Στην Αθήνα βρέθηκε ο σ. Φερνάνδο Κιλοδράν,μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Χιλής και πρόεδρος της Ενωσης Συγγραφέων Χιλής, όπου συμμετείχε στη Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, που πραγματοποιήθηκε στις 21 - 23 Μάη. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη χώρα μας, ο "Ρ" είχε την ευκαιρία να συζητήσει μαζί του για τη σημερινή κοινωνικοπολιτική κατάσταση στη μακρινή του πατρίδα, που βρίσκεται σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, ενόψει των προεδρικών εκλογών, η διεξαγωγή των οποίων προβλέπεται για το Δεκέμβρη του 1999.

- Θα μπορούσατε να μας πείτε ποια είναι τα κύρια στοιχεία της σημερινής πολιτικής κατάστασης στη Χιλή;

- Το έτος 1999 κυλούσε σχετικά ήρεμα. Οι πολιτικές δυνάμεις του κυβερνητικού συνασπισμού της "Συναίνεσης", όπου συμμετέχουν το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (DC), το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (PPD) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), προετοίμαζαν καινούριες εκλογές για την τρίτη κατά σειρά κυβέρνησή τους. Οι δυνάμεις της Δεξιάς αναζητούσαν έναν υποψήφιο χωρίς μεγάλες ελπίδες να κερδίσουν, γιατί γνωρίζουν ότι είναι μειοψηφία. Εμείς στην Αριστερά σκεφτήκαμε να κατεβάσουμε μία προεδρική υποψηφιότητα.

Είπα στην αρχή ότι κυλούσε σχετικά ήρεμα η νέα χρονιά, όταν ξαφνικά συνέβη ένα γεγονός, που διατάραξε αυτήν την ηρεμία και φυσικά αναφέρομαι στη σύλληψη του Πινοτσέτ, στο Λονδίνο, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Το γεγονός αυτό προκάλεσε κατ' αρχήν μεγάλη χαρά στο λαό. Για εμάς, που πραγματοποιούσαμε εκείνες τις μέρες το συνέδριό μας, ήταν η επιβεβαίωση της αμετάβλητης θέσης, να απαιτούμε την τιμωρία των ενόχων για τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Για τη Δεξιά, ήταν ένα φοβερό πλήγμα, το μεγάλο της είδωλο είχε συλληφθεί. Αισθάνθηκαν ταπεινωμένοι, κραύγαζαν συνθήματα εθνικισμού και της υπεράσπισης της κυριαρχίας, ό,τι γνωρίζουμε ότι είναι ικανή να πράξει μία υποκριτική Δεξιά, όπως η Δεξιά σε όλον τον κόσμο. Τα κόμματα της "Συναίνεσης" βρέθηκαν σε αδιέξοδο, μια και για οκτώ χρόνια είχαν διοικήσει τη χώρα σε συμφωνία με τον Πινοτσέτ, είχαν αναλάβει το ρόλο του εγγυητή της ατιμωρησίας. Και ξαφνικά, ο Πινοτσέτ συλλαμβάνεται στο Λονδίνο, ενώ οι στρατιωτικοί απαιτούσαν από την κυβέρνηση να αναλάβει δράση. Τι μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση; Δεν μπορούσε να προβεί σε κατασταλτικά μέτρα ενάντια στο λαό, γιατί δεν ήταν ο λαός μας αυτός που οδήγησε στη φυλακή τον Πινοτσέτ, αλλά η Βουλή των Λόρδων.

Γενικά, το πολιτικό σκηνικό, σε αυτούς τους 6 μήνες της σύλληψης του Πινοτσέτ, δε μετατράπηκε ουσιαστικά. Θα έλεγα ότι, τελικά, επιβεβαιώνεται πως το χιλιανό πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό σύστημα μπορεί να λειτουργήσει με τον Πινοτσέτ ελεύθερο ή κρατούμενο.

-Ποιο είναι, όμως, το κεντρικό στοιχείο της πολιτικής κατάστασης στη Χιλή;

- Είναι μία συμφωνία, που χρονολογείται από το 1988 μεταξύ της Δεξιάς και των μιλιταριστών, από τη μία πλευρά, και τις δυνάμεις της "Συναίνεσης", από την άλλη. Μία συμφωνία που ευλόγησαν οι ΗΠΑ και που είχε σαν στόχο την αποτροπή μιας πραγματικά δημοκρατικής διεξόδου, με πρωταγωνιστή το λαό, και φυσικά με κάποια ελάχιστα στοιχεία μιας μετάβασης στη δημοκρατία. Κατ' αρχήν να πετύχουμε μία μετάβαση στη δημοκρατία με ένα πολιτικό δημοκρατικό Σύνταγμα. Στην πραγματικότητα, στη Χιλή η μετάβαση στη δημοκρατία ανατέθηκε στον Πινοτσέτ, αυτός ήταν ο εγγυητής αυτής της μετάβασης. Με το Σύνταγμα του Πινοτσέτ να ισχύει, πραγματοποιούνται οι θεσμικές αλλαγές κλπ. Συμπέρασμα, δεν υπάρχει τέτοια μετάβαση, ούτε τέτοια δημοκρατία. Πολλές φορές οι διάφορες κυβερνήσεις, δύο της "Συναίνεσης", διακήρυξαν το τέλος της μετάβασης, λέγοντας ότι βρισκόμαστε πια σε δημοκρατία. Συγκεκριμένα, το έκαναν όταν ο Πινοτσέτ εγκατέλειψε την αρχηγία των Ενόπλων Δυνάμεων και πήγε να καταλάβει μία θέση ισόβιου γερουσιαστή. Σήμερα, στη Χιλή κανείς δεν τολμάει να πει ότι τελείωσε η μετάβαση στη δημοκρατία. Επιπλέον η πλειοψηφία στη χώρα γνωρίζει ότι έτσι δεν προχωρούμε προς τη δημοκρατία. Συνεπώς, η βασική αντίφαση στη Χιλή βρίσκεται ανάμεσα σε ένα θεσμικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτιστικό σύστημα, που διοικείται από το Σύνταγμα του Πινοτσέτ με μία δικτατορική θεσμικότητα, από τη μία πλευρά, και, από την άλλη, τη βούληση της πλειοψηφίας για μετάβαση σε μία αυθεντική δημοκρατία. Ωστόσο, αυτή η βούληση της πλειοψηφίας δεν εκφράζεται στις εκλογές. Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων δίνουν την ψήφο τους στη "Συναίνεση", πιστεύοντας ότι θα τους οδηγήσει μπροστά.

Η σύλληψη του Πινοτσέτ έγινε μετά από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 1998 και πριν από τις προεδρικές εκλογές του Δεκέμβρη του 1999. Ποια θα είναι η εκλογική πορεία μπροστά σε αυτήν τη νέα κατάσταση, δεν το γνωρίζουμε και δεν έχουμε αυταπάτες. Στη Χιλή, υπάρχει μία τεχνοκρατική κυριαρχία, αυτού που ονομάζεται αναζήτηση και διατήρηση των μακροοικονομικών ισορροπιών. Από αυτήν την άποψη, η Χιλή επιδεικνύει αριθμούς πολύ υψηλούς. Πρώτα απ' όλα, ο πληθωρισμός που δεν ξεπερνά το 5%, πολύ χαμηλά, το εξωτερικό χρέος πληρώνεται τακτικά και μάλιστα προπληρώνεται, ακόμα, το ποσοστό των εξαγωγών είναι υψηλό, αν και με την ασιατική κρίση μειώθηκαν κάπως. Ολοι οι μακροοικονομικοί δείκτες λειτουργούν. Αυτές οι μακροοικονομικές ισορροπίες αφήνουν μία τεράστια δυσαναλογία στην κατανομή του εισοδήματος. Από τη μία πλευρά, μία μειοψηφία εξαιρετικά πλούσια, που ζει στο επίπεδο του πιο ανεπτυγμένου κόσμου και, από την άλλη, η πλειοψηφία του πληθυσμού, η οποία υποφέρει από τη φτώχεια. Υπάρχει ένα 40% του πληθυσμού της Χιλής που ζει σε συνθήκες φτώχειας, σύμφωνα με τους χιλιανούς δείκτες. Στη νεολαία υπάρχει ένα ποσοστό ανεργίας μεγαλύτερο από το μέσο όρο στον πληθυσμό. Υπάρχει μεγάλο μέρος αναγκών που δεν ικανοποιείται. Στη Χιλή υπάρχει μία διαρθρωτική κρίση, η οποία ακριβώς επειδή είναι διαρθρωτική δεν προέρχεται από την ασιατική κρίση, αλλά οφείλεται σε εσωτερικές αιτίες.

Η χώρα βρίσκεται σε μία διαδικασία μεγάλων κοινωνικών αγώνων, με μία γενική συνομοσπονδία εργατών, η οποία επέστρεψε στα χέρια των ταξικών δυνάμεων, με επικεφαλής τους κομμουνιστές για πρώτη φορά από το πραξικόπημα, με μία παρουσία των κομμουνιστών σε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής, ιδιαίτερα μεταξύ της πανεπιστημιακής φοιτητικής νεολαίας, με ένα είδος εξέγερσης του λαού των Μαπούτσε (μιας εθνικής μειονότητας που ζει κυρίως στον Νότο), που ζητάει τη γη του. Εχουν αρχίσει οι καταλήψεις των γαιών και είναι ένα κίνημα που εμφανίζεται για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, αν όχι για πρώτη φορά στην ιστορία της Δημοκρατίας της Χιλής.

Από την άλλη μεριά, η πολιτική της ιδιωτικοποίησης και η πολιτική του κράτους να απαλλάσσεται από κάθε φροντίδα για τα προβλήματα των ανθρώπων, έχει σαν αποτέλεσμα τομείς, όπως η υγεία, το στεγαστικό και η παιδεία, να παρουσιάζουν μεγάλα ελλείμματα και ο κόσμος να έχει αρχίσει να αγωνίζεται γι' αυτά.

- Με δεδομένα τα παραπάνω, πώς βλέπετε τις προοπτικές των προεδρικών εκλογών που έχουν οριστεί για το Δεκέμβρη του 1999;

- Μέσα σε αυτά τα πλαίσια κοινωνικών αγώνων, διεξάγεται η προεκλογική εκστρατεία. Ο υποψήφιος της Δεξιάς παρουσιάζεται σαν τεχνοκράτης και διοικητής, ενώ προχώρησε και σε μερικές εκδηλώσεις που έδωσαν την εντύπωση ότι ήθελε να "εκκαθαρίσει" το πινοτσετικό παρελθόν του. Ωστόσο, είναι εκπρόσωπος της πινοτσετικής Δεξιάς και πήγε και στο Λονδίνο να επισκεφθεί τον κρατούμενο στρατηγό.

Μέσα στον κυβερνητικό συνασπισμό της "Συναίνεσης" υπάρχει μία πολύ μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στους δύο τομείς του, τον σοσιαλδημοκρατικό τομέα και τον χριστιανοδημοκρατικό, που εκφράστηκε και στις προκριματικές εκλογές για την υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές, όπου οι υποψήφιοι τσακώνονταν για το ποιος δίνει μεγαλύτερες εγγυήσεις στην αστική τάξη και τη στρατοκρατία. Τελικά, νικητής αναδείχτηκε ο σοσιαλιστής Λάγκος. Οι μεγάλοι επιχειρηματίες γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για το ενδεχόμενο εκλογής του Ρικάρντο Λάγκος στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Η υποψηφιότητα του σοσιαλιστή Λάγκος μπορεί να σημαίνει μία διαρροή χριστιανοδημοκρατικών ψήφων προς τη Δεξιά, η οποία έτσι θα αποκτούσε τη δυνατότητα, μετά από πολλές δεκαετίες, να κατακτήσει την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Μπροστά σε όλα αυτά, το Κομμουνιστικό Κόμμα αποφάσισε να αντιπαραθέσει την υποψηφιότητα της Γενικής Γραμματέα Γκλάντις Μαρίν,η οποία είχε πάρει στις τελευταίες εκλογές για τη Γερουσία έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς ψήφων σε ολόκληρη τη χώρα. Ο στρατηγικός μας στόχος είναι η δημιουργία μιας Αριστεράς, που δε θα είναι απλώς μία δύναμη παράστασης, αλλά θα αποτελεί ένα αντίβαρο στη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία. Είναι μία εκστρατεία, την οποία αποκαλούμε "επί τόπου", δηλαδή μέσα στα λαϊκά προβλήματα, μέσα στους διεκδικητικούς αγώνες συγκεκριμένων τμημάτων.

Εδώ και μερικές μέρες, η Δεξιά και η κυβέρνηση μάς κατηγόρησαν ότι έχουμε ένα σχέδιο κινητοποιήσεων προς την κατεύθυνση μιας εθνικής απεργίας. Και αυτό είναι πράγματι έτσι. Θέλουμε μία εθνική απεργία, την οποία, βέβαια, δεν μπορούμε να αποφασίσουμε εμείς, θα την αποφασίσουν οι εργαζόμενοι. Είμαστε υπέρ του αγώνα των φοιτητών για την υπεράσπιση του πανεπιστημίου, είμαστε υπέρ της υπεράσπισης της δημόσιας υγείας κλπ. Είναι, λοιπόν, μία προεκλογική εκστρατεία που γίνεται μέσα στα πλαίσια αγώνων, μία υποψηφιότητα, η οποία κερδίζει υποστηρικτές πέρα από τους κομμουνιστές, που έχει μετατραπεί σε μία υποψηφιότητα της Αριστεράς, που περιλαμβάνει και σοσιαλιστές, οι οποίοι είναι δυσαρεστημένοι με τη σημερινή κατεύθυνση και καθολικούς κύκλους της Αριστεράς. Εχει δημιουργηθεί μία εκλογική ηγετική ομάδα, με επικεφαλής έναν ανεξάρτητο διανοούμενο της Αριστεράς πολύ γνωστό και αξιοσέβαστο στη Χιλή. Δε λέμε ότι θα κερδίσουμε αυτές τις εκλογές. Ο στόχος μας είναι να αποσπάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ψήφους και ό,τι πάρουμε πάνω από το 7% - που πήραμε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές - θα είναι μία νίκη. Ο στόχος μας είναι η "εγκατάσταση" της Αριστεράς, η δημιουργία της πεποίθησης ότι "μία άλλη Χιλή είναι δυνατή".

- Πήρατε μέρος στη συνάντηση αυτή που τώρα τελείωσε. Με ποιες σκέψεις κάνετε το ταξίδι της επιστροφής;

- Η συνάντηση που έγινε στην Αθήνα με πρόσκληση του ΚΚΕ, όπου πήραν μέρος πάνω από 50 κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα για την εξέταση της παγκοσμιοποίησης και των προβλημάτων που δημιουργεί, ήταν μία εξαιρετικά σημαντική συνάντηση. Ετυχε σε μένα να παραβρεθώ σαν εκπρόσωπος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής. Είχα πολλές και χρήσιμες συναντήσεις, όχι μόνο με συντρόφους του κόμματος, αλλά και με εκπροσώπους των συνδικάτων, επιστημονικών ιδρυμάτων και επιτροπών αλληλεγγύης. Οι Χιλιανοί έχουμε μία ιδιαίτερη αίσθηση της αλληλεγγύης και ξέρουμε ότι εκείνο που συντέλεσε στην πολιτική απομόνωση της δικτατορίας και στην εκλογική της ήττα, που προδόθηκε από τη "Συναίνεση", ήταν η Διεθνής Αλληλεγγύη. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ακόμη μία φορά τον ελληνικό λαό για τον ξεχωριστό ρόλο που έπαιξε σε αυτήν την αλληλεγγύη, αλληλεγγύη ευρείας έκτασης, αντιπροσωπευτική και μόνιμη. Σαν παράδειγμα, θα ήθελα εδώ να αναφέρω την ένωση της μουσικής του μεγάλου Ελληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη και των στοίχων του ποιητή μας Πάμπλο Νερούδα για τη δημιουργία του "Κάντο Χενεράλ", που πιστεύω ότι είναι μία από τις μεγαλύτερες στιγμές του παγκόσμιου πολιτισμού.

H ιστορία των δύο χωρών μας, αλλά και πολλών άλλων δείχνει ότι είναι μέσα στη φύση της αστικής τάξης, του ιμπεριαλισμού η προσπάθεια εξολόθρευσης των επαναστατικών δυνάμεων με τη βία. Ο ιμπεριαλισμός δεν κάνει ποτέ λάθος για το πού βρίσκεται ο εχθρός του, αν και εδώ πρέπει να πούμε ότι οι λαοί μπορούν να παραπλανηθούν πότε από σοσιαλδημοκρατικές και πότε από συναινετικές τακτικές. Οσο για μας, μπορούμε να πούμε με καθαρή τη συνείδηση ότι συνεχίζουμε τον αγώνα για να φανούμε αντάξιοι αυτής της αλληλεγγύης που άλλοι πρόδωσαν.

Γιάννα ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗ