Η Ελληνική κινηματογραφική ταινία, από το αρχικό στάδιο της σύλληψης έως την τελική εκποίησή της, "υποφέρει" από την αναγκαιότητα να επικοινωνήσει με τον ουσιαστικό τροφοδότη του υλικού της, το κοινό. Το εγχώριο κινηματογραφικό προϊόν εξορίζεται από την κινηματογραφική αίθουσα, υπό τη μόνιμη πια απειλή μιας θεαματικότητας που πρέπει να είναι εμπορικά ανταγωνιστική απέναντι στις εισαγόμενες δημιουργίες. Ο Ελληνας δημιουργός παλεύει ως σύγχρονος Δον Κιχώτης, απεγνωσμένα και με πάθος ερωτικό, να κατοχυρώσει την προβολή της δημιουργικής του πράξης, στην αμερικανοκρατούμενη ουσιαστικά "Ελληνική" αίθουσα.

Καταγραφέας

της κοινωνικής

πραγματικότητας

Η Ελληνική ταινία κατέχει το μικρότερο μερίδιο στην κατανομή της πίτας του εισιτηρίου και η έλλειψη μιας σθεναρής και κερδοφόρας θεαματικότητας προκαλεί τον οικονομικό αυτοαποκλεισμό και την παραπέρα νέκρωσή της από τον πολιτιστικό ιστό της χώρας. Οι εφήμερες και άκαρπες υποσχέσεις που εκτοξεύονται συχνά από τους κυβερνητικούς θώκους για το μέλλον της εθνικής μας κινηματογραφίας, σβήνουν σαν περαστικοί μετεωρίτες στον άναστρο σκοτεινό ουρανό της πολιτιστικής μας ζωής. Ο Ελληνικός κινηματογράφος συνδέεται με τις μελλοντικές προοπτικές του πολιτιστικού μας βίου. Αποτελεί καταγραφέα των προβληματισμών και αντιφάσεων της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Στην ουσία είναι ο καλύτερος καταμετρητής των εθνικών αναγκών μας. Παρ' όλα αυτά το μέλλον του φαντάζει αβέβαιο μέσα σ' αυτή τη μονοχρωμία της μοντέρνας και αναγκαίας όπως μας λένε Ευρωπαϊκής πορείας μας.

Η πορεία της αίθουσας είναι το ίδιο φθίνουσα με την Ελληνική ταινία. Στην επαρχία έχουν σχεδόν εξαφανιστεί οι κινηματογραφικές αίθουσες. Ο υπαίθριος κινηματογράφος που αποτελούσε μια μοναδικότητα για τη χώρα μας φθίνει κι αυτός και χρόνο με το χρόνο εξαφανίζεται. Στις μεγάλες πόλεις η αίθουσα περνά τη μεγαλύτερη κρίση της. Οι υπεύθυνοι αυτής της κρίσης μοιράζουν απλόχερα ευθύνες. Αλλοτε στους "κακούς" σκηνοθέτες μας. Στην αντιποιητική απλά εποχή μας. Στο εθισμένο με την αμερικάνικη υποκουλτούρα κοινό. Η κρατική αστοργία πουθενά δε φαίνεται. Αυτοί που άνοιξαν αυτή την τόσο θανατηφόρα για τον πολιτισμό μας πληγή, κρύβονται πίσω από τους φρεσκοβαμμένους μπαγιάτικους λόγους τους.

Χρειάζεται

τη στοργή

του κράτους

Η αίθουσα με βάση τον νόμο 1597/86,από τη μία φορολογείται αντί της αναγκαίας επιδότησης που χρειαζόταν για να αναπνεύσει οικονομικά και από την άλλη παίρνει πίσω το 30% του καταβληθέντος φόρου αν προβάλει μια ελληνική ταινία.

Ο Επαμεινώνδας Μαλούχος,πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αιθουσαρχών Ελλάδας αναφέρει στην εφημερίδα μας: "Το κινηματογραφικό δημιούργημα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως καλλιτεχνικό προϊόν, ξέχωρα της προέλευσής του και της αγοραστικής του ικανότητας. Ο ν. 1597 παρέχει στην αίθουσα την ευκαιρία να προβάλει την Ελληνική ταινία αποδεσμεύοντάς την από το δυσβάσταχτο βάρος του φόρου. Προβάλλοντας δηλαδή η αίθουσα στη διάρκεια μιας κινηματογραφικής περιόδου μια ελληνική ταινία, παίρνει πίσω το 30% του καταβληθέντος φόρου. Αν προβάλει δύο ή τρεις ελληνικές ταινίες τότε η επιστροφή του φόρου είναι 40%. Σε περίπτωση που προβάλλει παραπάνω από 4 ταινίες, επιστρέφει το 50% του καταβληθέντος φόρου.

Για να εφαρμοστεί στην ουσία ο νόμος, θα πρέπει το κινηματογραφικό προϊόν να έχει απήχηση στο κοινό. Δυστυχώς η ελληνική ταινία μονάζει σ' αυτά τα ασφυκτικά πλαίσια που την έχουν περιορίσει. Σ' αυτή την περίπτωση παρουσιάζεται το φαινόμενο να υπάρχουν ελληνικές ταινίες στα ράφια αλλά να μην τολμάει ο αιθουσάρχης να τις προβάλει. Κι αυτό συμβαίνει γιατί ένας κινηματογράφος, μεσαίας και πάνω κατηγορίας, έχει γύρω στις 500 χιλ. δρχ. πάγια έξοδα κάθε εβδομάδα (Ενοίκιο, φωτισμός κ. λ. π. ). Μόνιμος βραχνάς της ελληνικής ταινίας είναι η απουσία ενός μεγάλου κοινού που θα μπορέσει να επιφέρει το ανάλογο κέρδος, τέτοιο που να μη ζημιώνει την αίθουσα. Στην ουσία δηλαδή, ο νόμος σήμερα τίθεται εκτός ενεργείας. Τι θα μπορούσε να γίνει; Απλά να κερδίσουμε το κοινό που πηγαίνει στην ξένη ταινία. Πώς θα μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό; Σίγουρα όχι με τα λίγα που δίνονται στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, τόσα που δεν αρκούν για να πιάσουν τα στάνταρ που επιβάλλει η διεθνής αγορά. Κατά τη γνώμη μου δε φταίει το ΕΚΚ. Τα χρήματα που δίνονται στο ΕΚΚ για όλη την κινηματογραφική περίοδο (1,4 δισ.) είναι τόσα όσα στοιχίζει η παραγωγή μιας μέτριας ταινίας στη γειτονική μας Ιταλία. Φταίει η κρατική πολιτική που θέλει το ΕΚΚ με ένα τόσο φτωχό προϋπολογισμό. Ούτε στα γραφεία διανομής εστιάζεται το πρόβλημα. Εάν η ελληνική ταινία μπορούσε να κόψει εισιτήρια, παρέχοντας φυσικά η Πολιτεία τα απαραίτητα εφόδια για αυτό, δε θα είχαν πρόβλημα οι διανομείς να την προβάλουν. Ας πάψουμε να βλέπουμε το πρόβλημα στη σχέση των διανομέων με την αίθουσα. Είναι σαν να βλέπουμε το δέντρο και όχι το δάσος, που στην περίπτωσή μας το δάσος είναι το κράτος. Καμία κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν έχει κατορθώσει να σταθεί στο ύψος των απαιτήσεων και να οργανώσει όπως θα έπρεπε τον Εθνικό μας κινηματογράφο.

Τα τηλεοπτικά κανάλια, πρέπει να ενεργοποιήσουν το νόμο που προβλέπει να δίνουν το 1,5% του ετήσιου τζίρου τους για την παραγωγή ελληνικών ταινιών. Παράγοντας τις ταινίες αυτές θα μπορούσαν φεύγοντας από την αίθουσα να τις εντάξουν στις κινηματογραφικές προβολές που έχουν καθιερώσει στο πρόγραμμά τους. Εχουν περάσει 5 - 6 χρόνια από τότε που ψηφίστηκε ο νόμος αυτός και κανένα από τα κανάλια δεν προθυμοποιήθηκε να αρχίσει την εφαρμογή του. Αν δεν υπάρξει η κατάλληλη οικονομική ευρωστία δεν πρόκειται να υπάρξει Ελληνικός κινηματογράφος. Ετσι τελικά ο νόμος 1597 λειτουργεί σαν ασπιρίνη για έναν τόσο μεγάλο πονοκέφαλο".

Να γίνει μόδα

ο κινηματογράφος

Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου είναι στην ουσία σήμερα ο μοναδικός εν δυνάμει παραγωγός για την Ελληνική ταινία. Από την παραγωγή έως την εκμετάλλευση μιας Ελληνικής ταινίας, υπάρχει ένα μεγάλο κενό. Το ΕΚΚ παρέχει για την προβολή της Ελληνικής ταινίας το πρόσφατα ανακαινισμένο "Αστυ".Οι εγχώριες ταινίες που προβάλλονται εκεί, δεν ξεπερνούν ως συνήθως τη μια βδομάδα προβολής (Λιγότερο από 2 χιλ. εισιτήρια). Για την έλλειψη ενός βιώσιμου χώρου προβολής για την Ελληνική ταινία, ο πρόεδρος του ΕΚΚ Κώστας Βρεττάκος μας είπε: "Το πρόβλημα του κινηματογράφου μας είναι αλυσιδωτό. Ξεκινά από την έλλειψη μιας ουσιαστικής κινηματογραφικής παιδείας και καταλήγει στην εκμετάλλευσή της. Για να μπορέσουμε να έχουμε κινηματογράφο, πρέπει να δημιουργήσουμε μια σειρά από κίνητρα. Και το κίνητρο για τον κινηματογράφο είναι το κίνητρο του λαϊκού θεάματος. Κάποτε η προβολή μιας ελληνικής ταινίας ήταν για τον Ελληνα μια έξοδος, ένα ευχάριστο διάλειμμα από την καθημερινότητα. Σήμερα η τηλεόραση έχει ανατρέψει αυτή την ανάγκη της θέασης. Ο κινηματογράφος για να ζήσει χρειάζεται να φτάσει στο κοινό και για να το κατορθώσει αυτό χρειάζεται να γίνει μόδα. Κατά τη γνώμη μου, μόνο η τηλεόραση μπορεί να το πετύχει αυτό. Και να εκμεταλλευτεί την ταινία προς όφελός της. Δηλαδή να ενισχύσει τις ταινίες. Να φτιάξει και να εκμεταλλευτεί αίθουσες όπου θα προβάλλουν στην ουσία το δικό τους προϊόν. Επιπλέον να το διαφημίσει. Στην Ιταλία αλλά και σε άλλες χώρες, τα τηλεοπτικά κανάλια αγοράζουν δίκτυα αιθουσών. Παράγουν ταινίες και τις διαφημίζουν. Ετσι υπάρχει κοινό και κατά συνέπεια, εφόσον υπάρχει κέρδος, παράγονται νέες ταινίες. Στη χώρα μας η τηλεόραση είναι εχθρική προς τον κινηματογράφο. Λύση αλλά όχι οριστική, είναι και η αγορά αιθουσών που εξήγγειλε ο υπουργός Πολιτισμού. Αλλά αυτό που χρειάζεται ο κινηματογράφος είναι αυτό που είπα στην αρχή και επιμένω. Για να έχουμε κινηματογράφο πρέπει να ξαναγίνει μόδα".

Η Ελληνική ταινία θα λέγαμε εμείς, θα έχει διάρκεια και μέλλον μόνο όταν το κράτος δείξει το μέγιστο ενδιαφέρον γι' αυτήν χωρίς τυμπανοκρουσίες και ευφυή πυροτεχνήματα λόγων και υποσχέσεων. Είναι κοινωνική ανάγκη η ανάπτυξη ενός εθνικού κινηματογράφου που να μπαίνει στην ουσία της ελληνικής ζωής και κατά προέκταση να την προβάλει.

Γεράσιμος ΒΑΚΡΟΣ