Σενάρια για τον τρόπο φορολόγησης των παράγωγων προϊόντων καταφτάνουν από τους τραπεζίτες τον τελευταίο καιρό στην Ενωση Ελληνικών Τραπεζών (ΕΕΤ), με σκοπό η τελευταία να "μοντάρει" τις προτάσεις τους και να υποβάλει ενιαίο κείμενο επί του τεράστιου αυτού θέματος στο υπουργείο Οικονομικών. Οι περισσότερες απόψεις των τραπεζιτών συγκλίνουν, όπως είναι αναμενόμενο, στο να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό η φορολογία επί των κερδών που προκύπτουν από συναλλαγές σε παράγωγα, με πρόσχημα την ανάγκη εναρμόνισης του φορολογικού καθεστώτος της Ελλάδας, με τις αναπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες και την παύση της αβεβαιότητας επί του θέματος που "δυσχεραίνει" την ομαλή λειτουργία αρκετών απ' αυτά.

Στο υπουργείο, απ' την άλλη μεριά, φέρονται αποφασισμένοι να "βάλουν χέρι" στα τραπεζικά "παιχνίδια" με τα παράγωγα, που οδηγούν τις τράπεζες στην αποκόμιση αμύθητων αφορολόγητων κερδών και το δημόσιο στην απώλεια τεράστιων ποσών από τις νέες αυτές "εφευρέσεις", συνέπεια της απελευθέρωσης του τραπεζικού συστήματος. Δεδομένης της γραφειοκρατίας του κράτους, πάντως, το θέμα αναμένεται να τραβήξει σε μάκρος, καθώς το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να προβεί σε αρκετές μεταρρυθμίσεις τόσο σε νομικό,όσο και σε λογιστικό επίπεδο.

Συγκεκριμένα, στο ισχύον νομικό πλαίσιο δεν αναγνωρίζονται τα έσοδα από παράγωγα προϊόντα ως αντικείμενα προς φορολόγηση, ενώ και ο τρόπος λογιστικής απεικόνισής τους στα αποτελέσματα χρήσης των τραπεζών παραμένει με βάση το ισχύον σύστημα λογαριασμών αδιευκρίνιστος. Ετσι οι περισσότερες τράπεζες, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της ΕΕΤ, παρουσιάζουν τα προκύπτοντα κέρδη... όπου θέλουν! Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στο μέτρο που επικρατεί αναρχία - και δε φαίνεται αυτή να σταματάει απ' τη μια στιγμή στην άλλη - οι τράπεζες θα συνεχίσουν να προβαίνουν στην προσφιλή τακτική του λογιστικού "μαγειρέματος", ειδικότερα δε οι κρατικές που έχουν το χαρακτηριστικό των εφήμερων διοικήσεων και συνεπώς θέλουν να εμφανίζουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Στο μεταξύ, και ενώ η ΕΕΤ έχει ήδη ορίσει ένα ανώτατο διοικητικό της στέλεχος, που θα συμμετάσχει στη σχετική νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών ως εκπρόσωπος των τραπεζιτών, υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης προχωρούν στην κατάρτιση ενιαίου θεσμικού πλαισίου για τα παράγωγα προϊόντα, με βάση το οποίο θα υπάρχει για όλες τις χώρες - μέλη το ίδιο καθεστώς συμψηφισμού απαιτήσεων που προκύπτει από συναλλαγές επί παραγώγων.

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί πως με βάση το ισχύον σύστημα του διεθνή οργανισμού για τα παράγωγα ISDA (International Swaps Dealers Association), θα είναι πραγματικά έκπληξη να θεσμοθετηθεί φορολόγηση στην πηγή, δηλαδή απ' ευθείας στις συναλλαγές, καθώς αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να προκληθούν στρεβλώσεις στη διαφορά (spread) των επιτοκίων προσφοράς (offer) και ζήτησης (bid). Ετσι το πιο πιθανό σενάριο είναι τα όποια κέρδη να μεταβούν στο σχετικό λογαριασμό εσόδων από χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και συνεπώς να φορολογηθούν κανονικά με το συντελεστή του 35% που ισχύει και για τις λοιπές τραπεζικές εργασίες.

Τη στιγμή, όμως, που εκκρεμούν οι προτάσεις για τη φορολόγηση των νέων χρηματοοικονομικών προϊόντων, ετοιμάστηκε το πόρισμα της Επιτροπής Χρεογράφων της Τράπεζας της Ελλάδος για τον τρόπο λειτουργίας των πρωτογενών και δευτερογενών αγορών τίτλων που θα υποβληθεί - αφού εγκριθεί από το διοικητή του ιδρύματος Λ. Παπαδήμο - στο υπουργείο Οικονομικών. Σύμφωνα μ' αυτό, προτείνεται η κατάργηση του συστήματος απ' ευθείας διάθεσης στο κοινό τίτλων του δημοσίου και η ολοσχερής αντικατάστασή του με προγραμματισμένες δημοπρασίες στις οποίες - αντίθετα με τις επιθυμίες των μεγάλων τραπεζών - θα μπορούν να μετέχουν όλες οι τράπεζες, αλλά και μόνο τράπεζες. Με απλά λόγια, αν το σχέδιο της ΕΕΤ υιοθετηθεί από το υπουργείο Οικονομικών, μοναδικός τρόπος να αγοράσουν οι ιδιώτες ομόλογα ή έντοκα γραμμάτια δημοσίου θα είναι οι εμπορικές τράπεζες, που θα εισπράττουν βέβαια και την ανάλογη προμήθεια διάθεσης.

Β. Ρ.