"Στην ασφάλιση του ΙΚΑ, υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια οι ραπτεργάτες και γενικά οι εργαζόμενοι ...που αμείβονται με το κομμάτι και εργάζονται στα σπίτια τους ή σε εργαστήρια, έστω κι αν διαθέτουν δικά τους εργαλεία".Αυτό ορίζεται στο άρθρο 22 του νόμου 1902 του '90, που υποτίθεται ψηφίστηκε για να προστατεύσει απ' την ασυδοσία των εργοδοτών τους χιλιάδες εργαζόμενους στο φασόν.Και βέβαια δεν είναι ο πρώτος σχετικός νόμος. Εχουν προηγηθεί ο ν. 1539/85 και ο ν. 1654/86, με ανάλογες διατάξεις, που όλοι όμως είχαν την ίδια μοίρα.

Η σκληρή πραγματικότητα θέλει τους εργαζόμενους στο φασόν να εξακολουθούν να παραμένουν σχεδόν στο σύνολό τους ανασφάλιστοι.

Οι εργαζόμενοι με το κομμάτι είναι χιλιάδες σ' όλη τη χώρα. Για την Καστοριά και τη Σιάτιστα όμως το πρόβλημα αποκτά τρομακτικές διαστάσεις, μιας και αφορά την πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού. Το 80% αυτών των γουνεργατών είναι ανασφάλιστοι, χωρίς καμιά ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, χωρίς καμιά προοπτική σε σύνταξη.

Και δε φτάνει αυτό. Ερχεται το κράτος και τους υποχρεώνει να εγγραφούν στο Εμποροβιομηχανικό και Επαγγελματικό Επιμελητήριο, να κρατούν βιβλία εσόδων - εξόδων, αλλιώς δεν μπορούν να δουλέψουν και τέλος τους υποχρεώνει από 1η Γενάρη '95 να "μπουν" στο ΤΕΒΕ. Το αποτέλεσμα είναι οι γουνοποιοί να ξεφεύγουν απ' τη δαγκάνα της εφορίας, που πέφτει πια στις πλάτες των εργαζομένων. Το τελικό χτύπημα είναι τα εκκαθαριστικά σημειώματα της εφορίας, που καταφθάνουν στους εργαζόμενους, ζητώντας τους συμπληρωματικούς φόρους για τα τελευταία δέκα χρόνια και που κυμαίνονται στα ποσά των 400 και 500 χιλιάδων δρχ.!

Οπως θα μας πει ο Γ. Νικόπουλος,γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Καστοριάς του ΚΚΕ, "ο κόσμος έφτασε στο αμήν. Ολα τα χωριά είναι ξεσηκωμένα. Αυτό έχει θορυβήσει ορισμένους που σκόπιμα, και προκειμένου να αποσοβήσουν αντιδράσεις, κατευθύνουν σε "ύποπτες" λύσεις, όπως την ασφάλιση στον ΟΓΑ. Στη περιοχή μας εκτός από ορισμένες σιτοκαλλιέργειες και φρουτοκαλλιέργειες που αφορούν ελάχιστα και μικρά νοικοκυριά, οι άνθρωποι είναι εργάτες γούνας. Πώς είναι δυνατόν να τους εμφανίσουν αγρότες;"

Η παρατεταμένη κρίση στον κλάδο τα τελευταία δέκα χρόνια, θα τονίσει, γίνεται όπλο στα χέρια των γουνοποιών ενάντια στα εργατικά δικαιώματα και έχει συνέπειες και στην ίδια τη δράση του συνδικαλιστικού κινήματος. Το σωματείο των γουνεργατών υπονομεύτηκε και έφτασε σε οριακό σημείο. Με απόφαση του Πρωτοδικείου της περιοχής, διορίστηκε πρόσφατα μια διοίκηση, ώστε να προετοιμάσει νέες εκλογές προς το τέλος Φλεβάρη. Ηδη το σωματείο έχει αρχίσει περιοδείες στα χωριά.

Από το 1986 έχει να γίνει οποιαδήποτε αναπροσαρμογή των μισθών!Η τιμή ενός ολοκληρωμένου "δέρματος" κυμαίνεται ανάλογα με το είδος της γούνας, από 400 έως 700 δρχ. "Ενας καλός εργάτης θέλει περίπου δύο ώρες να ράψει ένα κομμάτι. Οι γουνεργάτες δουλεύουν απ' την ανατολή του ήλιου μέχρι αργά το βράδυ για να βγάλουν ένα μεροκάματο και να συντηρήσουν την οικογένεια", θα πει ο Γ. Νικόπουλος.

Τα λόγια απελπισίας ενός γουνεργάτη, αποκαλύπτουν τη τραγικότητα της κατάστασης: "Να καταφέρουμε να φύγουμε. Να πάμε αλλού να βγάλουμε κάνα μεροκάματο". Η φυγή φαντάζει η μόνη διέξοδος. Σε χιλιάδες υπολογίζονται οι γουνεργάτες που εγκατέλειψαν την περιοχή τα δυο - τρία τελευταία χρόνια!

|Υ

Τρομοκρατία

Η Σιάτιστα είναι το δεύτερο μεγάλο κέντρο της γούνας. Αριθμεί 2.500 γουνεργάτες, σύμφωνα με τα στοιχεία του σωματείου. Απ' αυτούς μόλις και μετά βίας φθάνουν τους 400 οι ασφαλισμένοι.

Υπάρχουν και μικρές βιοτεχνίες, θα μας πει ο Μ. Δεληγιάννης,γραμματέας του σωματείου γουνεργατών Σιάτιστας, όπου απασχολούνται γουνεργάτες, αλλά στην πλειοψηφία τους δουλεύουν φασόν και κυρίως στα σπίτια τους. Η ασυδοσία των γουνοποιών δεν έχει όρια. Οχι μόνο δεν ασφαλίζουν στο ΙΚΑ τους γουνεργάτες, αλλά έχουν δημιουργήσει μια τέτοια κατάσταση που οι γουνεργάτες εμφανίζονται "εργολάβοι - παραγωγοί" και οι γουνοποιοί απλώς μεσάζοντες, δηλαδή έμποροι. Για κάθε ολοκληρωμένο παλτό, ο εργάτης πληρώνεται από 7 μέχρι 10 χιλιάδες δραχμές. Σ' αυτά τα χρήματα περιλαμβάνονται όλα του τα έξοδα, όπως βελόνια, ρεύμα κλπ. αλλά και τα μεροκάματά του. Το ίδιο παλτό πουλιέται στην αγορά από 100 έως 150 χιλιάδες δρχ.

"Η τρομοκρατία είναι καθημερινό φαινόμενο. Δεν τολμάς να μιλήσεις για το παραμικρό και σε απολύουν. Οσες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας και αν έχουν υπογραφεί, πάντα μετά από διαιτησία, καμιά δεν έχει εφαρμοστεί", μας είπε ο συνδικαλιστής.

Η Επιθεώρηση Εργασίας τι κάνει; Η απάντηση είναι αποκαλυπτική. "Οι εργάτες φοβούνται για τη δουλιά τους. Κανένας δεν κάνει καταγγελία. Απ' την άλλη και η ίδια η Επιθεώρηση αδιαφορεί. Οι υπάλληλοι, όταν δεν υπάρχει τέτοια κατεύθυνση απ' το υπουργείο Εργασίας, δεν μπορούν από μόνοι τους να συγκρουστούν με τα ισχυρά στη περιοχή συμφέροντα των γουνοποιών".

Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια ανάκαμψη στην αγορά, που όμως δεν έχει άμεσο αντίκτυπο και στη ζωή των γουνεργατών. Ιδιαίτερα τη περίοδο Σεπτέμβρη - Δεκέμβρη, Ρώσοι έμποροι αγοράζουν μεγάλες ποσότητες γούνινων παλτών. Τα κέρδη σε συνάλλαγμα μεγάλα. Αλλά όπως θα πει αγανακτισμένα ο Μ. Δεληγιάννης, "όλο κρίση, κρίση μας λένε. Εμείς πληρώνουμε με τον ιδρώτα μας και αυτοί όλο και περισσότερο κερδίζουν".

Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ