- Το περίφημο θέμα του "μορατόριουμ", των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, πώς το βλέπετε;

- Αν το θέμα αυτό το δει κανείς έτσι ξεκομμένα, θα πρέπει να αναρωτηθεί ότι δεν είναι και κακό πράγμα να παρθούν μέτρα, για να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ δύο γειτονικών κρατών. Ομως, δεν πρόκειται περί αυτού. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να προωθήσουν ορισμένες επιμέρους πλευρές των προβλημάτων. Παράδειγμα στο Κυπριακό: Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για το αεροδρόμιο κλπ., χωρίς όμως να παίρνουν υπόψη τους την ουσία του προβλήματος, που είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής ενός ξένου εδάφους και της δημιουργίας συνθηκών τέτοιων που οι δύο πλευρές να ζουν σε ανασφάλεια. Αυτό μένει στο απυρόβλητο. Οικοδομούνται επί μέρους ζητήματα, δημιουργείται ένα προηγούμενο, που τελικά μπορεί να οδηγήσει σε λύση τελείως διαφορετικές από αυτές που θα ήταν δίκαιες, βιώσιμες και σταθερές. Το ίδιο και στο Αιγαίο: Χωρίς να παίρνουν υπόψη τους ότι θα υπάρχει μια σταθερή πίεση από την Τουρκία προς την ελληνική πλευρά, μιλάνε για ΜΟΕ, χωρίς να θίγουν την ουσία. Ζητάνε οι ΗΠΑ από την Ελλάδα να συζητήσει με την Τουρκία για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης τη στιγμή που βρίσκονται υπό αμφισβήτηση κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας! Τη στιγμή που αυτός που έρχεται ως επιδιαιτητής αποδέχεται έμμεσα ότι υπάρχει θέμα προς διευθέτηση! Αυτά τα ΜΟΕ, στο πολιτικό επίπεδο θα λειτουργήσουν ως προηγούμενο που θα χειροτερέψει τις διαπραγματευτικές θέσεις της Ελλάδας. Από πρακτική άποψη, τα μέτρα που έχουν προτείνει οι ΗΠΑ, είναι ετεροβαρή, που δίνουν ένα πλεονέκτημα στην τουρκική πλευρά.

- Εκτιμάτε ότι συνολικά δεν υπάρχουν δυνατότητες διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες;

- Εμείς λέμε πως όποιο πρόβλημα υπάρχει μεταξύ δύο χωρών πρέπει να λυθεί με διάλογο. Ενας διάλογος όμως για να έχει νόημα πρέπει να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Αυτό που πρέπει από την αρχή να είναι καθαρό, πριν αρχίσει η όποια συζήτηση, είναι ότι οι δύο πλευρές από κοινού να δεσμευτούν αμοιβαία για τα κυριαρχικά δικαιώματα και τα σύνορα η μία της άλλης. Αν δεν υπάρξει αυτό οποιαδήποτε επιμέρους συμφωνία μπορέσει να προχωρήσει κάτω από ένα διάλογο θα στέκεται πάντοτε στον αέρα, γιατί πάντα θα μπορεί να αμφισβητηθεί. Δε θα έχει στέρεα βάση.

Μάλιστα όταν λέμε διάλογο δεν εννοούμε τις συναντήσεις που γίνονται για να διευθετούνται θέματα τρέχοντα. Τα σύνορά μας με την Τουρκία είναι ανοιχτά, φεύγουν εμπορεύματα, κινούνται οχήματα, είναι φυσικό ότι αυτά πρέπει κάπως να ρυθμίζονται. Ας μην κάνουμε τον αφελή, κι όταν λέμε διάλογο εννοούμε την όποια επαφή και όποιο επίπεδο. Αλλωστε με την Τουρκία είμαστε σε επαφή στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Ελληνες και Τούρκοι αξιωματικοί επεξεργάζονται προγράμματα που έχουν σχέση και με τις δικές μας χώρες και με την περιοχή.

- Πάντως πολύς λόγος γι' αυτά γίνεται και στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Δε λείπουν οι διχογνωμίες κι οι διαφωνίες ανάμεσα σε στελέχη του κυβερνώντος κόμματος.

- Η ελληνική κυβέρνηση καταλαβαίνει ότι θα ήταν δύσκολο να γίνει αποδεκτή από τον ελληνικό λαό οποιαδήποτε λύση που θα θίγει τα συμφέροντα της χώρας. Λύση που δε θα παίρνει υπόψη της τις θέσεις όπως αυτές διαμορφώθηκαν όλα αυτά τα χρόνια γύρω από τα θέματα που αφορούν το Αιγαίο και την Κύπρο. Από τη μια μεριά έχουμε μια σημαντική προσπάθεια εκείνων των παραγόντων που θέλουν να προωθήσουν τη λύση που έχει την αμερικανική σφραγίδα. Από την άλλη υπάρχουν μέσα στην κυβέρνηση ορισμένες δυνάμεις που έχουν έντονο εθνικιστικό χαρακτήρα και οι οποίες αντιτάσσονται σε μια τέτοια προσπάθεια. Η αντιπαλότητα που υπάρχει μέσα στο κυβερνών κόμμα δίνει τη δυνατότητα στις διάφορες ομάδες να αξιοποιήσουν αυτό το αίσθημα δυσπιστίας προς την αμερικανική λύση και με διάφορες ευκαιρίες αντιπαρατίθενται. Θα μπορούσα να πω - έτσι όπως μας συνήθισε η ελληνική κυβέρνηση - πως αν αυτό το τμήμα των στελεχών είχε την πρωτοβουλία θα ακολουθούσε ακριβώς αυτό που ακολουθεί η κυβέρνηση Σημίτη, και αν ο Σημίτης ήταν στην αντιπολίτευση στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, θα έκανε ακριβώς αυτό που κάνουν αυτοί. Πολλές από αυτές τις αντιδράσεις έχουν μια σκοπιμότητα καθαρά εσωκομματική. Αυτό άλλωστε σε μεγαλύτερη έκταση υπάρχει και στη Νέα Δημοκρατία...

- Σχετίζονται οι δύο χώροι πολλές φορές...

- Οχι μόνο σχετίζονται, οι άξονες της πολιτικής που θέλουν να εξυπηρετήσουν ταυτίζονται. Αυτό είναι και το βασικό πρόβλημα της Νέας Δημοκρατίας ως αντιπολίτευση. Δεν μπορεί να αντιπολιτευτεί σε μια πολιτική που είναι... η δικιά της πολιτική. Το επισημαίνουν και αρκετά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας.

Γεράσιμος ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ