Το ΠΔ 340/98 που καθορίζει τον τρόπο εφαρμογής του νόμου 2515/97 σχετικά με το επάγγελμα του Λογιστή - Φοροτεχνικού σηματοδοτεί μια άνευ προηγουμένου επίθεση της κυβέρνησης ενάντια στους εργαζόμενους του κλάδου. Χιλιάδες λογιστές πετιούνται στο δρόμο, αν και ασκούν χρόνια το επάγγελμα και έχουν την απαιτούμενη εμπειρία, επειδή δε διαθέτουν τα τυπικά προσόντα που προβλέπονται από το ΠΔ.

Θα σταθούμε σε ορισμένες μόνο επισημάνσεις σχετικά με το προαναφερόμενο ΠΔ, ώστε να αποκαλυφτούν οι στόχοι και τα συμφέροντα που υπηρετεί:

Στο άρθρο 14 αναφέρονται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του Λογιστή - Φοροτεχνικού συνοπτικά, οι υποχρεώσεις του συνίστανται στο να εκπροσωπεί, κατόπιν εξουσιοδότησης, τον εντολέα του ενώπιον των διοικητικών και φορολογικών αρχών και να εκπληρώνει τις λογιστικές και φορολογικές του εργασίες (έχει καλώς). Τα δε δικαιώματά του ποια είναι; Να του χορηγεί ο εντολέας (εργοδότης του) τα στοιχεία και παραστατικά, που είναι αναγκαία για την εκπλήρωση της εργασίας του!

Το δικαίωμα στην αμοιβή της εργασίας αφήνεται στον ανταγωνισμό, που δίνει στους εργοδότες τη δυνατότητα έντασης της εκμετάλλευσης. Το ΠΔ, ενώ υποτίθεται ότι αποκαθιστά την τάξη στο λογιστικό έργο και επάγγελμα, δεν αίρει την πραγματικότητα που αντιμετωπίζει ο κάθε λογιστής με πολυετή προϋπηρεσία όταν καταστεί άνεργος και αναγκαστεί να ζητήσει δουλιά. Ο υποψήφιος εργοδότης δε δεσμεύεται να τον απασχολήσει και να τον αμείψει σαν λογιστή (εκτός εάν ο προς πρόσληψη έχει συμπληρώσει 17ετία στο επάγγελμα) και του παρέχεται η δυνατότητα να τον προσλάβει σαν βοηθό με όσα αυτό συνεπάγεται.

Ομως, ούτε το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια της εργασίας απασχόλησε τους συντάκτες του ΠΔ. Οσοι έχουν εργαστεί στον κλάδο γνωρίζουν ότι συχνά ο λογιστής δεν κάνει μόνο τον λογιστή, αλλά τον εξωτερικό υπάλληλο καιοτιδήποτε άλλο του ζητηθεί.

Σαν να μην έφταναν αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 17, ο λογιστής καθίσταται υπεύθυνος για τις παραλείψεις, τα λάθη ή τις φορολογικές επιβαρύνσεις που προκύπτουν από υπαιτιότητά του. Το άρθρο αυτό δεν προβλέπει τίποτε για εκείνον τον λογιστή που, με εντολή του εργοδότη του, διαπράττει αλχημείες με σκοπό φοροδιαφυγή. Ο λογιστής εκτός της πιθανής απόλυσης "λόγω άρνησης εκτέλεσης εργασίας", αντιμετωπίζει τις προβλέψεις του άρθρου 19, παρ. 2, περί αφαίρεσης της άδειας εξάσκησης επαγγέλματος. Σημειωτέον, ότι αυτή την άδεια την αποκτά κατόπιν εξετάσεων, επειδή τα Πανεπιστήμια της Ελλάδας, θεωρούνται υποβαθμισμένα και ανίκανα να προετοιμάσουν ικανούς επαγγελματίες. Είναι γνωστή η κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι επαγγελματίες, λογιστές (τουλάχιστον οι νεότεροι) οι οποίοι αναγκάζονται να παρακολουθούν επί πληρωμή, σεμινάρια κατάρτισης.

Προφανώς οι συντάκτες του ΠΔ εμφορούνται από το όραμα των ιδιωτικών "Πανεπιστημίων", που ήδη παράγουν πληθώρα καταρτισμένων και απασχολήσιμων, υπαλλήλων λογιστηρίου.

Δεν παραγνωρίζουμε ότι η πρόοδος τεχνικής οδηγεί αντικειμενικά στη σχετική ελάττωση των θέσεων εργασίας επιστημόνων λογιστών ανά λογιστήριο. Ομως, πρέπει να τονιστούν τα ακόλουθα:

α) Δεν ευθύνονται οι ήδη εργαζόμενοι λογιστές, πτυχιούχοι και μη γι' αυτή την εξέλιξη και δεν υποχρεούνται να υποστούν τις συνέπειές της.

β) Δεν ευθύνονται οι απόφοιτοι των οικονομικών σχολών, που στην πλειοψηφία τους βρίσκουν μόνη διέξοδο επαγγελματικής απασχόλησης στο λογιστικό επάγγελμα. Το θέμα αφορά το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

γ) Ακόμα περισσότερο, δεν ευθύνονται για τυχόν ανθρώπινα λάθη οι υπάλληλοι καταχώρισης των παραστατικών.

Πιστεύουμε, αντίθετα, ότι στο ΠΔ θα έπρεπε να περιληφθεί πρόβλεψη προστασίας του λογιστή που αρνήθηκε να συμβάλει στη διάπραξη φοροδιαφυγής, ώστε, για παράδειγμα, να μην μπορεί να απολυθεί για ένα ικανό χρονικό διάστημα, π. χ. πενταετία.

Δε συμφωνούμε και με την αντίληψη που εκφράστηκε και σε πρόσφατο άρθρο του περιοδικού "Λογιστής", η οποία θεωρεί ότι με αυτό το ΠΔ θα μπει μια τάξη στον κλάδο και τα λογιστήρια θα λειτουργήσουν αποδοτικότερα "για να βοηθήσουν την οικονομική μονάδα και την εθνική οικονομία".

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της φοροδιαφυγής 40 δισεκατομμυρίων, που διαπιστώθηκε ύστερα από έλεγχο στη ΒΡ. Το ελληνικό Δημόσιο δεν έκανε έγκαιρα απαιτητά τα χρήματα και από ό,τι γνωρίζουμε δεν τα έχει ακόμα εισπράξει. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι: Το αδίκημα αυτό, που, εάν το είχε διαπράξει κάποιος μικρομεσαίος, θα έχανε την επιχείρησή του για πολύ μικρότερο ποσό, οφείλεται στους λογιστές της εταιρίας, οι οποίοι δεν είχαν την έγκριση για την άσκηση του επαγγέλματος, σύμφωνα με το ΠΔ και στερούνται τις γνώσεις των λογιστικών και φοροτεχνικών αρχών; Με άλλα λόγια, εάν οι λογιστές είχαν την άδεια, το κράτος θα έπαιρνε αυτά τα χρήματα, θα χτυπιόταν η φοροδιαφυγή του μεγάλου κεφαλαίου;

Είναι φανερό ότι η όλη υπόθεση στοχεύει στη διάσπαση του συνδικαλιστικού κινήματος των λογιστών, την επιβολή μεγάλων λογιστικών - φοροτεχνικών γραφείων στον κλάδο και τον πλουτισμό του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.

Ενα συμπέρασμα ακόμη, που προκύπτει από τη μελέτη του ΠΔ είναι κοινό και για τις συνθήκες που διέπουν και κάθε άλλον κλάδο εργαζομένων. Επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής με την ένταση της εκμετάλλευσης. Η καπιταλιστική αναδιάρθρωση και η νέα τάξη διαμορφώνουν τις συνθήκες από τις οποίες δεν πλήττεται μόνο, ή περισσότερο, το επάγγελμα του Λογιστή - Φοροτέχνη, αλλά όλοι οι εργαζόμενοι.

Η αντίδραση των συνδικαλιστικών οργανώσεων των λογιστών και φοροτεχνικών για την κατάργηση του ΠΔ και του νόμου 2515/97 υπήρξε άμεση, όμως αυτό δεν αρκεί. Απαιτείται γενικότερη ενότητα των εργαζομένων, ευαισθητοποίηση στα έτσι κι αλλιώς κοινά προβλήματα, δημιουργία μετώπου για την αντιμετώπιση της αντιλαϊκής μονοπωλιακής πολιτικής.

* Ο Γρηγόρης ΠΑΦΛΙΑΣ είναι μέλος του Οικονομικού Τμήματος του ΚΜΕ