Το είπε και το εννόησε. Ο λόγος για τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες Φρίας, ο οποίος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές του περασμένου Δεκέμβρη, υποσχέθηκε "επανάσταση" σε περίπτωση που εκλεγεί.

Το αποτέλεσμα των εκλογών της 25ης Ιούλη, για την αναπλήρωση των 128 μελών της Συντακτικής Συνέλευσης, ήταν συντριπτικό ανοίγοντας το δρόμο για αυτή την "επανάσταση" του Τσάβες, που μεταφράζεται σε ένα Νέο Σύνταγμα της χώρας, αλλά και σημαντικές ριζικές αλλαγές, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε οικονομικό. Ωστόσο, έφθασε η στιγμή που θα πρέπει να το συνειδητοποιήσει και ο "υπόλοιπος κόσμος".

Το "πλατό" της Λατινικής Αμερικής πάντοτε αποτελούσε ένα γρίφο γεμάτο μαγεία, αλλά και αντιφάσεις για το "δυτικό κόσμο". Αφ' ενός σαγηνευόταν από τις επαναστατικές φιγούρες του Μπολιβάρ, του Ζαπάτα, και φυσικά του Ερνέστο "Τσε" Γκεβάρα και αφ' ετέρου δυσπιστούσε - ίσως και δικαίως - από κινήσεις που γίνονταν στα πλαίσια του κοινοβουλευτισμού και οι οποίες απαραίτητα δεν καθαγιάζονταν εξαρχής στη "δεξαμενή της ευνοούμενης δημοκρατίας", παρά μόνο μετά την αιματηρή τους κατάληξη και ακίνδυνη για τους όψιμους υπερασπιστές της. Από την άλλη πλευρά κινήσεις δημοκρατικών αξιωματικών του στρατού ακόμα και αν προσπαθούσαν να συνταχθούν με προοδευτικές δυνάμεις της κοινωνίας, που προσπαθούσαν να την αλλάξουν, διά μιας χαρακτηρίζονταν αρνητικά και αφοριστικά...

Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει και ο Πρόεδρος Τσάβες (συνταγματάρχης ε.α.), ο οποίος από την πρώτη ημέρα της εκλογής του αντιμετωπίζει το καχύποπτο βλέμμα της οικουμένης και το απειλητικό βλέμμα των ΗΠΑ. Το παρελθόν του όπως σκιαγραφείται από πολλά δυτικά ΜΜΕ, είναι "σκοτεινό", καθώς ηγήθηκε το 1992 "πραξικοπήματος". Αυτό που δεν έγινε ευρύτατα γνωστό εκτός από το χαρακτηρισμό του "πραξικοπηματία", είναι ότι η στρατιωτική εξέγερση - κυρίως κατώτερων αξιωματικών και υπαξιωματικών - της οποίας ηγήθηκε ο Τσάβες συντάχθηκε με τις δυνάμεις - συνδικάτα, οργανώσεις και κινήματα - που από το 1989 ξεκίνησαν μία ολόκληρη εκστρατεία η οποία οδήγησε σε παλλαϊκό ξεσηκωμό και πολύ βίαια επεισόδια, κατά της ακολουθούμενης πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων, της λιτότητας και των υπέρογκων αυξήσεων όλων των ειδών πρώτης ανάγκης. Το κίνημα των στρατιωτικών είχε ως αιχμή του δόρατος το διττό άξονα: ιδιωτικοποιήσεις - οικονομική πολιτική λιτότητας και διαφθορά - συγκέντρωση πολιτικής και οικονομικής εξουσίας σε λίγα χέρια. Η προσπάθεια απέτυχε και ο Τσάβες βρέθηκε στη φυλακή.

Από την ημέρα εκείνη μέχρι τα μέσα της προηγούμενης χρονιάς, που κατήλθε ως υποψήφιος του "Πατριωτικού Πόλου", πέρασαν έξι χρόνια, όπου για την τρίτη πετρελαιοπαραγωγό χώρα της υφηλίου και κύριο προμηθευτή των ΗΠΑ, ήταν μία καταστροφή. Η Βενεζουέλα βρίσκεται σε πολύ βαθιά ύφεση, απόρροια του τρίπτυχου - πανάκεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το πέρασμα στην ελεύθερη οικονομία της αγοράς (free market): Απελευθέρωση, Ιδιωτικοποίηση και Σταθερότητα.

Η Βενεζουέλα δε θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση από όλες τις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες χώρες που υποφέρουν εξίσου και το προσδοκώμενο "θαύμα" συντελέστηκε: Το 80% των 23 εκατομμυρίων ψυχών ζουν στα όρια της φτώχειας. Η ανεργία μαστίζει το 15% του ενεργού παραγωγικά πληθυσμού, ενώ σχεδόν το 50% του συνολικού πληθυσμού επιβιώνει με την απασχόληση στην "υπόγεια οικονομία" ή ανεπίσημο τομέα της οικονομίας. Από την άλλη πλευρά η πολύ μικρή μερίδα που νέμεται την εξουσία και το χρήμα είχε δει τις "μετοχές" να αποδίδουν τα μέγιστα κέρδη.

Ο "Πατριωτικός Πόλος", συσπειρώνοντας πλατιές δυνάμεις - από εθνικιστικά κινήματα που ακολουθούν τις διδαχές το Σιμόν Μπολιβάρ, γνήσιου τέκνου της γης της Βενεζουέλας μέχρι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας - θα καταφέρει να καταλήξει σε ένα πρόγραμμα που προσδοκά να "αναστήσει το διεφθαρμένο τέρας". Θα στηρίξει λοιπόν την υποψηφιότητα του Ούγκο Τσάβες, που ερχόμενος με δύναμη θα καταφέρει να υπερσκελίσει τον κοινό αντίπαλο των δύο κομμάτων που εναλλάσσονται στην εξουσία για 40 χρόνια, του Σοσιαλχριστιανικού (COPEI) και του Σοσιαλδημοκρατικού (ADECO), τον απόφοιτο του Χάρβαρντ και δραστήριου επιχειρηματία Ενρίκε Σάλας Ρομέρ.Το πρόγραμμα του "Πατριωτικού Πόλου" και του Τσάβες ήταν πολύ συγκεκριμένο. Στον οικονομικό τομέα: Αναθεώρηση της πετρελαϊκής πολιτικής και του ρόλου του κράτους, δηλαδή ουσιαστικότερο και μεγαλύτερο ρόλο στον τομέα του πετρελαίου, που αποτελεί και την κύρια πηγή εσόδων του κράτους και αναθεώρηση των συμβολαίων και των όρων ιδιωτικοποίησης, κυρίως των μεγάλων βιομηχανικών μονάδων, τερματισμό της διάλυσης του κρατικού βιομηχανικού τομέα, καθώς και επαναδιαπραγμάτευση των όρων του εξωτερικού χρέους της χώρας. Οσον αφορά τον πολιτικό τομέα: Εκκαθάριση της αστυνομίας, από την κεφαλή ως τους κατώτατους, με στόχο της αφαίρεση όλων εκείνων των διεφθαρμένων τμημάτων, μέτρα για τη διάλυση της γραφειοκρατίας και τις παρεπόμενες πελατειακές σχέσεις, αναθεώρηση του προϋπολογισμού, ώστε να υπάρχουν τα αναγκαία και ικανά κονδύλια για ΔΩΡΕΑΝ Παιδεία και Υγεία.

Αυτό που σημείωνε χαρακτηριστικά ο αρθρογράφος της "Ουάσινγκτον Ποστ" (12/7) είναι ότι η εκλογική αναμέτρηση για τις προεδρικές εκλογές ήταν μία ανοιχτή σύγκρουση ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους, που το εκλογικό της αποτέλεσμα ήταν μία σαφέστατη προειδοποίηση για την πορεία και της υπόλοιπης Λατινικής Αμερικής. Μια πραγματικότητα που δεν μπόρεσε να καλύψει από την έκπληξή του και ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα, Τζον Μάιστο,που θα δηλώσει την επομένη των εκλογών, επιχειρώντας μία πρώτη ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος: "Αυτές οι εκλογές είναι ιστορικές. Ποτέ κάτι παρόμοιο δεν έλαβε χώρα στην πολιτική ιστορία της Βενεζουέλας", τονίζοντας παράλληλα τη ριζική αλλαγή σκυτάλης στις πολιτικές δυνάμεις. Ο ίδιος ο Τσάβες θα δηλώσει μετά την εκλογή του: "Μετά τον Αλιέντε, είναι η δεύτερη φορά που μια αριστερή συμμαχία αναλαμβάνει στη Λατινική Αμερική τη διακυβέρνηση μέσα από εκλογές, στα πλαίσια της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας".

Η αντίδραση των ΗΠΑ επισήμως ήταν αμήχανη, υιοθετώντας μία στάση... "περιμένοντας και βλέποντας", ωστόσο η αγωνία του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Διαμερικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης εκδηλώθηκε εντόνως, με πιέσεις που ασκούνται συνεχώς, ακόμα και υπογείως ή παραπλεύρως. Από την άλλη πλευρά πολύ μεγάλες επιχειρήσεις στον πετρελαϊκό χώρο όπως οι EXXON, "British Petroleum" (BP), SHELL - MOBIL, έχουν παγώσει τις επενδύσεις τους από το Δεκέμβρη.

Παράλληλα, η μέχρι πρότινος κυβέρνηση - τα εναλλασσόμενα κόμματα της εξουσίας COPEI και ADECO, διατηρούσαν μαζί την πλειοψηφία στο Κογκρέσο, αλλά και στο Ανώτατο Δικαστήριο - η νομική εξουσία, διαμορφώθηκε μια δυαδική - συγκρουσιακή - μορφή εξουσίας. Εχοντας τη στήριξη των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, η τωρινή αντιπολίτευση προσπάθησε πολλάκις να αναχαιτίσει ή να ανατρέψει τις αποφάσεις του Προέδρου, δημιουργώντας εντέχνως μία κατάσταση εκρηκτική. Οπως στην περίπτωση που το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι ούτε ο Πρόεδρος, αλλά ούτε και η Συντακτική Συνέλευση έχει το δικαίωμα να διαλύσει το Κογκρέσο και τη Δικαστική Εξουσία σε περίπτωση που άλλαζε το Σύνταγμα της χώρας. Η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1961, ένα μεγάλο "στοίχημα" του Τσάβες και του "Πατριωτικού Πόλου" για τον ποθούμενο δημοκρατικό και λαϊκό μετασχηματισμό της χώρας.

Εντούτοις, παρά τις αβυσσαλέες προσπάθειες με τα "διεθνή στηρίγματα" μέσα σε αυτό το πολύ βραχύ χρονικό διάστημα - λιγότερο από 7 μήνες, καθώς ο Τσάβες και η νέα κυβέρνηση ορκίστηκαν στις 2/2/99 - η νέα κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή το νέο οικονομικό και κοινωνικο-πολιτικό πρόγραμμα, που στα πρώτα του μέτρα προβλέπει αυξήσεις μισθών και στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων, φορολόγηση των τραπεζικών λογαριασμών, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για να καταπολεμηθεί η ανεργία, που πλήττει κυρίως τους νέους. Επίσης, σχεδόν αμέσως ξεκίνησε το πρόγραμμα στα δημόσια νοσοκομεία και τους σταθμούς πρώτων βοηθειών που οργανώνουν ημερίδες υγείας για τον πληθυσμό των αστικών κέντρων, αλλά και της αχανούς υπαίθρου και τους μαζικούς εμβολιασμούς. Η διαφορά σε πολλούς τομείς είναι τόσο οφθαλμοφανής, που προκαλεί την έκπληξη, καθώς ο στρατός άρχισε την επισκευή των αγροτικών δρόμων, των μισοκατεστραμμένων σχολείων και νοσοκομείων ή την ασφαλτόστρωση των στενοσόκακων των παραγκουπόλεων της πρωτεύουσας Καράκας.

Ενα νέο μέλλον, ποιο χαρούμενο και ελπιδοφόρο, γεννάται; Ισως. Οι εκλογές της 25ης Ιούλη εξέλεξαν 123 υποψηφίους του "Πατριωτικού Πόλου" (εκ των 128 στο σύνολο και 3 από ανεξάρτητους ιθαγενείς) στη Συνταγματική Συνέλευση με κύριο στόχο την αναθεώρηση του Συντάγματος, τη διάλυση των παρόντων "απολύτως διεφθαρμένων" κέντρων της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας και την αντικατάστασή τους μετά από εκλογές από Σώματα Λαϊκής εξουσίας. Ηδη, την επομένη των εκλογών ο Τσάβες πρότεινε η νέα Συνταγματική Συνέλευση να αλλάξει την επίσημη ονομασία της χώρας σε "Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας"! Είναι πολύ νωρίς να καταλήξει κάποιος ότι πρόκειται για "ένα μαγικό ρεαλισμό", όπως τον βρίσκει κανείς διάχυτο στα μεθυστικά βιβλία του Αλέχο Κάρπεντιερ, του Μιγκέλ Θερβάντες και του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες...