Αναβολή ενός μήνα έδωσαν την περασμένη Τετάρτη στο Βελιγράδι οι υπουργοί Εξωτερικών της λεγόμενης "Ομάδας Επαφής" για το γιουγκοσλαβικό. Οχι, βέβαια, γιατί θέλησαν να δώσουν "μία ευκαιρία στην ειρήνη", αλλά γιατί δεν κατάφεραν - προς το παρόν, τουλάχιστον - να τα βρουν μεταξύ τους και να ξεπεράσουν τις αντιθέσεις τους πάνω στους τρόπους και στα σχέδια που "θρέφουν" για το μέλλον όχι μόνον της Σερβίας, του Κόσσοβου αλλά και της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.

Ετσι, οι "Εξι" με μοχλό, αλλά και ταυτόχρονα σημείο τριβής, την απειλή νέων πιέσεων ζήτησαν από Σέρβους και Αλβανόφωνους της περιοχής να καθίσουν άμεσα στο τραπέζι του διαλόγου για να βρουν, υποτίθεται, τρόπους για την εκτόνωση της έντασης.

Ωστόσο, η "έκκληση" για την έναρξη διαλόγου μεταξύ των δυο πλευρών δεν έγινε με το ίδιο ύφος σε καθέναν από τους ενδιαφερόμενους. Οι τόνοι της Ουάσιγκτον απέναντι στο Βελιγράδι κυμάνθηκαν σε υψηλές συχνότητες, καθώς οι ΗΠΑ θεωρούν πως αυτό φέρει τη "μερίδα του λέοντος", όσον αφορά τις ευθύνες για τις δραματικές εξελίξεις του τελευταίου διμήνου στο Κοσσυφοπέδιο. Αντίθετα, συστάσεις σε ηπιότερους τόνους, έγιναν προς την ηγεσία των αλβανόφωνων.

Την ίδια ώρα, όμως, οι υπόλοιποι εταίροι της Ομάδας Επαφής, πλην Βρετανίας, φαίνεται να διαφωνούν, προς το παρόν, με την απειλή της επιβολής νέων κυρώσεων, θεωρώντας πως οφείλουν - και για λόγους γοήτρου και για λόγους επιρροής - να διαφοροποιηθούν και να θέσουν εαυτούς εκτός του άρματος της αμερικανικής διπλωματίας. Μάλιστα, η ίδια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μαντλίν Ολμπράιτ, μετά το τέλος της συνάντησης των "Εξι" στη Βόννη δεν αρνήθηκε να δηλώσει πως "η Ομάδα Επαφής δεν κατάφερε να συμφωνήσει σε όλα", ενώ ο Γάλλος ομόλογός της Ιμπερ Βεντρίν δήλωσε πως "οι τελευταίες ενέργειες του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς μάς ενθαρρύνουν, μόνον που τώρα δίνουμε προτεραιότητα στην άσκηση πιέσεων"! Δεν είναι, μάλιστα, τυχαίο ότι ένα 24ωρο μετά τη συνάντηση στη Βόννη, οι Πρόεδροι της Ρωσίας και Γαλλίας συναντήθηκαν στη Μόσχα με τον Γερμανό καγκελάριο Χ. Κολ, όπου διαπίστωσαν μεταξύ τους "σύμπτωση απόψεων" για μια ειρηνική επίλυση της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο. Τι κρίμα! Δεν προέβησαν σε περισσότερες και ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες...

Πέρα από τις αντιθέσεις στη συνάντηση της "Ομάδας Επαφής" στη Βόννη, το ερώτημα παραμένει, για την ώρα: Τι θα γίνει, εάν δεν καθίσουν μέσα στις επόμενες τέσσερις βδομάδες οι επικεφαλής Σέρβων και Αλβανόφωνων του Κόσσοβου στο τραπέζι του διαλόγου; Τότε, υποστηρίζουν οι δυνάμεις της "Ομάδας Επαφής", θα ληφθούν "άλλα μέτρα". Δηλαδή;

Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είχε δοθεί στις 9 του μήνα στη συνάντηση των"Εξι" στο Λονδίνο. Οι δυνάμεις αυτές είχαν τότε αποφασίσει πως θα δρομολογηθεί η επιβολή εμπάργκο όπλων κατά του Βελιγραδίου (γύρω στις 31 του Μάρτη), αλλά και πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων Γιουγκοσλάβων αξιωματούχων. Ομως, σ' αυτές τις κυρώσεις αντιδρά έντονα η Μόσχα, μεταξύ άλλων και λόγω της πρόσφατης στρατιωτικής συμφωνίας ύψους 1,5 δισ. δολαρίων με τη Ν. Ο. Γιουγκοσλαβίας! Το θέμα, αυτό, πήρε διαστάσεις με αφορμή σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας "Νιου Γιορκ Τάιμς". Η εφημερίδα υποστήριζε πως το Δεκέμβρη του '97 υπεγράφη μυστική συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες, σύμφωνα με την οποία η Γιουγκοσλαβία αγόρασε άρματα μάχης, ελικόπτερα, πυραύλους εδάφους - αέρος και πολεμικά αεροσκάφη τύπου MiG - 29. Επειδή, όμως οι Αμερικανοί, πιέζουν έντονα προς την κατεύθυνση της επιβολής του εμπάργκο, δεν αποκλείεται οι μάλλον... υστερόβουλες ρωσικές αντιδράσεις να καμφθούν διά της πλαγίας οδού. Να επιβληθεί, δηλαδή, εμπάργκο κατά της Ν. Ο. Γιουγκοσλαβίας, με ημερομηνία εφαρμογής που να μην επηρεάζει την υλοποίηση των αμυντικών συμφωνιών που είχε συνάψει το Βελιγράδι στο πρόσφατο παρελθόν με τρίτες χώρες...

Εντάξει, οι αντιθέσεις στους κόλπους των "Εξι" θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Το Βελιγράδι πώς θα αντιδράσει με βάση την απόφαση - παράταση της Βόννης; Θα μπορέσει να την αξιοποιήσει πολιτικά; Η απάντηση δε θα μπορούσε, εκ των πραγμάτων, να προβλεφτεί καθώς αρκετά - εάν όχι πολλά... - εξαρτώνται από τη στάση της αλβανόφωνης ηγεσίας στο Κόσσοβο. Δε θα πρέπει, όμως, να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι μετά την απόφαση της Βόννης, το Βελιγράδι έσπευσε να "χαιρετίσει" την εξέλιξη λέγοντας πως η στάση της διεθνούς κοινότητας έναντι της Ν. Ο. Γιουγκοσλαβίας αρχίζει να αλλάζει προς "θετική κατεύθυνση"! Οπως, επίσης, δε θα πρέπει κανείς να προσπεράσει βιαστικά τη δήλωση ανώτατου Σέρβου κυβερνητικού αξιωματούχου, σύμφωνα με την οποία το Βελιγράδι δε βλέπει αρνητικά μια μελλοντική επίσκεψη του Ισπανού πρώην πρωθυπουργού Φελίπε Γκονζάλεθ, ως εκπροσώπου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Γιατί αυτό έχει κάποια σημασία; Μα γιατί ουσιαστικά η δήλωση αυτή φαίνεται να αναθεωρεί παλιότερη ανένδοτη στάση της γιουγκοσλαβικής ηγεσίας για μια αποστολή του Γκονζάλεθ στο ρόλο του αξιωματούχου του ΟΑΣΕ ως "ειρηνικού διαμεσολαβητή" μεταξύ Σέρβων και Αλβανόφωνων. Λέτε να έχει "ανοίξει" σιγά σιγά "το παραθυράκι" για τον υπό ξένους όρους και συνθήκες διάλογο των Σέρβων με τους Αλβανόφωνους;

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ