Πέρα από τις απαραίτητες καθημερινές πληροφορίες, ένας σοβαρός επενδυτής οφείλει να κατέχει στοιχειώδεις γνώσεις οικονομίας. Το θεμέλιο της οικονομίας, ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης, είναι το βάθρο πάνω στο οποίο στηρίζεται και το Χρηματιστήριο. Μεγάλη σημασία έχουν επίσης οι στατιστικοί και οι μαθηματικοί δείκτες. Οι πιο σημαντικοί απ' αυτούς είναι:

• Ο δείκτης Ρ/Ε (Price to Earnings). Προκύπτει από το κλάσμα τιμή μετοχής προς κέρδη ανά μετοχή. Οσο πιο χαμηλό είναι, τόσο συμφερότερη θεωρείται η επένδυση σε μια μετοχή.
• Ο συντελεστής b (βήτα), πιο γνωστός και ως συντελεστής κινδύνου. Υπολογίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα η απόδοση μιας μετοχής (μέρισμα και κέρδη) και συγκρίνεται με την αντίστοιχη απόδοση του ευρύτερου δείκτη της αγοράς. Αν, για παράδειγμα, το b είναι μικρότερο της μονάδας (της αγοράς), η μετοχή κρίνεται χαμηλής επικινδυνότητας. Αν αντίθετα ο επενδυτής προτιμήσει μετοχή με συντελεστή b πάνω από τη μονάδα, ρισκάρει τόσο περισσότερο, όσο μεγαλύτερη είναι απόκλιση από τη μονάδα. Παρόλο που το b έχει σημαντικά προβλήματα στατιστικής αξιοπιστίας, εντούτοις χρησιμοποιείται ευρέως από τους γνώστες της χρηματιστηριακής αγοράς.
• Το T - stat,που δείχνει την τυπική απόκλιση του b, δηλαδή την τετραγωνική ρίζα της διακύμανσης του b. Με το δείκτη αυτό προσδιορίζεται το διάστημα τιμών που μπορούμε να εμπιστευτούμε (με πιθανότητα επί τοις εκατό), μέσα στο οποίο βρίσκεται η πραγματική τιμή του b, καθώς αυτή αποτελεί - έτσι κι αλλιώς - εκτίμηση.
• Ο δείκτης Rsqr,που δείχνει το ποσοστό συνολικής διακύμανσης της τιμής της μετοχής, που ερμηνεύεται από τη διακύμανση του γενικού δείκτη και κυμαίνεται μεταξύ 0 και 1. Ετσι, τα λεγόμενα "περιφερειακά χαρτιά" (μικρές σχετικά εισαγμένες εταιρίες) έχουν χαμηλό Rsqr σε αντίθεση με τα λεγόμενα blue chips (μπλου τσιπς είναι η διεθνής ονομασία που χρησιμοποιείται για μετοχές εταιριών μεγάλης εμπορευσιμότητας και χρηματιστηριακής αξίας, δηλαδή τιμή μετοχής επί αριθμό μετοχών). Π. χ. η μετοχή της τάδε τράπεζας ερμηνεύεται κατά 80% από τις μεταβολές του γενικού δείκτη, με Rsqr=0,80.
• Η μέση απόδοση μιας μετοχής. Πρόκειται για τη μέση ποσοστιαία δεκαπενθήμερη απόδοσή της. Ο δείκτης είναι ενδεικτικός της βραχυχρόνιας τάσης που ακολουθεί μια συγκεκριμένη μετοχή.
• Η τυπική απόκλιση της μέσης απόδοσης μιας μετοχής. Δείχνει τη διασπορά των δεκαπενθήμερων αποδόσεων γύρω από τη μέση απόδοση. Για παράδειγμα, αν η τυπική απόκλιση είναι ίση με μηδέν, η μετοχή έχει απόλυτα σταθερή απόδοση στο εξεταζόμενο χρονικό διάστημα.

Επιπλέον, σημαντικό είναι ένας επενδυτής να καταλαβαίνει τις τεχνικές αναλύσεις των μετοχών (σημεία στήριξης και αντίστασης), όπως επίσης να ξέρει να "διαβάζει" (με την έννοια του να αποκρυπτογραφεί) τις λογιστικές καταστάσεις των εταιριών (ισολογισμοί, αποτελέσματα χρήσης) και τους αριθμοδείκτες τους (ταμειακής ρευστότητας, δανειακής επιβάρυνσης, χρηματοοικονομικής μόχλευσης κτλ. ).

Θα αναρωτιέστε ίσως πόσοι απ' αυτούς που παίζουν τις περιουσίες τους στο Χρηματιστήριο είναι σε θέση να γνωρίζουν αυτά και πολλά άλλα ακόμα. Η απάντηση, όπως φαντάζεστε, είναι ότι είναι πολύ λίγοι. Οι περισσότεροι επενδυτές είναι απλοί άνθρωποι, που "μπήκαν στο χορό" στα πλαίσια ενός πολιτικοοικονομικού συστήματος που σπρώχνει τους πολίτες του στον ευδαιμονισμό, το εύκολο κέρδος, την ισοπέδωση κάθε αξίας.

Το Χρηματιστήριο της Αθήνας, συμπερασματικά είναι σαν ένα καζίνο, που αντί για τσόχα στα τραπέζια του έχει ηλεκτρονικό πίνακα, αντί για τραπουλόχαρτα έχει μετοχές και αντί για μπάνκα έχει χρηματιστηριακές εταιρίες. Κρουπιέρη όμως, όσο και να ψάξει κανείς, δε θα βρει.

Βασίλης ΡΑΓΙΑΣ