ΑΓΚΥΡΑ.- Σεισμολόγοι δηλώνουν ότι ο τρομακτικός απολογισμός του χθεσινού σεισμού στην Τουρκία οφείλεται κατά σημαντικό ποσοστό στο ότι οι αρχές "απέτυχαν" να τηρήσουν τους νόμους όσον αφορά τις κατασκευές - βασικές αρχές της πολεοδομίας και της αντισεισμικής προστασίας "καταπατιούνται", εξηγούν.

Τούρκοι σεισμολόγοι είχαν προβλέψει ότι "μια τέτοια καταστροφή" θα συνέβαινε αν οι αρχές στο Ιζμίτ, που βρίσκεται πολύ κοντά στο επίκεντρο του σεισμού, δεν "αναλάμβαναν δράση". Ο καθηγητής Πολάτ Γκουλκάν, του Πολυτεχνείου της Μέσης Ανατολής (Αγκυρα), δήλωσε ότι τόσο ο ίδιος, όσο και πολυάριθμοι συνάδελφοί του, είχαν κάνει συγκεκριμένες προειδοποιήσεις για τους κινδύνους από την άναρχη δόμηση και την έλλειψη ασφάλειας στις κατασκευές.

"Νομίζω ότι (τα αποτελέσματα αυτού του σεισμού) καταδεικνύουν τα λάθη στην αστική δόμηση, στη βιομηχανική καρδιά της Τουρκίας", είπε ο καθηγητής στο BBC.

"Ο ρυθμός αστικοποίησης ήταν πάρα πολύ υψηλός (τα τελευταία χρόνια) και δυστυχώς ο έλεγχος και η επίβλεψη της ποιότητας των κατασκευών δεν ήταν τόσο επαρκής, όσο θα έπρεπε", πρόσθεσε ο Γκουλκάν.

"Το Ιζμίτ", συνέχισε, "είναι μια τυπική περιοχή, ευάλωττη σε σεισμούς και άλλων ειδών φυσικές καταστροφές". Η Τουρκία έχει ένα ιδιαίτερα αυστηρό νομικό πλαίσιο όσον αφορά τις κατασκευές και τη δόμηση, που προβλέπει τήρηση των πιο σύγχρονων αντισεισμικών προδιαγραφών.

Ωστόσο σεισμολόγοι σε πολλά τουρκικά (πανεπιστημιακά και άλλα) ιδρύματα έχουν καταθέσει τις απόψεις τους για τις απειλές όσον αφορά τα ιστορικά μνημεία της χώρας, αλλά και τις ίδιες τις πόλεις.

Ενώ πολλές έχουν αξιοποιήσει τα οδυνηρά "μαθήματα" που έχουν αντλήσει από τέτοιες σεισμικές δονήσεις για να βελτιώσουν την άμυνά τους, οι απώλειες στην Τουρκία παραμένουν υψηλές τα τελευταία χρόνια. Το 1998, ένας σεισμός είχε κοστίσει πάνω από 150 ζωές στα Αδανα.

Οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρίες, όπως μετέδωσε χθες από την Αγκυρα ο ανταποκριτής του BBC Κρις Μόρις, έχουν κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιούν κακής ποιότητας υλικά, καθώς προσπαθούν να ικανοποιήσουν την ανάγκη μαζικής κατασκευής οικιών, και παράλληλα να αντλήσουν κέρδη από την "κατασκευαστική έκρηξη" στα αστικά κέντρα τα τελευταία χρόνια. Μόνο στην Κωνσταντινούπολη, όπου ζουν 12 εκατ. ανθρώπων (επισήμως, διότι ανεπισήμως ο αριθμός πρέπει να ξεπερνά τα 15 εκατ. ) τα μισά κτίρια υπόκεινται σε κρατικούς ελέγχους για κακοτεχνίες!..

"Η ποιότητα των κατασκευών (στην Τουρκία) ποικίλει ιδιαίτερα", λέει ο καθηγητής Γκουλκάν. "Υπάρχουν κτίρια σε πολλές βιομηχανικές ή αστικές περιοχές που είναι καλά σχεδιασμένα, διατηρημένα και ικανά να αντέξουν ένα σεισμό αυτού του μεγέθους. Αλλά όλοι οι ειδικοί στην Τουρκία γνωρίζουν καλά ότι υπάρχουν πάρα πολλά κενά, σφάλματα και συμβιβασμοί".

"Τα τμήματα αστικού σχεδιασμού πολλών νομαρχιών δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις παροχής αδειών κατασκευών και δεν μπορούν επίσης να ελέγξουν ή να επιβλέψουν την κατασκευαστική διαδικασία".

Ο Ρότζερ Μάσον, επικεφαλής του Βρετανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου, λέει ότι οι ειδικοί γνωρίζουν καλά τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα κτίρια στην Τουρκία. "Εχει υπάρξει πολλή προσπάθεια να βελτιωθούν τα σχέδια των βασικών κατασκευών, αλλά έχουν γίνει χιλιάδες κατασκευές οικιών χωρίς επίβλεψη". Προσθέτει ότι "τα κτίσματα είναι πολύ κακής ποιότητας και κτίστηκαν σε δυνητικά επικίνδυνα σημεία, στην κορυφή ιζηματογενών πετρωμάτων για παράδειγμα, και τέτοιου είδους κτίρια είναι σκέτος εφιάλτης".

"Υπάρχει αυστηρό νομικό πλαίσιο" - καταλήγει - "αλλά κανείς δεν εγγυάται ότι το γράμμα του νόμου τηρείται. Είναι ζήτημα οικονομιών"...