Ηθοποιός και σκηνοθέτης, με σημαντική διπλή εμπειρία. Η παρουσία του στην Ελλάδα χρονολογείται από το 1964, όταν πρωτοήρθε στη σχολή του "Θεάτρου Τέχνης" του Κουν. Εμεινε μέχρι το 1968, οπότε έφυγε στη Γερμανία. Επέστρεψε στην πατρίδα του, την Κύπρο, ξαναγύρισε στο "Θέατρο Τέχνης", και πάλι στην Κύπρο, όπου έμεινε αρκετά χρόνια. Από τα ιδρυτικά μέλη του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου (ΘΟΚ),ο Νίκος Χαραλάμπους υπήρξε για πολλά χρόνια πρόεδρος του ΔΣ του ΘΟΚ,ενώ ίδρυσε και το θεατρικό σχήμα "Θέατρο Πράξη" της Λεμεσού.Η σκηνοθετική του παρουσία στην Ελλάδα υπήρξε ενδιαφέρουσα και διαρκής, σχεδόν κάθε καλοκαίρι στην Επίδαυρο με τον ΘΟΚ. Φέτος, βρίσκεται και πάλι στην Ελλάδα, σκηνοθετώντας αρκετές παραστάσεις ("Ριάλτο": "Ουά, πολύ τίποτε για το κακό", ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας: "Δανειστές" και Εθνικό: Σκηνή "Κοτοπούλη": "Οι μάγισσες του Σάλεμ" του Αρθουρ Μίλερ), παίζει στο έργο του Αγγελου Τερζάκη "Θεοφανώ",στο "Αμφι - Θέατρο",ενώ ήδη ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας."Ηρθα πλέον, στην Ελλάδα, θέτοντας - λέει ο Νίκος Χαραλάμπους - στον εαυτό μου έναν όρο. Θα πρέπει να είναι οριστική η παραμονή μου".

- Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος, που σας οδήγησε σ' αυτήν την απόφαση; "Είναι το τίμημα. Οι επιστροφές μου στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, στη γενέτειρά μου, υπήρξαν από αναγκαίες, λόγω δεσμών αίματος, μέχρι οδυνηρές. Από ένα σημείο και μετά, φτάνοντας σε μια ωριμότητα, μετά από 30-35 χρόνια ακατάπαυστης σχέσης με το θέατρο σαν ηθοποιός και σκηνοθέτης, δικαιούμαι κάποια πράγματα. Την τελευταία φορά, που έμεινα στην Κύπρο και προσπάθησα να προσφέρω κάποια πράγματα από την εμπειρία που απέκτησα όλα αυτά τα χρόνια, ήρθα αντιμέτωπος με μια πολύ άσχημη συμπεριφορά από μέρους της πολιτείας. Υπήρξα κι εγώ ένας από αυτούς που ίδρυσαν το θέατρο της Κύπρου και είχα την ελάχιστη ελπίδα ότι θα μου ανέθετε η πολιτεία να συνεχίσω, έχοντας ακόμη τις δυνάμεις, αυτή την ανοδική πορεία που είχε όλα αυτά τα χρόνια το θέατρο της Κύπρου. Με εξεδίωξε από τον κυπριακό χώρο. Κι έτσι, αυτοεξόριστος, φορτωμένος με αυτή την οδυνηρή ιστορία, σκέφτομαι ότι η πατρίδα μου, αυτή η περιοχή της Ελλάδας, μου έχει δείξει εμπιστοσύνη, δίνοντάς μου τις ευκαιρίες να δημιουργήσω, να πω κάποια πράγματα, ενώ η ιδιαίτερη πατρίδα μου με απέκλεισε".

- Εμείς λέμε "Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της". Ισχύει και το "Η Κύπρος τρώει τα παιδιά της;"

"Μα, η Κύπρος είναι Ελλάδα. Ασχετα αν ζει εδώ και δεκαετίες το δικό της δράμα, που την έχει αποκόψει από τις καθημερινές διεργασίες του πλατύτερου ελλαδικού χώρου. Ουσιαστικά, είμαστε ένα κομμάτι της Ελλάδας και φαίνεται ότι δεν είμαστε το ίδιο μόνο ως ουσία, αλλά και σαν τύπος. Ο χώρος της Κύπρου με έχει "ξεπεράσει" και νιώθω σαν να έχω εκδιωχθεί. Δεν έχω εγκαταλείψει ένα μικρό μέρος για ένα μεγαλύτερο, από φιλοδοξία".

- Αποδείχτηκε, πάντως, με τη δουλιά στο ΘΟΚ, ότι η τέχνη και κάτω από δύσκολες συνθήκες δε φοβάται.

"Μα, κυρίως κάτω από δύσκολες συνθήκες η τέχνη έχει νόημα. Δε χρειάζεται παρά να ρίξουμε μια ματιά στην ιστορία, για να το δούμε. Η Κύπρος σ' αυτή τη φάση των δύσκολων χρόνων της, νομίζω απέδειξε πως ο πολιτισμός είναι το βαρύ πυροβολικό του λαού της. Σε τέτοιες στιγμές αποκτιέται η αληθινή ταυτότητα του λαού. Η κουλτούρα στις δύσκολες συνθήκες ανθεί πάντα".

- Στο ελλαδικό χώρο, πώς βλέπετε την τέχνη σήμερα; Τη βλέπετε κάπως φοβισμένη, λίγο μουδιασμένη;

"Ακριβώς αυτές είναι οι σωστές λέξεις. Οπως φοβισμένες, μουδιασμένες και αμήχανες είναι όλες οι εκδηλώσεις, που έχουν να κάνουν με πράγματα που δεν έχουν πρακτικό, συμφεροντολογικό χαρακτήρα. Διανύουμε μια περίοδο ευνουχισμού. Δε μας επιτρέπονται οι κοσμοθεωρίες, καταπιέζονται οι ατομικές ελευθερίες, δημιουργείται ένα αίσθημα πειθαρχίας και "συνέπειας" σε επίπεδο, όμως, τεχνοκρατικό. Πρέπει να ακούμε τι μας λένε οι κριτικοί, οι ακαδημαϊκοί, οι διανοούμενοι. Ουσιαστικά, έχει πέσει μια μελαγχολία, μια αυτολογοκρισία, η οποία δε νομίζω ότι προοιωνίζεται καλά αποτελέσματα, ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που συνεχώς αντιστέκεται. Φαίνεται ότι πλησιάζουμε την Ευρώπη...".

- Τι εννοείτε;

"Μπορεί στην Ευρώπη να λειτουργεί ένας μηχανισμός και στην κουλτούρα, που πάει μόνος του. Υπάρχει μια πειθαρχεία και τα πράγματα δουλεύουν ρολόι. Ομως, κανένας δεν μπορεί να με πείσει ότι αυτή η μαγεία, αυτοί οι χυμοί και οι δυναμικές που υπάρχουν στις δικές μας περιοχές και στις περιοχές της Ανατολής θα γίνουν ποτέ αντικειμενικό κτήμα των Ευρωπαίων. Εμείς είχαμε την τύχη να είμαστε σταυροδρόμι του κόσμου. Από δω ξεκίνησε η σκέψη και η τέχνη".

- Το επισημαίνετε αυτό ως κίνδυνο;

"Ως κίνδυνο, φυσικά".

- Υπάρχει, όμως, ένα συμφέρον που αφορά στον πολιτισμό μας και που συχνά το επισημαίνουμε, χωρίς, ωστόσο, να το αξιοποιούμε. Λέμε ότι ο πολιτισμός μας είναι το μόνο προϊόν που μπορούμε να εξάγουμε, για το οποίο μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι κλπ.

"Εχω την εντύπωση ότι δεν εννοούμε όλοι το ίδιο πράγμα. Πέφτουμε στην παγίδα να ενεργούμε ως άνθρωποι που χρησιμοποιούν τα κάλλη της πατρίδας μας. Σκεφτόμαστε τουριστικά. Σίγουρα έχουμε μια παράδοση, την αρχαία ελληνική, την αρχαία ελληνική σκέψη, την τεράστια δύναμη της σκέψης που φώτισε όλη την Ευρώπη κλπ. Ομως, πιστεύω ότι το χρησιμοποιούμε ως άλλοθι, γιατί καθήμενοι πάνω σ' αυτή τη δόξα δεν κάνουμε τίποτε για το σήμερα. Το ερώτημα είναι: εμείς, σήμερα, έχουμε τις δυνατότητες να αντιπαραταχτούμε στα πνευματικά γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας, κρατώντας την αυθεντικότητά μας και ταυτόχρονα δίνοντας το στίγμα αυτού του τόπου;"

- Την έχουμε;

"Αν δεν την έχουμε, σίγουρα δε φταίνε οι δημιουργοί. Και εκεί βρίσκεται αυτό, που φοβάμαι αυτή την εποχή. Γίνεται ένα κυνήγι μετριοτήτων. Υπάρχει μια διαδικασία συνθηκολόγησης. Υπάρχει μια αμηχανία, ένα μούδιασμα. Ελπίζω ότι θα είναι μεταβατικό. Αλλωστε, περνάμε την πιο μεταβατική περίοδο της νεότερης ιστορίας μας. Δεν ξέρω πού θα μας οδηγήσει, αλλά είμαι αισιόδοξος".

- Πολλές δουλιές αναλάβατε φέτος. Κάθε μια από αυτές τι σημαίνει για σας;

"Αυτό που σημαίνει για κάθε άνθρωπο του θεάτρου. Τρομερή σπατάλη ενέργειας, πνευματική αναστάτωση, αλλά συγχρόνως πολιτική στάση απέναντι στη ζωή. Είναι πολιτική στάση το να κάνει κάποιος, αυτή τη στιγμή, τέχνη. Ο καλλιτέχνης, ο δημιουργός, που αγωνιά για όσα συμβαίνουν γύρω του, αυτή την αγωνία την εκφράζει μέσα από τη δουλιά του. Οταν βλέπουμε έναν άνθρωπο, που εκπέμπει την αγωνία του καιρού του, κάποια στιγμή να κάνει περισσότερα πράγματα από κάποια άλλα, δεν τα κάνει για να βγάλει λεφτά, αλλά βρίσκεται σε μια ειδική συναισθηματική ή πνευματική κατάσταση. Είναι όπως και ο έρωτας. Αλλες φορές νιώθουμε διατεθειμένοι για πολλά πράγματα και άλλοτε λιγότερο. Είναι μια φυσική διεργασία φέτος για μένα, η ανάγκη μου να δραστηριοποιηθώ ιδιαίτερα στο θέατρο, σκηνοθετώντας, παίζοντας και αναλαμβάνοντας ένα ΔΗΠΕΘΕ. Οι πνευματικές μου ανάγκες βρίσκονται σε υπερδιέγερση".

- "Οι μάγισσες του Σάλεμ", που σκηνοθετήσατε για το Εθνικό Θέατρο, είναι για σας έργο επίκαιρο;

"Είναι έργο γεμάτο από την εποχή μας. Είναι γροθιά στο στομάχι της πουριτανικής αμερικάνικης κοινωνίας του '50, ενώ παραμένει επίκαιρο, ιδίως σήμερα, που βλέπουμε και πάλι τις κοινωνίες να γίνονται συντηρητικές και υποκριτικές.Ο Μίλερ χρησιμοποιεί ένα μύθο του 1600, τον περνάει στον μακαρθισμό, σε μια εποχή τρομερής ανασφάλειας, αβεβαιότητας και μισαλλοδοξίας. Και φτάνουμε στη σημερινή εποχή, που πάλι μας παρουσιάζουν την καταστροφή με πρόσωπο αγγέλου και θεωρούν ότι πρέπει να τους πιστέψουμε. Τότε παρουσίαζαν το μίσος και την άγνοια με πρόσωπο σατανά. Το σατανιστικό θέμα των "Μαγισσών του Σάλεμ" έχει μεγάλη προέκταση. Και είμαι από αυτούς που πιστεύουν, με πολλές διαφωνίες στον κλάδο μας, ότι ο Μίλερ έχει έναν τρόπο γραψίματος παραβολικό. Ο άνθρωπος γράφει παραβολές. Καταγγέλλει την αγελοποίηση. Κάποιοι άνθρωποι μπαίνουν σε μια τρέλα και δεν μπορούν να ελέγξουν πλέον τις γελοίες δυνάμεις, που επικαλούνται κάποιοι ως μεταφυσικές".

"Οι μάγισσες του Σάλεμ",που παρουσιάζονται στη Σκηνή "Κοτοπούλη" του Εθνικού Θεάτρου,ανεβαίνουν σε μετάφραση Αλέξη Σολομού,σκηνικά Σίμου Καραφύλλη,κοστούμια Ντόρας Λελούδα και μουσική Μιχάλη Χριστοδουλίδη.Παίζουν: Χρήστος Πάρλας, Στέφανος Κυριακίδης, Τάκης Βουλαλάς, Μιράντα Ζαφειροπούλου,κ.ά.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ