Παιχνίδι με τις πλάτες της Κομισιόν και με στόχο να απομονώσει τη Λευκωσία στην ΕΕ και να επιρρίψει στην κυπριακή κυβέρνηση τις ευθύνες για την επιβράδυνση της ευρωπαϊκής της πορείας έχει ξεκινήσει η Αγκυρα. Χτες, η φινλανδική Προεδρία ανακοίνωσε πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες η τουρκική κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να ανοίξει ένα λιμάνι και ένα αεροδρόμιο για κυπριακά πλοία και αεροσκάφη με στόχο την απρόσκοπτη ευρωπαϊκή της πορεία.

Ο τουρκικός ελιγμός αντιμετωπίστηκε με ικανοποίηση από τους Ευρωπαίους εταίρους και έφερε σε δύσκολη θέση Αθήνα και Λευκωσία, καθώς η κυπριακή κυβέρνηση δεν είναι δυνατό να αποδεχτεί μια πρόταση, η οποία συμπληρώνεται από την απαίτηση της Αγκυρας για την αναγνώριση των Κατεχομένων.

Το τουρκικό μήνυμα παρελήφθη από το φινλανδικό υπουργείο Εξωτερικών την Τετάρτη, τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι αντιπρόσωποι ετοιμάζονταν να συζητήσουν για τη στάση της ΕΕ απέναντι στην Αγκυρα. Η συζήτηση αυτή αναβλήθηκε για χτες, ενώ η Σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ είναι προγραμματισμένη για την προσεχή Δευτέρα, 11 Δεκέμβρη.

Σύμφωνα με το κείμενο της τουρκικής πρότασης, που δημοσιοποίησε αργά χτες το βράδυ το υπουργείο Εξωτερικών της Κύπρου, ως αντάλλαγμα η Τουρκία ζητά τη λειτουργία του κατεχόμενου αεροδρομίου της Τύμπου και την έναρξη απευθείας εμπορίου των Τουρκοκυπρίων με την ΕΕ, μέσω του λιμανιού της Αμμοχώστου.

Η κυπριακή κυβέρνηση απέρριψε την τουρκική πρόταση για άνοιγμα ενός λιμανιού και ενός αεροδρομίου της, με ανταλλάγματα το άνοιγμα ενός λιμανιού και ενός αεροδρομίου στις κατεχόμενες περιοχές.

Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Λιλλήκας προδιέγραψε τη στάση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, λέγοντας ότι μπορεί να ζήσει και χωρίς συμπεράσματα όσον αφορά την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Επίσης, προανήγγειλε μπλοκάρισμα των διαπραγματευτικών κεφαλαίων.

Ο κ. Λιλλήκας είπε ότι «η Τουρκία με τη δήλωσή της σαφέστατα περιφρονεί και παραβιάζει την υποχρέωσή της για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού αναφέρεται σε "ελληνοκυπριακά πλοία και προϊόντα" και "νότο"». Σημείωσε ότι «στην ουσία η τουρκική κυβέρνηση δίνει ακόμα μία υπό όρους υπόσχεση προς την προεδρία της ΕΕ, όχι για να εκπληρώσει πλήρως, αλλά μερικώς τις υποχρεώσεις της», προσθέτοντας ότι η Τουρκία «υπόσχεται το άνοιγμα όχι όλων, αλλά ενός μόνο λιμανιού της σε πλοία της Κυπριακής Δημοκρατίας και μόνο για μεταφορά προϊόντων από την Κύπρο, αποκλείοντας τα κυπριακά πλοία από το υπόλοιπο διαμετακομιστικό εμπόριο της ΕΕ».

Ο κ. Λιλλήκας είπε ότι «ακόμη και τη νέα της αυτή υπόσχεση για μερική εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, η Τουρκία τη διασυνδέει με ασύνδετα πράγματα, ζητώντας ανταλλάγματα υπέρτερης μάλιστα αξίας».

«Για το άνοιγμα ενός τουρκικού λιμανιού», είπε, «ζητά άνοιγμα του κατεχόμενου λιμανιού της Αμμοχώστου, ενώ για το άνοιγμα ενός αεροδρομίου ζητά νομιμοποίηση του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου».

Ο κ. Λιλλήκας είπε ότι «η κυπριακή κυβέρνηση εμμένει στη θέση της ότι η Τουρκία θα πρέπει να αξιολογηθεί και να κριθεί με βάση το τι έκανε και όχι το τι υπόσχεται να κάνει».

Ανέφερε ακόμα ότι «η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει στην υιοθέτηση συμπερασμάτων με βάση τα πραγματικά δεδομένα που έχει ενώπιόν της και όχι με βάση προκλητικές υποσχέσεις», και πρόσθεσε πως «αν και όταν η Τουρκία έμπρακτα ξεκινήσει την υλοποίηση των δεσμεύσεών της, η ΕΕ μπορεί να επανέλθει και να επαναξιολογήσει την κατάσταση και τις κυρώσεις της».

Σε σχέση με τη στάση που θα τηρήσει η Λευκωσία, ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι έτοιμη για συμβιβασμούς, διότι έτσι λειτουργεί η ΕΕ, και «μόνο με συμβιβασμό μπορεί να βγει η απόφαση από 25 χώρες που απαιτείται ομοφωνία».

«Αλλά», πρόσθεσε, «εάν ο συμβιβασμός δε διασφαλίζει τα βασικά μας συμφέροντα, τότε εμείς μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς συμπεράσματα».

Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει με επιφύλαξη την τουρκική κίνηση, χωρίς ωστόσο ευθέως και κατηγορηματικά να την απορρίπτει. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών συνόψισε ως εξής την ελληνική θέση: «Η Τουρκία παρουσίασε σήμερα στη φινλανδική Προεδρία μία πρόταση με τρόπο που να επιδέχεται πολλαπλές διαφορετικές αναγνώσεις και ερμηνείες. Ταυτόχρονα, έρχονται στο φως της δημοσιότητας διάφορες ομιχλώδεις και αντιφατικές πληροφορίες επ' αυτής της πρότασης με προφανή σκοπό τον εντυπωσιασμό και τη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου κλίματος». Τόνισε δε πως «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει τις γνωστές συστάσεις της για σειρά κυρώσεων. Οπως έχουμε πει, αυτές οι συστάσεις αποτελούν βάση διαπραγμάτευσης».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά, πάντως, ότι η τουρκική πρωτοβουλία μπορεί να είναι μια θετική ενέργεια αν επιβεβαιωθεί. «Η Επιτροπή θεωρεί πως η τουρκική πρωτοβουλία, αν επιβεβαιωθεί, είναι ένα σημαντικό βήμα προς την πλήρη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Αγκυρας», δήλωσε κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Κριστίνα Νάγκι.

«Αυτό θα πρέπει να επιδράσει θετικά στη συζήτηση που αφορά τη διαχείριση της συνέχισης των ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία», κατέληξε.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ - Βάλτερ Σταϊνμάιερ χαρακτήρισε και αυτός «θετικό στοιχείο» την τουρκική πρόταση. «Αν οι προτάσεις αυτές είναι εποικοδομητικές, αποτελούν ένα θετικό στοιχείο», είπε.

Εξάλλου, ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Μπεν Μποτ δήλωσε, επίσης, πως η Τουρκία δείχνει με την πρότασή της αυτή ότι είναι «έτοιμη να προχωρήσει».