Σειρά επαφών με Ευρωπαίους και Αραβες ηγέτες έχει, τις τελευταίες ημέρες, ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπάρακ εγκαινιάζοντας, με τον τρόπο αυτό, την έναρξη της θητείας του στο τιμόνι του Ισραήλ. Ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού και ηγέτης του Εργατικού Κόμματος εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τις 45 ημέρες που του άφηνε περιθώριο ο ισραηλινός νόμος για να σχηματίσει κυβέρνηση, επιβεβαιώνοντας όσους εκτιμούσαν ότι η επικράτησή του επί του Μπέντζαμιν Νετανιάχου από τον πρώτο, κιόλας, γύρο των πρόωρων εκλογών, δεν εξασφάλιζε, απαραίτητα, και έναν εύκολο δρόμο προς τη διακυβέρνηση.

Ο Μπάρακ αφιέρωσε το σύνολο της παρθενικής του ομιλίας στο ισραηλινό Κοινοβούλιο στην ανάγκη ολοκλήρωσης της "ειρηνευτικής διαδικασίας" στην περιοχή, δίνοντας πληθώρα μεγαλόστομων, πλην γενικόλογων, υποσχέσεων. Την ίδια στιγμή, οι επιλογές του, στο σχηματισμό της κυβέρνησης και στην ανάθεση υπουργείων, έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ και έδωσαν την αφορμή σε πολλούς πολιτικούς αναλυτές να μιλούν για λάθη ανάλογα του προκατόχου του, τα οποία, τελικά, οδήγησαν τον Νετανιάχου μακριά από την εξουσία.

Το εγκώμιο της "ειρηνευτικής διαδικασίας" έπλεξε σε όλους τους δυνατούς τόνους ο Εχούντ Μπάρακ στον πρώτο λόγο που εκφώνησε ως πρωθυπουργός στην Κνεσέτ, διατηρώντας, με τον τρόπο αυτό, σαφείς και μεγάλες αποστάσεις από τον προκάτοχό του, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο. Ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός τάχθηκε υπέρ της επίτευξης ειρήνης με όλους τους Αραβες γείτονες της χώρας, τονίζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση δε θα υπάρξει ποτέ πραγματική ηρεμία στην περιοχή. Προχώρησε, μάλιστα, στο μεγάλο βήμα να προτείνει στη Συρία έναρξη ειρηνευτικού διαλόγου στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ, οι οποίες προβλέπουν αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από όλα τα κατειλημμένα αραβικά εδάφη.Απέφυγε, όμως, να αποσαφηνίσει αν προτίθεται να διαπραγματευτεί την απομάκρυνση του ισραηλινού στρατού από τα υψώματα του Γκολάν, προϋπόθεση διαλόγου που θέτει πάντα η Δαμασκός. Πιο ξεκάθαρη ήταν η δέσμευσή του όσον αφορά το Ν. Λίβανο, από όπου ο Μπάρακ δεσμεύτηκε ότι θα έχουν αποχωρήσει τα ισραηλινά στρατεύματα μέσα στους επόμενους 12 μήνες.

Το μεγαλύτερο κομμάτι των δεσμεύσεων του νέου Ισραηλινού πρωθυπουργού απευθύνεται, όπως ήταν αναμενόμενο, προς την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Μπάρακ δήλωσε ότι καταλαβαίνει τον πόνο του παλαιστινιακού λαού και υποσχέθηκε ταχεία αναθέρμανση και ολοκλήρωση της ισραηλινο - παλαιστινιακής "ειρηνευτικής διαδικασίας". Οι εκτενείς και συγκινητικές αναφορές του Ισραηλινού πρωθυπουργού στον "φίλο" παλαιστινιακό λαό, είχαν, για πολλούς, και μια περαιτέρω σημασία, εκτός από το δεδομένο ότι σε εξέλιξη, στην παρούσα φάση, βρίσκονται "ειρηνευτικές συνομιλίες" μόνο με τους Παλαιστινίους: στόχευαν στον καθησυχασμό της Παλαιστινιακής Αρχής, που δεν έκρυψε την ανησυχία της ότι η παλαιστινιακή υπόθεση θα περάσει σε δεύτερη μοίρα σε περίπτωση που το Ισραήλ προωθήσει κάποιου είδους "ειρηνευτική διαδικασία" με τη Συρία.

Οι υποσχέσεις και τα θερμά χαμόγελα που ο Μπάρακ χάρισε στους συνομιλητές του κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που είχε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ και τον Παλαιστίνιο ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ, δε φαίνεται να μείωσαν τη δυσπιστία του αραβικού κόσμου απέναντι στη νέα ισραηλινή ηγεσία. Και η επιφυλακτικότητα αυτή μοιάζει να δικαιώνεται, τουλάχιστον όσον αφορά την ισραηλινο - παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία". Ο Εχούντ Μπάρακ δεν αναφέρθηκε καθόλου στα μείζονα ζητήματα των εβραϊκών οικισμών και της επιστροφής των χιλιάδων Παλαιστινίων προσφύγων. Αν θεωρήσει κανείς ως άξονα της πολιτικής του τις προεκλογικές εξαγγελίες του, δεν προτίθεται να προχωρήσει σε καμία αλλαγή του καθεστώτος των οικισμών, ούτε δεσμεύεται να τερματίσει την επέκτασή τους, ενώ αρνείται κατηγορηματικά την επιστροφή των προσφύγων. Εξίσου κατηγορηματικά αρνητική είναι και η στάση του απέναντι στην προοπτική διχοτόμησης της Ιερουσαλήμ προκειμένου το ανατολικό - αραβικό της κομμάτι να γίνει πρωτεύουσα ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φέρεται να είναι πρόθυμος, σύμφωνα τουλάχιστον με δημοσιεύματα μεγάλων ισραηλινών εφημερίδων, όπως η "Μααρίβ", να συζητήσει πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Η επιδίωξή του, όμως, είναι οι διαπραγματεύσεις για το τελικό καθεστώς να αρχίσουν άμεσα, χωρίς να τεθεί σε εφαρμογή η ενδιάμεση συμφωνία του "Ουάι Πλαντέισον",που υπογράφτηκε το περασμένο φθινόπωρο στην Ουάσιγκτον και προβλέπει περαιτέρω αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Δυτική Οχθη. Την πρόταση Μπάρακ απορρίπτει η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία επιθυμεί να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο συνομιλιών με την προοπτική να εξασφαλίσει κάποια παραπάνω ποσοστά ανεξάρτητου παλαιστινιακού εδάφους με στόχο να "γλυκάνει", κάπως, την πίκρα και την οργή του παλαιστινιακού λαού που βλέπει τα οράματα της εξέγερσής του να απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο.

Εκτός, όμως, από το ίδιο το περιεχόμενο των δεσμεύσεων Μπάρακ, σοβαρές αμφιβολίες τίθενται και για το κατά πόσο, τελικά, ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός θα καταφέρει να φέρει σε πέρας έστω και το ελάχιστο των υποσχέσεων αυτών, δεδομένης της αντιφατικής σύνθεσης της κυβέρνησής του. Οπως ακριβώς και ο προκάτοχός του, ο οποίος βρέθηκε δέσμιος των κυβερνητικών του εταίρων με αποτέλεσμα να καταδικαστεί στη διγλωσσία και στην απραξία, ο Εχούντ Μπάρακ φαίνεται ότι δημιούργησε ένα εξίσου εκρηκτικό κυβερνητικό μείγμα προκειμένου να εξασφαλίσει την πλειοψηφία της ισραηλινής Βουλής.

Στη νέα κυβέρνηση συμμετέχουν, εκτός από το Εργατικό Κόμμα, το μετριοπαθές κεντρώο κόμμα Μεϊμάντ του Νταβίντ Λεβί (26 έδρες και τα δύο μαζί), το υπερορθόδοξο θρησκευτικό κόμμα Σας (17 έδρες), το προοδευτικό κόμμα Μέρετζ (10 έδρες), το κόμμα των Εβραίων μεταναστών από τη Ρωσία Ισραελ μπ' Αλίγια (6 έδρες), το Κεντρώο Κόμμα (6 έδρες) και το Εθνικό Θρησκευτικό Κόμμα των Εβραίων εποίκων (5 έδρες). Επίσης, την κυβέρνηση στηρίζουν το θρησκευτικό Κόμμα Ενωμένο Ιουδαϊκό Τοράχ (5 έδρες), με τον όρο να παρεμβαίνει σε ζητήματα θρησκείας, καθώς και τα μικρά αραβικά κόμματα. Τα νευραλγικά υπουργεία Θρησκείας και Εσωτερικών ο Μπάρακ τα μοίρασε στο Σας και στο Ισραελ μπ' Αλίγια αντίστοιχα, προκαλώντας πλήθος αντιδράσεων στους κόλπους του Εργατικού Κόμματος, καθώς πολλοί υποστηρίζουν ότι έδωσε, με τον τρόπο αυτό, όλα τα περιθώρια σε φανατικούς να καλλιεργήσουν εντάσεις και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της χώρας.

Είναι, πράγματι, απορίας άξιο πώς θα πετύχει ο Μπάρακ να κερδίσει την υποστήριξη της ίδιας της κυβέρνησής του σε μια πρόταση περαιτέρω παραχώρησης εδαφών στους Παλαιστινίους ή δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, όταν στον κυβερνητικό συνασπισμό συμμετέχουν θρησκευτικά κόμματα και παρατάξεις εποίκων που αντιτίθενται ξεκάθαρα σε κάθε τέτοια προοπτική. Η εκλογή Μπάρακ δε φαίνεται ικανή να οδηγήσει σε δραματικές αλλαγές της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.Μάλιστα, θα μπορούσε κανείς να τολμήσει την εκτίμηση ότι δεν πρόκειται παρά μόνο για αλλαγή προσώπων και όχι πολιτικής. Ο Εχούντ Μπάρακ έχει, όπως έγινε σαφές, την πλήρη κάλυψη των ΗΠΑ, οι οποίες, πλέον, δεν κρύβουν την ικανοποίησή τους για την ανάδειξη ενός πρωθυπουργού που, τουλάχιστον, θα τηρεί τα προσχήματα και δε θα επιμένει, λεκτικώς, σε μια τόσο αδιάλλακτη στάση που να τις φέρνει σε δύσκολη θέση. Ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός εμφανίζεται προθυμότατος να φέρει σε πέρας, χωρίς κορόνες σκληρότητας, την "ειρηνευτική διαδικασία", που οι ΗΠΑ εμπνεύστηκαν και εφαρμόζουν μέσω της άμεσης και συνεχούς παρέμβασής τους στην περιοχή.Μια "ειρηνευτική διαδικασία", που κυριαρχείται από συμφωνίες, κύριες και ενδιάμεσες, γεμάτες από ασαφή και διφορούμενα σημεία που πάντα θα χρήζουν μεσολάβησης, εξήγησης, διαβούλευσης, παρέμβασης. Η Ουάσιγκτον μπορεί να είναι σίγουρη για την εδραίωση της παρουσίας της στην περιοχή. Σίγουρο μοιάζει, επίσης, να είναι, ότι οι "ειρηνευτικές συνομιλίες" και οι"μεσολαβήσεις" στην περιοχή, θα συνεχίζονται, για πολύ καιρό ακόμη, στην ταλανισμένη Μέση Ανατολή με αμφίβολη κατάληξη.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ