Ενας από τους βασικούς μοχλούς διασύνδεσης των ΑΕΙ με την αγορά και υποταγής τους σε επιχειρηματική λειτουργία, είναι τα Τετραετή Ακαδημαϊκά - Αναπτυξιακά Προγράμματα που θα υποβάλλουν στο υπουργείο Παιδείας και θα εγκρίνονται (ως προς το οικονομικό τους σκέλος) από κοινού με το υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται για τα ...business plan (επιχειρηματικά σχέδια) των πανεπιστημίων και ΤΕΙ που καλούνται να λειτουργούν σαν επιχειρήσεις. Γι' αυτόν το λόγο εξάλλου, έχει προβλεφτεί από το νόμο - πλαίσιο και μια θέση ...μάνατζερ σε κάθε ίδρυμα, που στα λόγια ισχυρίζονται ότι θα βοηθάει πρυτάνεις και προέδρους στην οικονομική διαχείριση, στην πραγματικότητα, όμως, θα βοηθάει να εισέλθει το πνεύμα της αγοράς μέσα στα ιδρύματα.

Η κυβέρνηση έχει κάνει καθαρό ότι αν κάποιο ίδρυμα δεν υποβάλει τέτοιο τετραετές πρόγραμμα, δε θα λάβει κρατική χρηματοδότηση! Επίσης, έχει διαμηνύσει ότι για την εκτίμηση του τετραετούς προγράμματος, το υπουργείο Παιδείας θα λαμβάνει υπόψη το κατά πόσον τα ιδρύματα έχουν συμμορφωθεί με τη διαδικασία «αξιολόγησης».

Γίνεται έτσι φανερό ότι το πλέγμα «προγραμματισμός - ανάπτυξη - χρηματοδότηση» του κάθε ιδρύματος, προοπτικά, θα συνδέεται και με ...το «βαθμό» που θα παίρνει στην «αξιολόγηση», με τις επιδόσεις του στον ανταγωνισμό που θα ξεσπάσει μεταξύ των ανώτατων ιδρυμάτων, σε τελική ανάλυση με το βαθμό προσαρμογής του στις απαιτήσεις του κεφαλαίου, αφού αυτό θα είναι στην ουσία το αντικείμενο της αξιολόγησης σε κάθε ίδρυμα.

Ο υπουργός Παιδείας έδωσε πρόσφατα σε πρυτάνεις και προέδρους ΤΕΙ ένα υπόδειγμα για τη σύνταξη των τετραετών προγραμμάτων, πιέζοντάς τους έτσι για την εφαρμογή του νόμου - πλαισίου και υπαγορεύοντάς τους, παράλληλα, το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει το πρόγραμμα ανάπτυξής τους.

Ανάμεσα στις ενότητες που το υπουργείο υπαγορεύει στα ιδρύματα να αναπτύξουν τους προγραμματικούς τους στόχους, διαβάζουμε:

• «Συμμετοχή στις διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας». Δηλαδή τα ιδρύματα θα πρέπει να καταγράφουν κατά πόσον έχουν εφαρμόσει την «αξιολόγηση» σύμφωνα με τους νόμους της αγοράς.
• «Χρηματοδότηση από άλλες πηγές». Υπαγορεύεται ξεκάθαρα ότι το κάθε ίδρυμα θα πρέπει να βρει πηγές πέραν της κρατικής χρηματοδότησης, θα πρέπει να στραφεί στις επιχειρήσεις για χορηγίες, θα πρέπει να εμπορευτεί δικές του δραστηριότητες.
• «Συνεισφορά στην κοινωνική πρόοδο και την οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Συνεργασία με κοινωνικούς, πολιτιστικούς και παραγωγικούς φορείς σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο». Δηλαδή, στόχος των ιδρυμάτων θα πρέπει να είναι η συνεισφορά τους στην καπιταλιστική ανάπτυξη, στην ευρωστία των επιχειρήσεων. Γι' αυτό το λόγο θα συνεργάζονται με τους «παραγωγικούς φορείς» (βλέπε επιχειρήσεις). Μάλιστα, θα πρέπει να υποβαθμίσουν το ρόλο τους στο επίπεδο της «τοπικής» ανάπτυξης, δηλαδή, η Γεωπονική, π.χ., θα υποβαθμίζεται στην ενασχόληση με την τοπική χλωρίδα και πανίδα ή η Ιατρική στην Αλεξανδρούπολη θα ειδικευτεί σε ασθένειες που φαίνεται να εμφανίζει σε υψηλά ποσοστά ο τοπικός πληθυσμός...
• «Προαγωγή καινοτομίας, αριστίας, χρήση ΤΠΕ», δηλαδή τα ιδρύματα θα πρέπει να προτάσσουν στο σχεδιασμό τους, ζητήματα άμεσου ενδιαφέροντος για τις επιχειρήσεις, όπως είναι η «καινοτομία», που σημαίνει: Πατέντες άμεσα αξιοποιήσιμες από τις επιχειρήσεις. Τους στόχους των επιχειρήσεων υπηρετεί και η ανάπτυξη της αριστίας (που οδηγεί στην «καινοτομία») και η ενίσχυση των νέων τεχνολογιών και πληροφορικής (ΤΠΕ), που, αν και φέρνει διευκολύνσεις, συνδέεται με την τυποποίηση των σπουδών, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων κ.ά.
• «Κινητικότητα φοιτητών και ερευνητών». Αλλη μια προτεραιότητα του κεφαλαίου προκειμένου να εμπεδωθούν οι αναδιαρθρώσεις, που ήδη έχουν περπατήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
• «Διασφάλιση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προοπτικών διδασκόντων και αποφοίτων». Δηλαδή, τα ιδρύματα θα πρέπει να λογοδοτούν για τις επαγγελματικές προοπτικές των αποφοίτων τους. Το αίτημα όμως «δουλειά για όλους» είναι ευθύνη των πανεπιστημίων, π.χ., να το εξασφαλίσουν ή του κράτους; Είναι υπεύθυνα τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ για την ανεργία ή αυτή είναι σύμφυτη με το καπιταλιστικό σύστημα; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα είναι προφανείς. Ωστόσο, η κυβέρνηση θέλει να αποτινάξει από πάνω της την ευθύνη να εξασφαλίζει δουλειά σε όλους τους αποφοίτους, αφήνει την αγορά να «λύνει» τα θέματα εργασίας - ανεργίας και ρίχνει το βάρος, την ευθύνη για την ανεργία στα πανεπιστήμια και στον κάθε απόφοιτο «εξατομικευμένα».
• «Κοινωνική δικαιοσύνη: Στήριξη φοιτητών με χαμηλό εισόδημα, μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας που αντιμετωπίζουν έκτακτα προσωπικά προβλήματα». Είναι άκρως υποκριτικό το ενδιαφέρον για τους φοιτητές με χαμηλά εισοδήματα και υπαγορεύεται να αντιμετωπίσουν τα ιδρύματα με όρους φιλανθρωπίας κάποιες ...περιπτώσεις φοιτητών. Πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι το 45% περίπου των φοιτητών αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους, ποσοστό που ανεβαίνει στο 61% για τους μεταπτυχιακούς φοιτητές. Οταν, λοιπόν, το κράτος δεν εξασφαλίζει σε όλους ανεξαιρέτως τους φοιτητές το δικαίωμα σε αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν σπουδές, το δικαίωμα να μπορούν να παρακολουθούν απρόσκοπτα τις σπουδές τους, είναι εκ του πονηρού να χρεώνει στα ιδρύματα την ευθύνη για την ...υποστήριξη των φοιτητών.