Τα ΠΣΕ συνοδεύτηκαν με τους σχετικούς διθύραμβους των κυβερνητικών επιτελείων, ότι εκσυγχρονίζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ανοίγουν τις πόρτες της στους μορφωτικά αποκλεισμένους, θεσμοθετώντας τη διά "βίου εκπαίδευση", δίνουν τη δυνατότητα σε αυτούς που η καπιταλιστική κοινωνία ξεβράζει κατά καιρούς να μπορούν να εντάσσονται και πάλι σε αυτή.

Από την πρώτη στιγμή το ΚΚΕ αποκάλυψε τι κρύβεται πίσω από τις μεγαλοστομίες. Η εκπαίδευση που θα παρέχουν τα ΠΣΕ δεν είναι ανώτατη - πανεπιστημιακή. Για την ακρίβεια δεν είναι καν εκπαίδευση. Είναι κατάρτιση και τίποτα παραπάνω. Και μάλιστα αποσπασματική, στενά επαγγελματική, σε συγκεκριμένους τομείς. Η λογική του όλου εγχειρήματος είναι ότι η μόρφωση είναι ένα άθροισμα αποσπασματικών γνώσεων και όχι μια διαλεκτική ενότητα, που απαιτεί να την κατακτήσεις στο σύνολό της, για να κατανοήσεις ουσιαστικά τα μέρη της. Είναι προφανές ότι με την αρθρωτή - σπονδυλωτή εκπαίδευση, οι βιομήχανοι και οι πολυεθνικές, το αστικό κράτος, που πιστά τους υπηρετεί, βλέπουν να απαλλάσσονται μια και καλή από την υποχρέωση να παρέχουνολόπλευρη επιστημονική μόρφωση στη νεολαία. Και αυτό επειδή δεν είναι ένα εγχείρημα το οποίο θα απευθύνεται απλά σε 30.000 νέους, αλλά κυρίως, επειδή, σύμφωνα με όσα είπε ο κ. Αρσένης (ανακοίνωση υπουργείου 1/8/97), τα ΠΣΕ θα αποτελέσουν τον πιλότο για τη συνολική αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών σε ΑΕΙ - ΤΕΙ.

***

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του τμήματος Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Εκμεταλλεύσεων ΤΕΙ Ηρακλείου. Σήμερα αποφοιτούν από αυτό νέοι χωρίς αντικείμενο εργασίας μια και οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ - ΝΔ χρεοκόπησαν και καταλήστευσαν τους συνεταιρισμούς. Δέχτηκε προ τριετίας πρόταση της Interamerican για μετατροπή του τμήματος σε τμήμα ασφαλιστών. Σήμερα, οι επιδιώξεις αυτές γίνονται πράξη μέσα από τη δημιουργία ΠΣΕ για "Στελέχη Χρηματοοικονομικών και Ασφαλιστικών Υπηρεσιών". Ποιος, άλλωστε, θα μπορούσε να πιστέψει ότι τα μεγάλα μονοπώλια γάλατος ΔΕΛΤΑ - ΦΑΓΕ θα μείνουν αδιάφορα ή πολύ περισσότερο δεν έχουν άμεση σχέση με το ΠΣΕ "Οργάνωση της Παραγωγής Αγελαδινού Γάλακτος" που θέλει να δημιουργήσει το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης; Αμεσος έλεγχος συνεπώς από τα μονοπώλια για το τι θα μαθαίνουν οι αυριανοί εργαζόμενοι, δηλαδή μόνο τα αναγκαία για τη συγκεκριμένη - πρόσκαιρη εργασία. Για να ενισχύσουμε τη θέση μας αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένους από τους 62 τίτλους των ΠΣΕ που κατατέθηκαν προς έγκριση: "Θεραπευτική Υδρολογία - Υδροθεραπεία", "Τεχνολογία μετρικών συστημάτων", "Εφαρμοσμένη αγροοικολογία", "Πληροφορική της διοίκησης", "Χαρτογραφία", "Ναυτιλιακές επιχειρήσεις και μεταφορές", "Νοτιοανατολικές σπουδές", "Managment Αθλητισμού", "Μουσειοπαιδαγωγική εκπαίδευσης" κ.ά.

****

Είναι, λοιπόν, προφανές, τόσο από την αρθρωτή-σπονδυλωτή δόμηση των ΠΣΕ, όσο και από το περιεχόμενό τους, το οποίο υπαγορεύεται κατευθείαν από τις επιχειρήσεις, πως κάθε άλλο παρά κάνει τον απόφοιτο ικανό να αντιμετωπίζει στη μελλοντική του σχέση με την παραγωγή τα σύνθετα και συνεχώς μεταβαλλόμενα προβλήματα. Δημιουργεί αποφοίτους μιας χρήσης, με περιορισμένα δικαιώματα και απαιτήσεις, που κάποια στιγμή θα τους πετάξουν στο περιθώριο οι απαιτήσεις, που δημιουργούν οι εξελίξεις στην τεχνολογία και συνεπώς ο κάθε απόφοιτος θα καλείται να ξαναπάρει (με έξοδα δικά του) μια άλλη κατάρτιση μέσα από τα ΠΣΕ. Για τους βιομήχανους φαίνεται είναι επικίνδυνο, οι αυριανοί εργαζόμενοι να έχουν επιστημονική μόρφωση, που θα έχουν μια συνολική αντίληψη για την επιστήμη τους και την κοινωνική της χρησιμότητα.

***

Κατ' αρχάς εισάγονται τα δίδακτρα. Για αρχή θα πληρώνουν όσοι είναι πάνω από 25 ετών, αλλά στη συνέχεια προφανώς αυτό το καθεστώς θα διευρυνθεί. Αλλωστε, είναι γνωστή η θέση της ΕΕ για τη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών στη βάση της ανταποδοτικότητας, όπως και η έκθεση του '95 που δήλωνε ότι οι υπηρεσίες παιδείας πρέπει να παρέχονται επί πληρωμή.

Δεν πρόκειται να δημιουργηθεί καμία πρόσθετη υποδομή, για να "στεγάσει" τα ΠΣΕ. Αυτά θα αξιοποιήσουν τη σημερινή απαράδεκτη υποδομή των ΑΕΙ - ΤΕΙ. Δηλαδή στις αίθουσες διδασκαλίας πλάι στους φοιτητές που γεμίζουν ασφυκτικά τα αμφιθέατρα, θα προστεθούν και άλλοι τόσοι.

Τα χρήματα, τα οποία θα διαθέσει η ΕΕ για τη δημιουργία των ΠΣΕ, είναι ουσιαστικά χρήματα του ελληνικού λαού, τα οποία η κυβέρνηση και η ΕΕ δεν τα δίνει για νέα σχολεία, για να γίνουν οι απαιτούμενες προσλήψεις εκπαιδευτικών, για βιβλιοθήκες, για τη γενικότερη αναβάθμιση της υποδομής των σχολείων, των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Τα παρέχουν χωρίς τσιγκουνιές, όμως, προκειμένου η Interamerican να λειτουργήσει το παραμάγαζό της στο ΤΕΙ Ηρακλείου, για παράδειγμα. Και φυσικά, ακόμα και αυτή η χρηματοδότηση (το δόλωμα για να "τσιμπήσουν" τα ΑΕΙ - ΤΕΙ και να φτιάξουν ΠΣΕ), θα κοπεί μετά το 1999, οπότε και οι σχολές πρέπει είτε να επιβάλουν γενικευμένα τα δίδακτρα, είτε να ζητήσουν χορηγούς, είτε (και το πιο πιθανό) και τα δύο.

Ρίχνοντας μια πρώτη ματιά στη δημοσίευση των 62 υποψήφιων ΠΣΕ, βλέπουμε ότι η πλειοψηφία τους προτείνεται από ΤΕΙ. Αυτό το γεγονός είναι μια πρόκληση για το σπουδαστικό κίνημα. Με τους αγώνες του όλα τα προηγούμενα χρόνια απαιτούσε Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση. Η απάντηση που δίνει η κυβέρνηση είναι ακόμα πιο κατακερματισμένη (μεταδευτεροβάθμια), κατάρτιση. Είναι προφανές ότι έτσι θα εντείνουν ακόμα περισσότερο το αδιέξοδο των ΤΕΙ, θα τα υποβαθμίσουν στο επίπεδο των ΙΕΚ, της μεταδευτεροβάθμιας επαγγελματικής κατάρτισης γενικά και θα πολλαπλασιαστούν τα προβλήματα της επαγγελματικής προοπτικής και των εργασιακών δικαιωμάτων των αποφοίτων τους.

Μπροστά σε όλα αυτά, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τη σύγκρουση μ' αυτή την πολιτική. Ο νόμος 2525/97 αρχίζει να εφαρμόζεται και γι' αυτό η αναμέτρηση είναι μπροστά. Ηρθε η ώρα να μιλήσουν με τους αγώνες τους οι φοιτητές και οι σπουδαστές. Δεν ...πατάμε πεπονόφλουδες και δεν έχουμε καμία αυταπάτη ότι αυτή η αναμέτρηση θα είναι εύκολη. Ξέρουμε ότι ο αγώνας μας θα είναι διαρκείας, αλλά είναι μονόδρομος. Μαζί με τους εργαζόμενους, με τους μαθητές και όλο το λαό, με Μέτωπο Παιδείας, θα παλέψουμε για τη διεύρυνση της Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας, για Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση υποταγμένη στις λαϊκές ανάγκες, για να μείνει στα χαρτιά αυτός ο νόμος, για να ανατραπεί αυτός και όλοι οι αντιεκπαιδευτικοί νόμοι. Η αποτελεσματικότητα και η προοπτική αυτού του αγώνα θα κριθεί από το αν δημιουργεί τους γενικότερους κοινωνικοπολιτικούς όρους ανατροπής συνολικότερα αυτής της πολιτικής.

Κώστας ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

Σπουδαστής ΣΕΥΠ Αθήνας

μέλος του ΣΠ Αθήνας της ΚΝΕ