Τον περασμένο Φλεβάρη πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες τριήμερη συνάντηση σε επίπεδο υπουργών των επτά πιο αναπτυγμένων χωρών του κόσμου, με θέμα "Ολοκληρωμένη κοινωνία της πληροφορίας". Η συνάντηση, και μάλιστα ορισμένα σημεία των ομιλιών, προκάλεσε ποικίλα σχόλια για τις επιπτώσεις της αλματώδους εξέλιξης της πληροφορικής στην κοινωνική ζωή και τους επιμέρους τομείς της.
Ιδιαίτερα στο θέμα της δημιουργίας ή κατάργησης εργατικών θέσεων αναπτύσσεται μια ολόκληρη παραφιλολογία από τον αστικό Τύπο, όπου διακρίνεται η αγωνιώδης προσπάθεια, με ελλιπή συχνά, και γι' αυτό κατ' ουσία ψεύτικη, πληροφόρηση, να καταδειχτεί ότι τα αποτελέσματα θα είναι εν τέλει θετικά. Αναφέρεται, για παράδειγμα, ότι στη Μεγάλη Βρετανία το 60% των νέων θέσεων δημιουργήθηκαν σε πεδία, που είχαν σχέση με την πληροφορική. Εν τούτοις αποκρύπτεται επιμελώς πόσες αριθμητικά και ποσοστιαία εργατικές θέσεις εξαφάνισε η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών.
Σε άλλες περιπτώσεις εκφράζεται η αγωνία για τις συνέπειες της αστραπιαίας ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών, χωρίς να έχουν μελετηθεί ή ακόμα και να είναι προβλέψιμα τα αποτελέσματα. Είναι ορατό το τεράστιο χάσμα που θα χωρίζει πλέον τις προηγμένες τεχνολογικά χώρες από τις υπανάπτυκτες. Επισημαίνονται συχνά οι επιπτώσεις στη ζωή των κοινωνικών μονάδων με την ένταση της απομόνωσης, τη μοναχικότητα, τα συναισθηματικά αδιέξοδα, την αποστέρηση εκφραστικών διεξόδων και ανθρώπινης επικοινωνίας, την απόλυτη μοναξιά των λεωφόρων της πληροφορικής. Τα οικονομικά αδιέξοδα από την αύξηση της ανεργίας και την αμφισβήτηση του δικαιώματος στη ζωή για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, ακόμα και για αναπτυγμένες τεχνολογικά κοινωνίες.
***
Οι αναφορές γενικά φθάνουν μέχρι εδώ. Το μέλλον στο οποίο οδηγούν οι λεωφόροι της πληροφορικής περιγράφεται από ελπιδοφόρο έως εφιαλτικό. Το κακό στην τελευταία περίπτωση περιγράφεται ως επερχόμενο με τη νομοτέλεια φυσικού φαινομένου, όπου κάθε ανθρώπινη αντίδραση μέσα από την κοινωνική δράση είναι μάταιη. Ωστόσο, λείπει η ανάλυση. Λείπει η σε βάθος διείσδυση για τα αίτια του επικείμενου "εφιάλτη". Η παράλειψη αυτή δεν είναι χωρίς εξήγηση. Μια αστική θεώρηση δεν είναι δυνατό να διεισδύσει στις πραγματικές αιτίες που φθάνουν στα δομικά στοιχεία της αστικής κοινωνίας. Δεν είναι δυνατό να αναφερθεί στη θεμελιώδη αντίφαση, της ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών ως συλλογικού κοινωνικού επιτεύγματος, σε αντίθεση με την οικειοποίηση και αξιοποίησή τους σε βάρος, τελικά, του κοινωνικού συνόλου από μία ελάχιστη μειοψηφία, δηλαδή τη μεγαλοαστική - ιμπεριαλιστική τάξη των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Η τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας αξιοποιείται όχι για τη μείωση του χρόνου εργασίας, αλλά για την αύξηση της υπεραξίας της εργασίας, το πέρασμα στην ανεργία και την εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Ακόμα και όταν οι νέες τεχνολογικές επιτεύξεις χρησιμοποιούνται για τη μείωση των ωρών εργασίας, αυτό γίνεται απροκάλυπτα σε όφελος των εργοδοτών με τη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων.
***
Τα αδιέξοδα είναι ορατά. Η τεχνολογική εξέλιξη, με αιχμή την πληροφορική, η περαιτέρω ανάπτυξη των μέσων παραγωγής μέσα στις συγκεκριμένες αστικές κοινωνικές δομές δεν οδηγούν σε κοινωνική ανάπτυξη. Ο σφετερισμός των επιτευγμάτων της επιστήμης για την επίτευξη του μέγιστου κέρδους, από μια ελάχιστη κοινωνική μειοψηφία, έχει αποτέλεσμα την εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού της Γης, την καταστροφή του κοινωνικού ιστού και την προσπάθεια για εξαφάνιση των εθνολογικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, ώστε να είναι δυνατή η ελεύθερη (ασύδοτη) δράση των δυνάμεων της αγοράς. Η αδυναμία ανάσχεσης της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος και η αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων αποτελούν άλλες όψεις του ίδιου νομίσματος. Αποτελούν άλλες συνέπειες ενός κοινωνικού συστήματος, που έχει ιστορικά ξεπεραστεί από την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και που εμφανίζεται αδύναμο να εγγυηθεί και αυτή ακόμα τη συνέχεια ύπαρξης του ανθρώπινου είδους. Το γεγονός ότι σήμερα τέτοιες θέσεις δεν εκφράζονται πλατιά, πέρα από οποιαδήποτε ερμηνεία, αποτελεί μια αποτύπωση της υστέρησης του υποκειμενικού παράγοντα, του κοινωνικού εποικοδομήματος σε σχέση με την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων. Από την άποψη αυτή η αποτυχία της πρώτης εκτεταμένης απόπειρας κοινωνικής - οικονομικής εξέλιξης, με την εφαρμογή του σοσιαλισμού αποτελεί, για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, μία τραγωδία για το ανθρώπινο είδος. Η ιστορική εξέλιξη, παρά τις περιστασιακές δυσμενείς συγκυρίες, επιβάλλει νέες συνθήκες, τρόπους δράσης και κυρίως υποχρεώσεις για τα πρωτοπόρα οργανωμένα τμήματα της κοινωνίας, την πολιτική έκφραση των οποίων αποτελούν τα κομμουνιστικά, εργατικά κόμματα.
Ν. Κ.
Η τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας αξιοποιείται όχι για τη μείωση του χρόνου εργασίας, αλλά για την αύξηση της υπεραξίας της εργασίας, το πέρασμα στην ανεργία και την εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Ακόμα και όταν οι νέες τεχνολογικές επιτεύξεις χρησιμοποιούνται για τη μείωση των ωρών εργασίας, αυτό γίνεται απροκάλυπτα σε όφελος των εργοδοτών με τη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων
Feeds
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 
