Οταν για πρώτη φορά πέρσι το φθινόπωρο ο Γιέλτσιν έκανε λόγο στο Γάλλο Πρόεδρο Σιράκ για τακτικές συσκέψεις αυτών των δύο μαζί με τον καγκελάριο Κολ, μερίδα του διεθνούς Τύπου έγραψε ότι είναι πρόταση δημιουργίας μιας τρόικα με αντίπαλο τις ΗΠΑ. Οταν αργότερα η πρόταση αυτή συζητήθηκε μεταξύ Κολ και Γιέλτσιν και αποφασίστηκε η τριμερής συνάντηση, πάλι μερικοί τίτλοι εφημερίδων μιλάνε για "άξονα", ή για "τρίγωνο", με αντίπαλο πάντα τις ΗΠΑ.Από το τυχόν ανακοινωθέν που θα εκδοθεί μετά τη συνάντηση ή από τις σχετικές δηλώσεις των τριών πολιτικών θα γίνουν πιθανώς γνωστές μερικές λεπτομέρειες των συζητήσεων. Εκ των προτέρων όμως πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η συνάντηση για πολλούς λόγους δεν μπορεί να αποσκοπεί στη δημιουργία ενός αντικειμενικού τριγώνου. Αντανακλά βέβαια ως ένα βαθμό τις αυξανόμενες αντιθέσεις συμφερόντων ανάμεσα στις τρεις χώρες και τις ΗΠΑ, όπως κυρίως τους φόβους της ρωσικής ηγεσίας από την εντεινόμενη πολιτική της περικύκλωσής της από τις ΗΠΑ και από την οικονομικο - πολιτική και στρατηγική τους διείσδυση στις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες. Ομως ως τη σύσταση ενός αντιαμερικανικού τριγώνου, η απόσταση είναι πολύ μεγάλη. Κατά κύριο λόγο αυτό είναι δύσκολο γιατί παρεμβάλλεται η Γερμανία, που, παρά τις διαφαινόμενες και ανοιχτές διατυπωνόμενες διαφορές - στις λεπτομέρειες - δεν εννοεί να αποσπαστεί από τον εναγκαλισμό των ΗΠΑ. Ετσι π. χ. μόλις πρόσφατα, στις 20 Μάρτη στο Βερολίνο, κατά την αμερικανο - γερμανική σύσκεψη με την ευκαιρία της ίδρυσης εκεί της αμερικανικής Ακαδημίας, η γερμανική πολιτική ηγεσία διατύπωσε παράπονα ότι η Ουάσιγκτον στην πρόσφατη κρίση του Περσικού είχε αποφασίσει μαζί με την Αγγλία στρατιωτικά πλήγματα κατά του Ιράκ, αλλά δε συμβουλεύτηκε καθόλου τη Γερμανία. Το ίδιο, όταν στη σύσκεψη αυτή ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Στρόουμπ Τάλμποτ ζήτησε από την ΕΕ να έχει "ανοιχτές τις πόρτες στην Τουρκία" και το ΝΑΤΟ να επεκταθεί όσο γίνεται περισσότερο και συντομότερα προς Ανατολάς, οι Γερμανοί επίσημοι δε συμφώνησαν εντελώς μαζί του. Ο καγκελάριος Κολ δεν παρέλειψε μάλιστα να υπογραμμίσει ότι οι γερμανοαμερικανικές σχέσεις στηρίζονται σε "τρεις στύλους": "Στις κοινές αξίες που μας συνδέουν πνευματικο - πολιτικά, στα κοινά συμφέροντά μας και στην κοινή εργασία μας για μια φιλελεύθερη παγκόσμια οικονομική τάξη πραγμάτων".

Ετσι, λοιπόν, βγαίνει από τη μέση το τρίτο σκέλος του τριγώνου ή της τρόικα, η Γερμανία.

Η γαλλική ηγεσία από την πλευρά της θα ήθελε να μειωθεί η αμερικανική επιρροή στην Ευρώπη, αλλά χωρίς την ενεργό υποστήριξη της Γερμανίας προς την κατεύθυνση αυτή, και με την Αγγλία στενά προσκείμενη στις ΗΠΑ, αδυνατεί να επιτύχει το σκοπό της. Επωφελείται όμως από την τριμερή συνάντηση στη Μόσχα να αποκτήσει "πόντους" υπέρ των γαλλικών συμφερόντων στο ευρύ ευρωπαϊκό και ιδιαίτερα στο ρωσικό πεδίο.

Αν ωστόσο Γερμανία και Γαλλία, η καθεμία για τον εαυτό της, προσπαθούν να διευρύνουν και να σταθεροποιήσουν την οικονομικο - πολιτική και στρατιωτική επιρροή τους στο ρωσικό και στον πρώην σοβιετικό χώρο, είναι κατά πρώτο λόγο η Μόσχα που επιδιώκει τη σύσφιξη των σχέσεων με τις δύο άλλες χώρες. Αυτό φυσικά και για λόγους οικονομικούς, αλλά σε πρώτη γραμμή σαν άμυνα στην επεκτατική πολιτική των ΗΠΑ στα ρωσικά και πρώην σοβιετικά εδάφη. Είναι κυρίως οι ΗΠΑ που επέβαλαν την προσεχή συμμετοχή της Πολωνίας, της Τσεχίας και της Ουγγαρίας στο ΝΑΤΟ και η Ουάσιγκτον κυρίως επιμένει να είναι ανοιχτές οι πόρτες του στις βαλτικές χώρες. Το τι σημαίνει αυτό, μπορεί να το διαπιστώσει κανείς εύκολα και μόνο από όσα λέχθηκαν στη "διεθνή" διάσκεψη για το μέλλον του ΝΑΤΟ που έγινε στη Βαρσοβία στις αρχές του περασμένου Δεκέμβρη. Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Μπρόνισλαβ Γκέρεμεκ δήλωσε ότι η ιδέα ενός "τριγώνου" Γαλλίας - Γερμανίας - Ρωσίας "θα διαταράξει" την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, ότι η Πολωνία αντιτίθεται σε "προνομιακές σχέσεις" της Δύσης με τη Ρωσία και ότι ένα κεντρικό σημείο της πολωνικής εξωτερικής πολιτικής είναι η "παραπέρα ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη δομή της ευρωπαϊκής ασφάλειας".

Στην ίδια διάσκεψη ο γνωστός Πολωνο- αμερικανός Σμπίγνιεφ Μπρεζίνσκι, σύμβουλος του πρώην Αμερικανού Προέδρου Τζίμι Κάρτερ, χαρακτήρισε απερίφραστα σαν "εσωτερικό πυρήνα" της ευρωπαϊκής ασφάλειας τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία και την Ουκρανία, ζήτησε "ανοιχτές πόρτες" του ΝΑΤΟ για τα βαλκανικά κράτη και η Ουκρανία να αποτελέσει "τμήμα του γερμανο - γαλλο - πολωνικού άξονα".

Πάντως το όργανο του μεγάλου γερμανικού κεφαλαίου και των πολιτικών εκπροσώπων του, η "Φρανγκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ", σε ανάλυση της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής διαπίστωνε στις 4 του περασμένου Δεκέμβρη: Το ότι οι ρωσοαμερικανικές σχέσεις ψυχράνθηκαν αισθητά οφείλεται περισσότερο, από τις διαφωνίες στην υπόθεση του Ιράκ, στη σχεδόν ορμητική επιδίωξη επιρροής των ΗΠΑ στις εξελίξεις στον Καύκασο και στη Λεκάνη της Κασπίας Θάλασσας. Εκεί πρόκειται για πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, στων οποίων την εξεύρεση, εκμετάλλευση και μεταφορά θέλουν να συμπράξουν αμερικανικές επιχειρήσεις με χωρίς περιστροφές υποστήριξη της κυβέρνησής τους. Αλλά σε αυτό η Ρωσία βλέπει την προσπάθεια της Αμερικής να την εκτοπίσει από μια επικερδή επιχείρηση και να διεκδικήσει ιστορικές σφαίρες επιρροής.

Ας περιμένουμε λοιπόν να μάθουμε, αν από την προσεχή τριμερή της Μόσχας θα βγει κάτι περισσότερο από απλά λόγια παρηγοριάς για τη Ρωσία.

Θ. ΒΟΡΕΙΟΣ

Το ότι οι ρωσοαμερικανικές σχέσεις ψυχράνθηκαν αισθητά οφείλεται περισσότερο, από τις διαφωνίες στην υπόθεση του Ιράκ, στη σχεδόν ορμητική επιδίωξη επιρροής των ΗΠΑ στις εξελίξεις στον Καύκασο και στη Λεκάνη της Κασπίας Θάλασσας.