Η ΕΘΝΙΚΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΘΝΙΚΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ

Την αύξηση ή τη μείωση των πραγματικών μισθών την παρακολουθούμε από την κίνηση του τιμαρίθμου, του δείκτη καταναλωτή της Στατιστικής Υπηρεσίας δηλαδή. Οι κινήσεις των ονομαστικών μισθών σε σχέση με τις κινήσεις του τιμαρίθμου μας δίνουν το μέτρο της μεταβολής των πραγματικών μισθών. Ετσι μετρημένοι οι πραγματικοί μισθοί είναι εκφρασμένοι σε φυσικά μεγέθη.

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή είναι ένας σταθμισμένος στατιστικός μέσος. Οι συντελεστές στάθμισης προκύπτουν από τις έρευνες που διεξάγει τακτικά η Στατιστική Υπηρεσία για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Ετσι παρακολουθούνται οι μεταβολές στα καταναλωτικά πρότυπα. Απ' αυτές τις έρευνες προκύπτει σε τι ποσοστό συμμετέχουν οι επιμέρους δαπάνες ενός οικογενειακού προϋπολογισμού στη συνολική δαπάνη του. Αν η δαπάνη είναι σχετικά μεγάλη, συμμετέχει με υψηλό συντελεστή στάθμισης στο δείκτη. Τις κινήσεις στις τιμές των αναγκαίων για τη διαβίωσή μας εμπορευμάτων και υπηρεσιών, γιατί μόνο τα αναγκαία συμπεριλαμβάνονται στο δείκτη, τις παρακολουθεί η Στατιστική Υπηρεσία με δειγματοληψία.

Οι κινήσεις των ονομαστικών μισθών λοιπόν, σε σχέση με τις κινήσεις στις τιμές των αναγκαίων, αν λάβουμε υπόψη μας ασφαλώς και τις αναλογίες στις οποίες καταναλώνονται, μας δίνουν το μέτρο για τις κινήσεις των πραγματικών μισθών.

* * *

Ετσι μετρημένοι οι μισθοί δεν είναι μετρημένοι σωστά, ασφαλώς. Οι μισθοί με την πάροδο του χρόνου μειώνονται σχετικά, αλλά όχι και απόλυτα και μειώνονται εξαιτίας της αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας. Το γεγονός ότι μια εργατική οικογένεια καταναλώνει σήμερα περισσότερο απ' ό,τι πριν από δέκα ή είκοσι χρόνια δε σημαίνει ότι αυτός ο όγκος κατανάλωσης δεν αντιστοιχεί σ' ένα μικρότερο αξιακό ισοδύναμο. Μ' ένα μισθό μπορείς ν' αγοράσεις σήμερα περισσότερα απ' ό,τι πριν από δέκα ή είκοσι χρόνια, η αξία τους όμως είναι μικρότερη, εξαιτίας ακριβώς της αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας. Αυτή είναι και η άποψη του Καρλ Μαρξ, ότι οι μισθοί μειώνονται σχετικά, αλλά όχι και απόλυτα.

Ο εθνικολογιστικός τρόπος μέτρησης των μισθών δεν είναι λοιπόν σωστός. Οι μισθοί παρ' όλα αυτά υπολογίζονται σε εθνικο-λογιστική βάση, η κυβέρνηση μιλάει για πραγματικούς μισθούς και αναφέρεται στις κινήσεις των ονομαστικών μισθών σε σχέση με τις κινήσεις του τιμαρίθμου και ο εθνικολογιστικός τρόπος υπολογισμού των μισθών αποτελεί τη βάση για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ συνδικάτων και εργοδοτικών οργανώσεων.

* * *

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή συμπεριλαμβάνει μόνο τα αναγκαία για τη διαβίωσή μας εμπορεύματα και υπηρεσίες. Ο δείκτης της Στατιστικής Υπηρεσίας του 1995 συμπεριλάμβανε εννιά ομάδες εμπορευμάτων και υπηρεσιών στις εξής αναλογίες:

- Διατροφή 324,4%

- Ποτά και καπνός 36,5%

- Ενδυση και υπόδηση 128,3%

- Στέγαση 130,6%

- Διαρκή αγαθά και είδη άμεσης κατανάλωσης 85,5%

- Υγεία και ατομική καθαριότητα 62,5%

- Εκπαίδευση, μόρφωση και αναψυχή 87,4%

- Μεταφορές και επικοινωνίες 130%

- Αλλα αγαθά και υπηρεσίες 14,8%

Σύνολο 1.000

Οι συντελεστές στάθμισης, η αναλογία των δαπανών μεταξύ τους μ' άλλα λόγια, συνάγονται από τις έρευνες για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Αυτός είναι λοιπόν ο δείκτης, οι δαπάνες ενός νοικοκυριού στις αναλογίες μεταξύ τους. Το "καλάθι της νοικοκυράς", όπως το λένε οι οικονομολόγοι, αδειάζει ή γεμίζει ανάλογα με τις κινήσεις των ονομαστικών μισθών και τις κινήσεις του δείκτη. Το Γενάρη του 1995 ο πιο πάνω γενικός δείκτης είχε φθάσει το 252,3 με έτος βάσης το 1988 (=100).

* * *

Στο δείκτη τιμών καταναλωτή δε συμπεριλαμβάνονται λοιπόν τα αγαθά υλικού κεφαλαίου, παρά μόνο στο βαθμό που αποτελούν εισροές για την παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, το ίδιο συμβαίνει και για τις υπηρεσίες. Η παραγωγή υλικού κεφαλαίου μ' άλλα λόγια αυτή καθ' αυτή δε λαμβάνεται καθόλου υπόψη, ούτε και οι τιμές των εμπορευμάτων πολυτελείας, ο δείκτης αφορά αποκλειστικά το μισθό και οι κινήσεις του δεν αντανακλούν βέβαια τις κινήσεις του γενικού επιπέδου των τιμών. Πρόκειται μ' άλλα λόγια για ένα ειδικό δείκτη που δε μετρά το γενικό επίπεδο των τιμών, αλλά μόνο των τιμών εκείνων των εμπορευμάτων και υπηρεσιών που καταναλώνουν οι ευρείες μάζες των πολιτών αναγκαία, γι' αυτό άλλωστε οι δαπάνες είναι σταθμισμένες σε μέσες τιμές. Ο κόσμος βέβαια, μιλάει για πληθωρισμό κι εννοεί το δείκτη τιμών καταναλωτή, πολύ σωστά άλλωστε αυτός ο δείκτης αφορά το μισθό και τη συντήρησή μας, αυτό είναι εκείνο που έχει σημασία.

Αυτή είναι λοιπόν η εθνικολογιστική βάση υπολογισμού των πραγματικών μισθών.

Η κυβέρνηση στα πλαίσια των πολιτικών λιτότητας που ακολουθεί προσανατολίστηκε σε μικρές ονομαστικές αυξήσεις των μισθών. Σ' αυτή την περίπτωση θα μειώνονται και απόλυτα φέτος οι μισθοί και οι συντάξεις. Σχετικά μειώνονται ούτως ή άλλως, χρόνο με το χρόνο, εξαιτίας της αύξησης της παραγωγικότητας της κοινωνικής εργασίας. Για τους πολίτες που εργάζονται επί μισθώ ή είναι συνταξιούχοι, εκείνο που έχει σημασία είναι η κίνηση των ονομαστικών μισθών σε σχέση με τον τιμάριθμο. Η μάζα, μ' άλλα λόγια, των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών που μπορούν να καταναλώσουν με το μισθό τους ή τη σύνταξή τους κι όχι η αξία τους, η αξία των εμπορευμάτων εν προκειμένω και το ισοδύναμο της αξίας των υπηρεσιών που είναι αναγκαία για τη συντήρησή τους. Αυτοί έτσι το μετράνε το μισθό τους.

Η τάση που διαγράφεται λοιπόν μακροχρόνια στις κοινωνίες μας είναι ότι οι μισθοί αυξάνονται απόλυτα και μειώνονται σχετικά, μειώνοντας και την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων.

Ηρακλής ΕΛΕΥΘΕΡΑΚΗΣ