Την ώρα που το αίμα ρέει άφθονο στη Μ. Ανατολή, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και οπουδήποτε ο ιμπεριαλισμός έχει «πατήσει πόδι» με την ενεργό συμμετοχή όλων των πόλων του - οι οποίοι είναι πρόθυμοι να «παραβλέψουν» τις λυσσαλέες εσωτερικές τους αντιθέσεις μπροστά στον «κίνδυνο» να αφυπνιστούν λαοί - η Ευρωπαϊκή Ενωση κάνει το δικό της «παιχνίδι» και από τις δύο όχθες της Μεσογείου, σε μια προσπάθεια του κεφαλαίου της να «καταλάβει» καλύτερες θέσεις στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Ενα βασικό «εργαλείο» προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η «Ευρωμεσογειακή Συνεργασία», «μια συνολική εταιρική σχέση (...) μέσω της ενίσχυσης του πολιτικού διαλόγου σε τακτική βάση, της ανάπτυξης της οικονομικής και χρηματοδοτικής συνεργασίας και της μεγαλύτερης έμφασης στην κοινωνική, πολιτιστική και ανθρώπινη διάσταση (...)», όπως αυτοπροσδιορίζεται στη «Διακήρυξη της Βαρκελώνης» του 1995, η οποία αποτελεί και την «ιδρυτική» της πράξη.

Δεδομένων των πολλών και διαφορετικών κρατών που συνυπέγραψαν τη Διακήρυξη (ΕΕ, Ισπανία, Γερμανία, Αλγερία, Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Δανία, Αίγυπτος, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία, Λίβανος, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μαρόκο, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Βρετανία, Συρία, Σουηδία, Τυνησία, Τουρκία, Παλαιστινιακή Αρχή) το κείμενό της, ευλόγως, προσπάθησε να «καλύψει» τον παραπάνω βασικό στόχο της ΕΕ. Ωστόσο, γίνεται λόγος για «δημιουργία ενός κοινού χώρου ειρήνης και σταθερότητας», «δημιουργία ενός χώρου κοινής ευημερίας» (σ.σ. στον οικονομικό τομέα), που περιλαμβάνει «ζώνη ελευθέρων συναλλαγών» και «ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων», «προώθηση της κατανόησης μεταξύ των πολιτισμών και των ανταλλαγών μεταξύ των κοινωνιών των πολιτών».

Για το ευρωενωσιακό κεφάλαιο οι παραπάνω όροι «κουβαλούν» πολύ συγκεκριμένες αντιδραστικές έννοιες, τις οποίες η ΕΕ έκτοτε δεν έκρυψε στα εσωτερικά της ντοκουμέντα σε όλους τους παραπάνω τομείς. Αυτό συνέβη ακόμη όμως και στο πλαίσιο της «Συνεργασίας». Ετσι, το Σεπτέμβρη του 2006 οι υπουργοί Βιομηχανίας των χωρών της «Συνεργασίας» άκουγαν στη Ρόδο, όπου συναντήθηκαν, τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Γκ. Φερχόιγκεν, να τονίζει ότι επιζητείται η δημιουργία της «μεγαλύτερης αγοράς στον κόσμο από πλευράς παραγωγής, αλλά και κατανάλωσης». Οι δε αποφάσεις αντανακλούσαν και τις γνωστές προτεραιότητες, όπως την «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του επιχειρηματικού τομέα», την προώθηση των «επενδύσεων», κλπ. Αλλωστε, ήδη από τη «Διακήρυξη της Βαρκελώνης» γινόταν λόγος για «προσαρμογή» και «εκσυγχρονισμό των οικονομικών και κοινωνικών δομών, δίνοντας προτεραιότητα στην προώθηση και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα (...) με τη δημιουργία του κατάλληλου θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου για την οικονομία της αγοράς».

Δεδομένου ότι σε επίπεδο ΕΕ ο πολιτισμός ήδη εκλαμβάνεται ως σημαντικό οικονομικό μέγεθος για την κερδοφορία και «ανταγωνιστικότητα» του κεφαλαίου (σ.σ. «πολιτιστικές βιομηχανίες») ενώ, παράλληλα, αποτελεί μοναδικό «εργαλείο» ιδεολογικής χειραγώγησης, θα ήταν απίθανο να μη χρησιμοποιηθεί και στο πλαίσιο της «Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας». Ετσι, στις 29 και 30 του Μάη συναντήθηκαν στην Αθήνα οι υπουργοί Πολιτισμού των χωρών που συμμετέχουν στη «Συνεργασία» σε μια διάσκεψη, με στόχο «να σηματοδοτήσει την έναρξη μιας Ευρωμεσογειακής Πολιτιστικής Στρατηγικής ευρείας κλίμακας που θα συμπεριλαμβάνει το διάλογο μεταξύ των πολιτισμών και την πολιτιστική πολιτική». Ουσιαστικά, επιχειρείται κάτι ανάλογο με τον βιομηχανικό τομέα, όπως το είχε θέσει παραπάνω ο Φερχόιγκεν, με «ομπρέλα», αυτή τη φορά, το φετινό «Ευρωμεσογειακό Ετος Διαπολιτισμικού Διαλόγου».

Χρησιμοποιώντας όλα τα γνωστά «κλισέ» για τους πολιτισμούς της Μεσογείου, οι υπουργοί «συμπεραίνουν» ότι «η αμοιβαία γνώση και κατανόηση είναι ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση γεφυρών που θα βοηθήσουν στην υπέρβαση των προκαταλήψεων και των πολιτισμικών φραγμών, οι οποίοι, με τη σειρά τους, θέτουν σε κίνδυνο την επίτευξη του στόχου της δημιουργίας ενός ενιαίου χώρου ειρήνης, σταθερότητας και κοινής ευημερίας στον Ευρωμεσογειακό χώρο». Επιδιώκεται, δηλαδή, μια ιμπεριαλιστική «ειρήνη», αφού «οι κεφαλαιοκράτες αυτών των κρατών αντιλαμβάνονται ότι ο πλούτος τους μπορεί να αυξηθεί σημαντικά με τη διαμόρφωση ενός διαφορετικού πολιτικού και οικονομικού τοπίου στην περιοχή» (βλ. «Ρ» 1/10/2006, «ΕΥΡΩΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ - "Ανθρωποθυσίες" για τη "μεγαλύτερη αγορά του κόσμου"»).

Οι υπουργοί «αναγνωρίζουν» επίσης «ότι κατά τα τελευταία χρόνια αποδίδεται ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στον πολιτισμό και το διάλογο μεταξύ των πολιτισμών στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας, γεγονός που υπογραμμίζει η σωρεία κοινών δράσεων και προγραμμάτων συνεργασίας τα οποία ενεκρίθησαν και υλοποιήθηκαν επιτυχώς: Η ίδρυση του Ιδρύματος Anna Lindh, το πρόγραμμα EuroMed Audiovisual, το πρόγραμμα EuroMed Heritage (Ευρωμεσογειακή Κληρονομιά), τα Περιφερειακά Προγράμματα Πληροφόρησης και Επικοινωνίας, τα προγράμματα EuroMed Youth και EuroMed Gender. Τα προγράμματα αυτά παρέχουν σαφείς ενδείξεις ως προς τις κοινές μας φιλοδοξίες και τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο πεδίο αυτό». Γι' αυτό και είναι «ικανοποιημένοι» με τη «δέσμευση της ΕΕ για την ενίσχυση του πολιτισμικού σκέλους των εξωτερικών της σχέσεων συμφώνως προς την Ευρωπαϊκή Ατζέντα για τον Πολιτισμό (...)».

Ο πολιτισμός θα χρησιμοποιηθεί ως «εργαλείο» «με στόχο την πρόληψη, εκτόνωση, αποφυγή και επίλυση συγκρούσεων, ενίσχυση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών (...)»! Η ΕΕ φυσικά αποδεικνύει καθημερινά πώς αντιλαμβάνεται αυτές τις «αρχές» στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την πολιτική των «ίσων αποστάσεων» που τυπικά κρατά μεταξύ θύτη και θύματος (Ισραήλ και Παλαιστίνης αντίστοιχα), η οποία βέβαια είναι υπέρ του θύτη και των ιμπεριαλιστικών σχεδίων της στην περιοχή.

Επιβεβαιώνοντας τις προθέσεις της ΕΕ για δημιουργία της «μεγαλύτερης αγοράς στον κόσμο από πλευράς παραγωγής, αλλά και κατανάλωσης» και στον τομέα του πολιτισμού, στα συμπεράσματα της διάσκεψης σημειώνεται: «Η κινητικότητα των καλλιτεχνών, των διανοουμένων, των εργαζομένων και εκπαιδευτών στον τομέα της τέχνης, των έργων τέχνης, της γνώσης και της δημιουργικότητας στο πλαίσιο των πολιτισμικών ανταλλαγών συνεισφέρει σημαντικά προς την κατεύθυνση του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών», και υπογραμμίζουν με έμφαση ότι δεσμεύονται να την ενθαρρύνουν. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί τονίζουν την ανάγκη απλοποίησης της διαδικασίας έκδοσης θεωρήσεων (βίζα) για καλλιτέχνες.

Στον τομέα της πολιτιστικής πολιτικής τα πράγματα εμφανίζονται πιο ξεκάθαρα αφού στα συμπεράσματα τονίζεται: «Πλέον της τέχνης και του πολιτισμού, οι πολιτιστικές πολιτικές οφείλουν να συνδεθούν με άλλες εκφάνσεις της ζωής (κοινωνική πολιτική, εκπαίδευση, πολιτιστική βιομηχανία, κ.α.) και πρέπει να νοούνται ως δραστηριότητες διακλαδικής ανάπτυξης». Σε μία προσπάθεια να «ομογενοποιηθεί» η πολιτιστική πολιτική των κρατών - μελών της «Συνεργασίας», σημειώνεται ότι «οι Ευρωμεσογειακοί εταίροι πρέπει να τύχουν ενθάρρυνσης ώστε να αναπτύξουν περισσότερο συναφείς εθνικές πολιτιστικές στρατηγικές λαμβάνοντας υπ' όψιν τις ανάγκες του πολιτιστικού τομέα (...)» (βλ. «πολιτιστικές βιομηχανίες»).

Σε αυτό το πλαίσιο οι υπουργοί συμφώνησαν ότι «το σύνολο της κοινής δράσης στο πεδίο του πολιτισμού θα πρέπει να διέπεται από τις εξής προτεραιότητες: Ανάπτυξη ανθρωπίνου δυναμικού, μεταφορά τεχνογνωσίας, κατάρτιση σε δεξιότητες σχετικές με πολιτιστικά θέματα (...) προώθηση της αειφόρου οικονομικής ανάπτυξης μέσω του πολιτισμού», ενώ η πολιτιστική κληρονομιά εκλαμβάνεται «ως μέσον τοπικής ανάπτυξης». Εδώ να σημειωθεί ότι όλα τα σχετικά «πολιτιστικά» προγράμματα της ΕΕ που «τρέχουν» στην περιοχή της Μεσογείου (μερικά από αυτά αναφέρονται παραπάνω) συνδέουν σαφώς την πολιτιστική κληρονομιά με το κεφάλαιο που δραστηριοποιείται στον τουρισμό. Στα συμπεράσματα μάλιστα ο πολιτισμός εκλαμβάνεται «ως κλάδος που δημιουργεί θέσεις εργασίας και παράγει εισόδημα και επομένως συνδέεται με τη βιώσιμη ανάπτυξη, ιδίως μέσω του πολιτιστικού τουρισμού», γι' αυτό και ζητείται «εξέταση της περαιτέρω συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο πεδίο του πολιτισμού και της δημιουργίας».

Η δε εμπλοκή των «Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων» προβλέπεται με την «εντατικοποίηση της συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες»...