Ενα περίπου μήνα πριν από το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ και ο τελευταίος ψηφοφόρος του έχει αντιληφθεί ότι η όλη "φασαρία" στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος αφορά αποκλειστικά την κατάκτηση της κομματικής εξουσίας, την ανάδειξη του νέου "ηγεμόνα" και τη μοιρασιά της εξουσίας με την κατανομή θέσεων και ρόλων.

Τα μεγάλα προβλήματα του λαού και της χώρας που συζητάει το ΠΑΣΟΚ, ενόψει του συνεδρίου του, συνοψίζονται στο εξής ένα: "Ποιος θα ανακηρυχτεί διάδοχος του Α. Παπανδρέου" (!).

Σε επίπεδο προθέσεων και επιδιώξεων των αντιμαχόμενων ομάδων, τα πράγματα αποσαφηνίστηκαν πλήρως στη διήμερη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. Επίσης έγινε φανερό ότι οι δύο βασικοί αντίπαλοι, ο Κ. Σημίτης και ο Α. Τσοχατζόπουλος, θα αναμετρηθούν για τη θέση του αντιπροέδρου. Θέση η οποία, όπως διευκρίνισε ο Κ. Σκανδαλίδης,είναι ισχυρή, αφού αυτός που θα την καταλάβει θα "αναπληρώνει πλήρως" τον Α. Παπανδρέου.

Ετσι, όπως όλα δείχνουν, το πρόβλημα πλέον δεν είναι ούτε η θέσπιση ή μη της θέσης του αντιπροέδρου ούτε οι αρμοδιότητές του.Μπορεί ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης να ήθελε να αποσπάσει μια δήλωση ότι ο αντιπρόεδρος είναι διάδοχος του Α. Παπανδρέου, αλλά και ο πλέον αφελής αντιλαμβάνεται ότι μικρή πρακτική αξία έχει μια τέτοια αναφορά. Γιατί αυτός που θα καταλάβει τη θέση του αντιπροέδρου, "σε περίπτωση που προκύπτει ανάγκη οριστικής αντικατάστασης του Α. Παπανδρέου", θα έχει το πάνω χέρι στο κομματικό παιχνίδι εξουσίας, έστω και από τη θέση του αντιπροέδρου, αφού αυτός θα ορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού μέχρι τη σύγκληση του συνεδρίου, αν και όποτε διεξαχθεί.

Εξάλλου η ομάδα Σημίτη, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, αποφεύγει να θέσει ευθέως θέμα προέδρου του Κινήματος, με την έννοια της κατά μέτωπο αναμέτρησης με τον Α. Παπανδρέου, και δείχνει να περιορίζει τις φιλοδοξίες της στη μάχη γύρω από τη θέση του αντιπροέδρου.

Το ερώτημα, αν πρέπει να εκλεγεί αντιπρόεδρος ή όχι στο συνέδριο και ποιες θα είναι οι εξουσίες του, μάλλον έχει απαντηθεί με τρόπο που, λίγο -πολύ, ικανοποιεί τις αντιμαχόμενες ομάδες.

Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι ποιος θα καταλάβει τη θέση του αντιπροέδρου, ο οποίος εν δυνάμει θα είναι διάδοχος του Α. Παπανδρέου και, πλην απροόπτου, ο επόμενος αρχηγός.

Είναι προφανές ότι αν ο Κ. Σημίτης αναδειχτεί νικητής για τη θέση του αντιπροέδρου θα ενισχύσει αποφασιστικά τη θέση του έναντι των εσωκομματικών αντιπάλων του, τους οποίους στη συνέχεια θα αντιμετωπίσει από θέση ισχύος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το μήνυμα, στην περίπτωση που ο πρωθυπουργός εξέλθει νικητής από το συνέδριο, είναι εύληπτο: "Η κομματική βάση στηρίζει Κ. Σημίτη". Αυτό αρκεί στον Κ. Σημίτη, ο οποίος έχει ήδη εξασφαλίσει το χρίσμα από τους εκπροσώπους της οικονομικής ολιγαρχίας, ενώ και οι "ισχυροί σύμμαχοι" έχουν δείξει ότι τον περιβάλλουν με εμπιστοσύνη. Οι εσωκομματικοί αντίπαλοί του είτε θα αποδεχτούν τη "φορά των πραγμάτων" και θα συμβιβαστούν είτε θα περιθωριοποιηθούν. Σε κάθε περίπτωση πάντως, θα πάψουν να παίζουν ρυθμιστικό ρόλο και να επηρεάζουν σοβαρά το παιχνίδι εξουσίας. Πολύ περισσότερο, γιατί στην κομματική διαμάχη δεν έχουν να επιδείξουν κάποια "εναλλακτική πλατφόρμα", τόσο στην αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων, όσο και στην άσκηση της εξουσίας.

Ο Κ. Σημίτης φαίνεται να μελετά προσεκτικά το παράδειγμα του Μ. Εβερτ και δεν έχει σκοπό να επαναλάβει τα λάθη του έτερου "εκσυγχρονιστή" πολιτικού αρχηγού.

Τα πράγματα, όμως, περιπλέκουν αφάνταστα, αν ο Κ. Σημίτης αποτύχει να εκλεγεί στη θέση του αντιπροέδρου. Σε αυτή την περίπτωση, είναι προφανές ότι η θέση του θα καταστεί εξαιρετικά δυσχερής και πολύ λίγο θα τον βοηθήσει η όποια "έξωθεν συμπαράσταση". Στην πραγματικότητα, στην περίπτωση αυτή, έχει να αντιμετωπίσει το δίλημμα της διάσπασης ή της αποχώρησης από την πολιτική. Από τη στιγμή που βρίσκεται "υπό την ομηρία" των αντιπάλων του και οι όποιες επιλογές του βρίσκονται υπό διαρκή αμφισβήτηση και αναίρεση, από τη στιγμή που δεν μπορεί να κυβερνήσει όπως ο ίδιος επιθυμεί και κυρίως όπως θέλουν τα "μεγάλα αφεντικά", είναι φανερό ότι εκείνη τη στιγμή έχει "κλείσει τον κύκλο του". Εξάλλου "αδύνατους" πρωθυπουργούς κανείς δεν τους χρειάζεται...

Οι όποιες εξελίξεις σημειωθούν στο "μικρόκοσμο" του ΠΑΣΟΚ, ασφαλώς, θα επηρεάσουν την (ανα)διάταξη των δυνάμεων του δικομματισμού και το πολιτικό σκηνικό. Δεν πρόκειται, όμως, να αλλάξουν σε τίποτα την καθημερινή ζωή του εργαζόμενου, του άνεργου, του συνταξιούχου, του νέου, του αγρότη. Ακριβέστερα, θα την αλλάξουν προς το χειρότερο, αφού όποιος και να επικρατήσει θα στραφεί με "αναβαθμισμένο ζήλο" ενάντια στα λαϊκά συμφέροντα, προκειμένου να ικανοποιήσει τα "μεγάλα αφεντικά" και να κερδίσει το χαμένο χρόνο.

Αυτός είναι ένας καλός λόγος για τους εργαζόμενους, να μην περιμένουν τίποτα "από τα πάνω", αλλά να πάρουν οι ίδιοι από τώρα τις τύχες στα χέρια τους.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ