"Αυτό με το οποίο μπολιάσαμε το σωματείο μας - και έγινε αποδεκτό και απ' τις άλλες παρατάξεις - είναι ότι είδαμε τα πράγματα απ' την πλευρά του αρρώστου. Ο,τι είναι καλό για τον άρρωστο είναι καλό και για τον γιατρό, για τον λειτουργό της υγείας".

Αυτή ήταν μια απ' τις επισημάνσεις που έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στη συζήτησή μας ο Χάρης Ζαχαρόγιαννης και ο Ηλίας Σιώρας,στελέχη της "Δημοκρατικής Πανεπιστημονικής Κίνησης Γιατρών" (ΔΗΠΑΚ - Γ), που ήταν εκλεγμένοι σύμβουλοι στο απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο της Ενωσης Νοσοκομειακών Γιατρών (ΕΙΝΑΠ).

Ηταν μια ελεύθερη συζήτηση που τράβηξε σε μάκρος. Ομως, υπάρχει ο περιορισμός του χώρου και γι' αυτό το λόγο θα δημοσιεύσουμε τα βασικά σημεία της συζήτησης.

Ο κόσμος, όμως, έχει και μια άλλη εικόνα: Αυτό που έδειξαν οι κάμερες με κλεισμένες πόρτες σε κάποια νοσοκομεία - γεγονός που αποτέλεσε και ένα απ' τα επιχειρήματα των ηγεσιών του υπουργείου Υγείας στην επίθεσή τους προς τους νοσοκομειακούς γιατρούς,ήταν η παρατήρησή μας.

Ιδού και οι απαντήσεις:

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Πριν από οποιοδήποτε άλλο το ΔΣ της ΕΙΝΑΠ είχε αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και είχε καταδικάσει τέτοια φαινόμενα. Ομως, αυτά δεν ήταν φαινόμενα που αφορούσαν το σύνολο των γιατρών. Ηταν μεμονωμένες εικόνες αλλά προβλήθηκαν αρκετά από μια μερίδα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Και δεν ήταν αυτό το στίγμα της ΕΙΝΑΠ και των αγώνων που έκανε. Το απερχόμενο ΔΣ πάλεψε για να είναι τα νοσοκομεία ανοιχτά όλο το 24ωρο. Οι δύο - τρεις εικόνες - που απομόνωσαν ορισμένα ΜΜΕ και χρησιμοποιήθηκαν για να συκοφαντήσουν το σύνολο του σώματος των νοσοκομειακών γιατρών - είναι μια αλήθεια, αλλά, ταυτόχρονα, είναι και μια διαστρέβλωση της πραγματικότητας.

- Υπάρχει η κατηγορία - και η πραγματικότητα - για τα "φακελάκια". Τι απαντάτε σ' αυτό;

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν γιατροί που δεν τιμούν το ρόλο τους ως λειτουργοί της υγείας και είναι βουτηγμένοι στην παραοικονομία. Η εκτίμηση της παράταξής μας αλλά και του σωματείου είναι ότι αυτοί είναι, σαφώς, μειοψηφία.

Ηλ. Σιώρας: Η παραοικονομία παράγεται στην κοινωνία, εισάγεται στο νοσοκομείο και το νοσοκομείο με τη σειρά του ανατροφοδοτεί την κοινωνία. Δηλαδή, είναι μια αλληλουχία και δεν είναι φαινόμενο μόνο των νοσοκομείων. Το κράτος είναι ο πραγματικός δημιουργός της παραοικονομίας. Σε όλους τους κλάδους υπάρχει η παραοικονομία και δε θα μπορούσαν να εξαιρεθούν οι γιατροί. Το ερώτημα για ένα συνδικαλιστικό όργανο και μια συγκεκριμένη παράταξη που κρίνεται τώρα στις εκλογές είναι τι κάνει όχι μόνο για την αποκάλυψη του φαινομένου και την καταγγελία του, αλλά και για τα πρακτικά βήματα για να περιοριστεί ή να εξαλειφθεί το φαινόμενο.

- Απαντήστε λοιπόν.

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Εμείς ανοίξαμε μέτωπο με όλες τις μορφές της παραοικονομίας. Το "φακελάκι" είναι παραοικονομία, όπως είναι και οι προμήθειες και οι μίζες απ' τους βηματοδότες και τα φάρμακα ή οι σχέσεις γιατρών με φαρμακευτικές εταιρίες.

Ομως αυτός που υποθάλπει, που διογκώνει, που δεν την αγγίζει και ακυρώνει κάθε προσπάθεια να περιοριστεί και να αντιμετωπιστεί είναι η ίδια η πολιτική ηγεσία, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

- Και γιατί μόνο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ;

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Γιατί το ΠΑΣΟΚ - με εξαίρεση μια τετραετία - κυβερνά απ' το 1981 και υποθάλπει την παραοικονομία και στην υγεία, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Μάλιστα, ακυρώνει και προσπάθειες συλλογικών οργάνων για την αντιμετώπιση της παραοικονομίας.

• Η αναφορά του Χ. Ζαχαρόγιαννη είναι για το θέμα που είδε το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες και έχει ως εξής:

- Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθήνας (ΙΣΑ) προς τα τέλη του 1997 ανακοίνωσε ότι έχει επιβάλει ποινές σε γιατρούς - μέλη του που υπηρετούν στο ΕΣΥ, γιατί είχαν συλληφθεί να έχουν ιδιωτικό ιατρείο, που είναι παράνομο. Ο ΙΣΑ δεν είχε ανακοινώσει τότε ονόματα γιατρών που παρανόμησαν.

- Η ΕΙΝΑΠ με εξώδικό της προς τον ΙΣΑ ζήτησε τα ονόματα των γιατρών. Ο ΙΣΑ με έγγραφό του προς την ΕΙΝΑΠ (10.2.1998) την ενημέρωσε ότι έχει διαγράψει έναν γιατρό και ότι εκκρεμούσαν ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας αιτήσεις δύο ακόμα γιατρών, στους οποίους ο ΙΣΑ είχε επιβάλει ποινές παύσης λόγω άσκησης του ελευθέριου επαγγέλματος, ενώ ήταν γιατροί του ΕΣΥ. Η ΕΙΝΑΠ με εξώδικό της ενημέρωσε τον πρώην υπουργό Υγείας Κ. Γείτονα, τονίζοντας ότι κάποιος πρέπει να χρεωθεί αυτή την κατάσταση.

- Πριν το εξώδικο της ΕΙΝΑΠ ο Κ. Γείτονας είχε εκδώσει απόφαση, με την οποία διόρισε έναν από τους τιμωρηθέντες - που εργάζεται σε μεγάλο νοσοκομείο - μέλος Συμβουλίου Κρίσεως των νοσοκομειακών γιατρών (ΣΚΕΙΟΠΝΙ). Στο εξώδικό της προς τον υπουργό η ΕΙΝΑΠ εξέφρασε την απορία "αν είναι προσόν η παράνομη άσκηση ιατρικής για το διορισμό σε ΣΚΕΙΟΠΝΙ. Διότι αν είναι προσόν και φαίνεται από τις αποφάσεις, κ. υπουργέ, ότι είναι, να δώσει κατεύθυνση στα μέλη της να πράξουν το ίδιο για να αποκτήσουν κι αυτοί προσόντα".

- Ο διορισθείς στο ΣΚΕΙΟΠΝΙ γιατρός προσέφυγε στην Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία με την 48/1999 απόφασή της ανέστειλε την πειθαρχική ποινή του ΙΣΑ, με το σκεπτικό ότι η "διακοπή άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος επί εξάμηνο θα προκαλέσει στην οικογένειά του (σύζυγο και δύο τέκνα, φοιτητές) πρόβλημα βιοπορισμού, αφού, ως ιατρός του ΕΣΥ πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, μοναδικό εισόδημα έχει το μισθό που εισπράττει...".

- Τι θα μπορούσε να κάνει η ηγεσία του υπουργείου μετά και απ' αυτήν την απόφαση;

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Για να αντιμετωπιστεί η παραοικονομία, που είναι ουσιαστικά το "φακελάκι", οι προμήθειες και τα ιδιωτικά ιατρεία, θα πρέπει να υπάρξει πολιτική βούληση του υπουργείου Υγείας. Υπάρχουν νόμοι που πρέπει να εφαρμόσει. Ειδικότερα, για τις προμήθειες των νοσοκομείων, πιστεύω ότι πρέπει να γίνονται κεντρικά από το υπουργείο, ώστε να εκλείψουν τα φαινόμενα της παραοικονομίας. Αυτή τη στιγμή δε γίνεται ουσιαστικά κάτι για την αντιμετώπιση της παραοικονομίας γιατί το υπουργείο θέλει να υπάρχει ώστε να μπορεί να δυσφημίζει τους νοσοκομειακούς γιατρούς.

- Φτάνει μόνο η εφαρμογή των νόμων;

Ηλ. Σιώρας: Εμείς είμαστε αποφασισμένοι να συμβάλουμε ώστε να σπάσει το απόστημα. Ως παράταξη στο ΔΣ της ΕΙΝΑΠ κάναμε αυτά που αναφέρθηκαν. Αλλά στην καθημερινή ζωή, έχουμε αποδείξει ότι γινόμαστε πιστευτοί ως λειτουργοί της υγείας και ως συνδικαλιστές μόνο, χτυπώντας και στην πράξη την παραοικονομία. Τι άλλο να κάνουμε;

- Ποια η συνεισφορά αυτού του ΔΣ στη διαδρομή του σωματείου;

Ηλ. Σιώρας: Μετά την πολύχρονη αδράνεια, στην οποία είχαν οδηγήσει την ΕΙΝΑΠ ηγετικά στελέχη της ΠΑΣΚ, της ΔΗΚΝΙ, και του ΣΥΝ, το σωματείο ζωντάνεψε ξανά, συσπείρωσε τους νοσοκομειακούς γιατρούς σε αγωνιστική κατεύθυνση και έφερε ξανά στην επικαιρότητα το αίτημα για "Δημόσια και Δωρεάν Υγεία".

- Είναι ρεαλισμός ή ουτοπία αυτό το αίτημα;

Ηλ. Σιώρας: Είναι αναγκαιότητα.

- Γιατί είναι αναγκαιότητα και για τους γιατρούς;

Ηλ. Σιώρας: Δεν υπάρχει άλλο μέλλον και για τους γιατρούς εκτός από ένα δημόσιο σύστημα υγείας, στο οποίο με αξιοπρέπεια θα κάνουν τη δουλιά τους και θα ζουν από το μισθό τους.

Οι άλλοι δρόμοι, δηλαδή ο δρόμος του ελεύθερου επαγγελματία γιατρού, που θησαυρίζει, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Το άλλο σύστημα είναι ένα σύστημα ιδιωτικό αλλά όχι του τύπου του ελεύθερου επαγγελματία. Θα βρεθεί να δουλέψει ένας σε οργανωμένες ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες θα κερδίζουν από τον άρρωστο και τους εργαζομένους. Εκεί θα είναι ο εργαζόμενος γιατρός όπου, όπως έχει δείξει η πραγματικότητα, κυριαρχεί η υπερεκμετάλλευση, η υπερεντατικοποίηση της δουλιάς και η ανασφάλεια, που καταρρακώνουν την αξιοπρέπεια του γιατρού ως επιστήμονα και ανθρώπου.

Το όραμα του αναβαθμισμένου συστήματος υγείας είναι όραμα του ίδιου του γιατρού και πολύ περισσότερο των ίδιων των αρρώστων.

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Αυτό το σύστημα θα καλύπτει, μέσα από αναβαθμισμένες λειτουργίες και με καθολικότητα, όλες τις ανάγκες του λαού μας. Η καθολικότητα σε όλες τις βαθμίδες θα ήταν αυτό που θα έδινε λύση στο θέμα της ανεργίας των νέων γιατρών. Η ανάπτυξη δομών πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, τριτοβάθμιας πρόληψης θα είναι αυτό που θα δώσει απάντηση στο μεγάλο θέμα που αντιμετωπίζουν οι νέοι γιατροί οι οποίοι βγαίνουν στο χώρο σήμερα, που είναι το θέμα της ανεργίας.

- Λένε λοιπόν κάποιοι: Ανατρέψατε τίποτε;

Χ. Ζαχαρόγιαννης: Πιστεύουμε ότι κρατήσαμε κάποια νοσοκομεία, έστω και με τον τρόπο που λειτουργούν, γιατί δεν υλοποιήθηκε ο αντι-ΕΣΥ νόμος 2519/97 σε βασικά σημεία.

Στο ιατρικό μισθολόγιο η ΕΙΝΑΠ ήταν μόνη της, σε αντιδιαστολή με την Ομοσπονδία (ΟΕΝΓΕ), η οποία πήγε κι έκανε ένα πακέτο συμφωνίας γι' αυτό. Η ΕΙΝΑΠ ξεκίνησε αγώνες και κατάφερε σε πρώτη φάση να βελτιώσει το ιατρικό μισθολόγιο στα εξής σκέλη: Εκανε την εφημερία ετοιμότητας, από 20%, 40%, αύξησε την τιμή της εφημερίας και συνέδεσε το ημερομίσθιο της υπερωριακής απασχόλησης με το βασικό μισθό, που ήταν θεσμικό ζήτημα.

Υπήρξε μια τρίτη περίοδος, όπου παίχτηκε και το θεσμικό ζήτημα των εφημεριών, των ασφαλών προγραμμάτων εφημερίας και που παίχτηκε όμως και κάτι άλλο. Παίχτηκε το θέμα το θεσμικό, παίχτηκαν τα κονδύλια αλλά κάτω απ' όλη αυτή την ιστορία, παίχτηκε το ζήτημα των πλασματικών αμοιβών. Και η ΕΙΝΑΠ τι έκανε; Βάσταξε τη σημαία ψηλά στα θεσμικά, κατόρθωσε τα προγράμματα εφημεριών να τα φτιάχνουν τα επιστημονικά όργανα των νοσοκομείων και με κανέναν τρόπο να μην επανέλθουν οι πλασματικές εφημερίες, το οποίο η κυβέρνηση δεν ξεκαθάρισε.

- Τι θα διασφαλίσει η υπερψήφιση της ΔΗΠΑΚ;

Η ενίσχυση της ΔΗΠΑΚ - πέραν των άλλων - θα διασφαλίσει, τουλάχιστον, τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για την ενότητα του συνδικαλιστικού κινήματος, καθώς έγιναν πολλοί διαχωρισμοί - όπως ανάμεσα σε μικρά και μεγάλα νοσοκομεία - αλλά και ανάμεσα στους γιατρούς.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ