' ακούν και να θυμούνται η αγράμματη μάνα κι η γειτόνισσα, που νήπια, ολότελα ορφανεμένα από γονιούς, αδέλφια, συγγενείς πάλεψαν στην Ελλάδα να επιβιώσουν - "και το σκολειό ήτανε μόνο όνειρο". Οποιος "κουβαλά" εικόνες και μορφές προσφυγικής γειτονιάς, νοστιμιές κουζίνας, ομορφιά από νταντέλες, κεντίδια και φαντά, μοσχοβολιές της νοικοκυροσύνης, του ασβέστη και των λουλουδιών, λέξεις - ρυθμούς - τόνους της μουσικής λαλιάς των προσφύγων, τραγούδια τους, μελωμένα από έρωτα ή αμανέδες του καημού τα βράδια σε μικροσκοπική αυλίτσα ή στο ταρατσάκι της παράγκας, τη φιλοξενία και αλληλεγγύη τους, τον υπόμονο μόχθο τους, χούγια και κουσούρια της καθημερινότητάς τους, αλλά και το μεγαλείο τους στα δύσκολα και στα σπουδαία. Αλλά κι εκείνος που όλα τούτα τα αγνοεί, θα τα δει να ζωντανεύουν με το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Βασίλη Λιόγκαρη "Συνοικισμός Χαροκόπου",που επανακυκλοφόρησε από τη "Σύγχρονη Εποχή" και το οποίο το 1987 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης και Φιλίας "Ιπεκτσί". Και το άξιζε, όχι μόνο γιατί υπηρετεί με συνείδηση και πάθος την ειρήνη και φιλία των δύο λαών, αλλά και για τη λογοτεχνική ομορφιά και δύναμή του. Ενα ελκυστικό βιβλίο, της καρδιάς, μνήμης, ιδανικών, παθών, πόθων μιας πολύκλαδης οικογένειας, που προβάλλει μέσα από μια πολυάνθρωπη κοινωνική και ιστορική "τοιχογραφία".

ΑΡ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ