Ο Αντ. Καλαμπόγιας δεν ήταν από κείνους τους ανθρώπους που νέρωναν το κρασί τους σε ζητήματα υπεράσπισης του Κόμματος και των αρχών του. Και στην τελευταία κρίση, που πέρασε το ΚΚΕ, εκείνος βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, για να συνεχίσει να υπάρχει το Κόμμα, οδηγός της εργατικής τάξης για την εκπλήρωση της ιστορικής της αποστολής. Χαρακτηριστικά είναι όσα είπε μιλώντας από το βήμα του 14ου Συνεδρίου.

"Σήμερα - σημείωσε - έχουμε μπροστά μας μεγάλα προβλήματα να αντιμετωπίσουμε. Το ότι το Κόμμα δεν έχει εγκριμένο πρόγραμμα δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες στη χάραξη της τακτικής μας. Στο πρόγραμμα του Κόμματος προοδευτικά και με επιταχυνόμενο ρυθμό, αποσιωπούνται και στην πράξη αντικαθίστανται βασικές θέσεις του από άλλες, στο πνεύμα της περίφημης ανανέωσης, ώσπου φτάσαμε στην άρνηση.

Το Καταστατικό του Κόμματος, ενώ εξασφαλίζει βασικά το χαρακτήρα του, θεωρώ αναγκαία την άμεση τροποποίησή του σε αρκετά σημεία.

Παρά τις δυσκολίες στην προετοιμασία του συνεδρίου μας, θεωρώ θετική την ως τώρα δουλιά και πιστεύω ότι τα αποτελέσματα θα δώσουν αυτό που έχει ανάγκη το Κόμμα στο νέο του ξεκίνημα.

Είμαι ικανοποιημένος από τα βήματα που έγιναν. Διαπιστώνων αισθητή διαφορά από τις Θέσεις στην εισήγηση και σε συνέχεια στην εισηγητική ομιλία της σ. Αλέκας. Αυτή η πορεία πρέπει να συνεχιστεί με την απόφαση. Πιο αποφασιστικά, σύντροφοι, να προχωρήσει το Συνέδριο στη χάραξη μαρξιστικής - επαναστατικής γραμμής.

Σαν κόμμα ξεκαθαρίσαμε την ανάγκη ύπαρξης κομμουνιστικού κόμματος στη χώρα μας, αλλά και διεθνώς. Ενα από τα κεντρικά καθήκοντα του συνεδρίου είναι να εντοπίσει τις αιτίες κρίσης στο κόμμα και να χαράξει πορεία για το ξεπέρασμα των προβλημάτων που μας δημιούργησε.

Αποφασιστικό ρόλο θα παίξει σε όλη μας την προσπάθεια η ταξική θεώρηση όλων των θεμάτων. Δε χωράνε ούτε μεσοβέζικες λύσεις, ούτε ταλαντεύσεις. Μόνο έτσι θα πετύχουμε σωστές λύσεις και θα αποφύγουμε κινδύνους στο μέλλον, θα προχωρήσουμε στην ανασυγκρότηση του ΚΚΕ.

Ο Μαρξισμός - Λενινισμός είναι επιστήμη και σαν τέτοια την αποδέχεται το κόμμα μας. Αλλο συγκεκριμένη εφαρμογή σε κάθε χώρα και άλλο νόθευση. Η ιδεολογική σταθερότητα και η περιφρούρηση της ταξικής αφετηρίας σε όλη τη δράση του Κόμματος εξασφαλίζει και τους δεσμούς του με την εργατική τάξη, την κοινωνική του σύνθεση, το ρόλο του στο μαζικό κίνημα και στις συμμαχίες. Δεν μπορεί να ήταν σωστή η γραμμή μας και να μας οδήγησε σε τόσο μεγάλη κρίση. Κάτι δεν πήγε καλά. Κι αυτό να το πούμε.

Πιο συγκεκριμένα, για τις αιτίες της κρίσης θέλω να πω τα παρακάτω: Οπωσδήποτε, επέδρασε στο ΚΚΕ η σοσιαλδημοκρατική στροφή στο παγκόσμιο κίνημα, που την αφετηρία του την εντοπίζω στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ. Ομως θεωρώ λάθος να επιμείνουμε στη διαπίστωση ότι οι ανατροπές στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες γέννησαν τη σοσιαλδημοκρατική παρέκκλιση στο ΚΚΕ. Αυτά τα γεγονότα βοήθησαν και διεύρυναν την ομάδα. Αλλά βρήκαν έδαφος. Αυτό να αποκαλύψουμε.

Στην Ελλάδα εδραιώθηκε η σοσιαλδημοκρατία και εμείς όχι μόνο δεν το διαπιστώσαμε, αλλά θρέφαμε αυταπάτες για το ρόλο του ΠΑΣΟΚ. Η αστική τάξη με τους ξένους συνεταίρους της, την ανασυγκρότηση του συστήματος και το χτύπημα του κινήματος την ανέθεσε στο ΠΑΣΟΚ εφαρμόζοντας και στη χώρα μας το δικομματικό σύστημα. Με κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, οι αυταπάτες συνεχίζουν παρά τα σημάδια υποχώρησης του κινήματος και του ίδιου του κόμματος.

Κάνουν την εμφάνισή τους απόψεις λεγγαλιστικές, μικροαστικές αντιλήψεις αλλά και κοινοβουλευτική νοοτροπία στις γραμμές του κόμματος. Δεν ήταν τυχαία η επιμονή στη "θεωρία" που έλεγε πως πρέπει να γίνουμε "κυβερνητικό" κόμμα, ούτε η σιωπηρή αλλαγή θέσεων του προγράμματος. Ανάλογη ήταν η πολιτική στελεχών που εφαρμόστηκε. Υπάρχουν ευθύνες σύντροφοι. Χρειάστηκε χρόνια, για να αναδειχτούν στελέχη με δεξιές απόψεις και να αγκαλιάσουν όλους σχεδόν τους βασικούς κρίκους δουλιάς του κόμματος. Ιδεολογικό, πολιτικό, μαζικό κίνημα, συνδικαλιστικό κλπ., κλπ. Στην ουσία δεν έμεινε και κάτι σοβαρό που να μην το έχουν στα χέρια τους".

Αναφερόμενος σε άλλο σημείο της ομιλίας του για την περεστρόικα ο Αντ. Καλαμπόγιας τόνισε: "Είμαι σύμφωνος με τα βήματα που κάνει η εισηγητική ομιλία για την περεστρόικα. Πρέπει να καταδικαστεί χωρίς ταλαντεύσεις. Ηταν οργανωμένη αντεπανάσταση... ".