Η Νίσυρος, το νησί του Πολυβώτη, του θρυλικού γίγαντα, σχηματίστηκε από διαδοχικές ηφαιστειακές εκρήξεις. Λέγεται ότι ο Ποσειδώνας, στην προσπάθειά του να νικήσει το γίγαντα Πολυβώτη, έκοψε με ένα κεραυνό ένα κομμάτι ξηράς από την Κω και το έριξε καταπάνω του. Ετσι, από τη διαμάχη μεταξύ θεών και γιγάντων, γεννήθηκε η Νίσυρος.

Πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Κάρες, ενώ υπάρχουν μαρτυρίες για πιθανή κατοίκηση του νησιού από τους Κώες, Θεσσαλούς και Ρόδιους. Η Νίσυρος ήταν αρχικά μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, έμεινε για λίγο διάστημα ελεύθερη, ενώ από το 2000 π.Χ. ενώθηκε με τη Ρόδο. Το νησί ήταν γνωστό για το εμπόριο του οψιανού (ελαφρόπετρα) από το κοντινό νησάκι Γυάλι και χρησίμευε κυρίως για την κατασκευή λεπίδων. Η ιστορική πορεία της συνδέεται με εκείνη της Ρόδου και γνώρισε σημαντική ανάπτυξη κυρίως χάρη στους Νισύριους της διασποράς, σε Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια, Οδησσό, Σμύρνη και Αμερική.

Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Μανδράκι, ένα γραφικό λιμανάκι με κάτασπρα σπίτια, επίπεδες οροφές, μπουκαμβίλιες, βασιλικούς και κάθε λογής λουλούδια που μοσχοβολούν καθώς περιδιαβαίνεις τα στενά σοκάκια. Υπέροχα ψηφιδωτά από μαύρο βότσαλο κοσμούν τις πλατείες, όπως το ψηφιδωτό με τα δελφίνια έξω από την πλατεία του Δημαρχείου.

Πάνω από το Μανδράκι και σε ύψος 150 μέτρων δεσπόζει επιβλητικά το κάστρο της Σπυλιανής, έργο των ιπποτών του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη, με μοναδική θέα στο Αιγαίο και τα γύρω νησιά. Στον περίβολο του Κάστρου είναι κτισμένο και το μοναστήρι της Παναγιάς της Σπυλιανής, που είναι και προστάτιδα του νησιού. Κτίστηκε το 1600 και αποτελείται από 3 επίπεδα - το πρώτο είναι στον περίβολο του Κάστρου, ενώ το ιερό και το καθολικό είναι δύο επίπεδα κάτω, λαξευμένα μέσα σε σπηλιά.

Το Παλαιόκαστρο απέχει μόλις μισή ώρα από το Μανδράκι. Εκεί θα δείτε τα ερείπια της αρχαίας πόλης και ένα μέρος από τον οχυρωματικό περίβολο καθώς και ένα μέρος από το παλαιό κτίσμα και την πύλη που υπήρχε κάποτε. Αν πάτε απόγευμα θα μπορέσετε να απολαύσετε ένα μοναδικό ηλιοβασίλεμα.

Στο Μανδράκι ο ταξιδιώτης μπορεί επίσης να επισκεφτεί το Λαογραφικό Μουσείο και στη συνέχεια να κάνει μια στάση στην πλατεία «Ηλικιωμένη» με τους μεγάλους φύκους, για να γευτεί οπωσδήποτε γαλακτομπούρεκο, ενώ για να ξεδιψάσει (σ.σ. σας συστήνουμε ανεπιφύλακτα) σουμάδα από αμύγδαλο, που φτιάχνουν στο νησί.

Παίρνοντας το βοτσαλωτό μονοπάτι, κάτω από το βράχο του μοναστηριού, θα σας οδηγήσει στα Χοχλάκια, την παραλία με τα μαύρα βότσαλα και την ηφαιστειακή λάβα που «στοίχειωσε» μέσα στη θάλασσα, αφού το κύμα φρόντισε να της ανακόψει την πορεία της και να την κρατήσει στο βυθό για πάντα.

Αφήνοντας το Μανδράκι, ανοίγει ο δρόμος που οδηγεί στους Πάλους, το δεύτερο παραλιακό οικισμό του νησιού, εξίσου γραφικό με αμμουδερή παραλία. Εκεί υπάρχει φρέσκο ψάρι, θαλασσινά, καππαροσαλάτα και κρασοτύρι - κεφαλοτύρι ντόπιο που το διατηρούν στο κρασί αντί για λάδι, όπως συνηθίζεται σε άλλες περιοχές.

Παίρνοντας το λεωφορείο από το Μανδράκι, ανεβαίνουμε σε υψόμετρο 600 μέτρων, για να περιηγηθούμε στον ένα από τους δύο ορεινούς οικισμούς, τον Εμπορειό. Η διαδρομή είναι ευχάριστη και αναδεικνύει τη θαυμάσια φύση του νησιού.

Οι λιγοστοί του κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Οι περισσότεροι είναι μετανάστες στην Αμερική και την Αυστραλία που έρχονται σπάνια στο νησί, ενώ τα νέα παιδιά έχουν φύγει για αναζήτηση δουλιάς στα μεγάλα αστικά κέντρα και την κοντινή Κω. Το καλοκαίρι βέβαια έρχονται στο νησί, ιδιαίτερα για τα πανηγύρια του, που είναι και πόλος έλξης πολλών επισκεπτών.

Στην πλατεία, στον Εμπορειό, υπάρχει ένα καφενείο που είναι ταυτόχρονα και ταβέρνα. Από το μπαλκόνι του μπορείτε να δείτε στο βάθος τον κρατήρα του ηφαιστείου. Μια ανάσα για ένα καφεδάκι και συνεχίζουμε για τη Νικιά, αφού πρώτα επισκεφτούμε τα ερείπια του βενετσιάνικου Κάστρου και τη σπηλιά με τη φυσική σάουνα, με καυτό ατμό που έρχεται από το ηφαίστειο, που βρίσκεται πάνω στο δρόμο πριν μπούμε στο χωριό.

Η Νικιά είναι ο δεύτερος γραφικός ορεινός οικισμός στο νησί, με στενά ασβεστωμένα και πεντακάθαρα σοκάκια, στενές πλατείες με μοναδική θέα στο Αιγαίο. Από τη Νικιά, θα μπορέσετε να απολαύσετε μια πανοραμική θέα της ηφαιστειακής κοιλάδας, αφού το «μπαλκόνι» της βλέπει στο κέντρο του κρατήρα. Καθημερινά οργανώνονται από τα κοντινά νησιά κρουαζιέρες για το ηφαίστειο, που συγκεντρώνει επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

Το ηφαίστειο της Νισύρου είναι ενεργό, μοναδικής σημασίας για τους ντόπιους, αφού δίνει ζωή στο νησί, δουλιά στους κατοίκους του, ενώ κάνει γόνιμη τη γη. Από το ηφαίστειο κατεβαίνουν οι φλέβες του νερού, εμποτισμένες με θειούχες ουσίες για τα ιαματικά λουτρά, που διοχετεύονται με δίκτυο στις ανακαινισμένες εγκαταστάσεις των λουτρών, λίγο πιο έξω από το Μανδράκι.

Από το Μανδράκι υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια με το δημοτικό λεωφορείο για το ηφαίστειο. Φτάνοντας εκεί, μυρίζεις έντονα το θειάφι. Αποτελεί μοναδική εμπειρία να περπατήσεις πάνω στον κρατήρα ενός ενεργού ηφαιστείου, νιώθοντας τη γη να βράζει κάτω από τα πόδια σου. Πλησιάστε στις σχισμές του κρατήρα και βάλτε το χέρι σας, όσο βέβαια αντέχετε, εκεί που βγαίνει το αέριο και στερεοποιείται σε σκόνη. Θα νιώσετε ένα πολύ πρωτόγνωρο συναίσθημα.

Πώς θα πάτε: Η Νίσυρος συνδέεται όλο το χρόνο με δρομολόγια πλοίων. Μπορείτε να πάτε απευθείας με πλοίο από τον Πειραιά και σε 17 ώρες και καλή παρέα θα έχετε φτάσει. Μπορείτε επίσης να πάτε μέσω Κω, με πλοίο από τα Καρδάμαινα, ή με αεροπλάνο μέχρι την Κω. Η επιλογή είναι δική σας.

Πού θα μείνετε: Υπάρχουν πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια και δημοτικός ξενώνας.

Φεύγοντας, όμως, μην ξεχάσετε να ψωνίσετε μέλι, κρασοτύρι, κάππαρη, κοπανιστή, σουμάδα αμυγδάλου και ντοματάκι γλυκό.