Η δυσλεξία είναι ένα πολύμορφο πρόβλημα που σχετίζεται άμεσα με την ικανότητα του παιδιού να χειρίζεται το γραπτό λόγο. Είναι ένα φαινόμενο που κάνει την εμφάνισή του τη στιγμή που το παιδί γίνεται μέλος της σχολικής κοινότητας και αρχίζει σιγά σιγά να επικοινωνεί με τους συνομήλικούς του και το δάσκαλο, κάνοντας χρήση του προφορικού και του γραπτού λόγου. Παρατηρείται κυρίως σε μαθητές που φοιτούν στις 4 πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου.

Με αφορμή, λοιπόν, την έναρξη της νέας σχολικής, αναφερόμαστε σε ένα θέμα που απασχολεί αρκετούς γονείς, τη δυσλεξία.

Πρώτη αναφορά του προβλήματος στην Ελλάδα έγινε το 1957 από τον ειδικό παιδαγωγό Κώστα Καλαντζή και συνεργάτη της Ρόζας Ιμβριώτη, που είχε και την πρωτοποριακή ιδέα της ίδρυσης του πρώτου Ελληνικού Ειδικού Σχολείου.

Τα αίτιά της δεν οφείλονται σε νοητική στέρηση, προβλήματα όρασης και ακοής, κοινωνικοοικονομικά ή ψυχολογικά προβλήματα, επομένως με κατάλληλη αγωγή από ειδικούς στο σχολείο είναι μια κατάσταση που μπορεί να θεωρηθεί ως αναστρέψιμη, γεγονός που συνεπάγεται την ομαλή ένταξη του μαθητή στη μαθησιακή πράξη. Είτε αναφερόμαστε στον αγγλικό όρο της «επίκτητης δυσλεξίας» (μετά από σοβαρό τραυματισμό ή αρρώστια το παιδί χάνει τη λειτουργία της εκμάθησης του γραπτού λόγου) είτε αναφερόμαστε στην «ειδική» ή «εξελικτική» δυσλεξία, στην οποία και αναφερόμαστε με το δημοσίευμα αυτό, τη σύμφυτη δηλαδή δυσλειτουργία της εκμάθησης του γραπτού λόγου, καθώς και άλλες εξαιρετικά δύσκολες περιπτώσεις μαθησιακής δυσκολίας, όπως είναι η αφασία (όταν μετά από τραυματισμό ή αρρώστια το παιδί χάνει τη δυνατότητα ομιλίας) ή η αλαλία (το παιδί γεννιέται με διαλυμένο πλήρως το μηχανισμό της ομιλίας), η επιστήμη θεωρεί όλες τις παραπάνω καταστάσεις - πόσο μάλλον τη δυσλεξία - αναστρέψιμες.

Ο δυσλεκτικός μαθητής δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με το ειδικό παιδί, με νοητική στέρηση, που αντιμετωπίζει συναισθηματικές διαταραχές, έχει βλάβη στα αισθητήρια όργανα και μπορεί να παρουσιάζει και στοιχεία δυσλεκτικά. Αντίθετα, ο δυσλεκτικός μαθητής έχει πολύ υψηλή και φυσιολογική νοημοσύνη, η συμπεριφορά του στο σπίτι δείχνει πως είναι πολύ έξυπνος, δραστήριος και οι επιδόσεις του στη γραφή και την ανάγνωση είναι μερικές φορές πολύ καλές. Η παρεξηγημένη στάση του όμως, λόγω της κατάστασής του που οι γύρω του αγνοούν, δίνει την αίσθηση αδιαφορίας, τεμπελιάς, οκνηρίας, ακόμα και ανυπακοής. Είναι ο μαθητής που συνήθως προβληματίζει το δάσκαλο και το γονιό γιατί δεν κατανοεί ευκολονόητα πράγματα και παραμένει «στάσιμος», ενώ οι άλλοι προχωρούν. Για παράδειγμα, ένας δυσλεκτικός μαθητής δυσκολεύεται να θυμηθεί και να εκτελέσει μια σειρά προφορικών εντολών, να πει με τη σειρά τους μήνες ή τις μέρες της εβδομάδας, να γράψει μια πρόταση με όλα τα σύμφωνα και τα φωνήεντα ή ακόμα να συμπεριλάβει στην πρόταση όλες τις συλλαβές, να μάθει την προπαίδεια. Δυσκολεύεται στον προσανατολισμό, συγχέει το βορρά με το νότο, το δεξιά με το αριστερά, δυσκολεύεται να διαβάσει το χάρτη και να μάθει την ώρα. Οταν διαβάζει, συλλαβίζει αργά, δείχνοντας με το δάκτυλο, πηδάει σειρές κατά την ανάγνωση, δεν τονίζει σωστά τις λέξεις και δυσκολεύεται στα σημεία στίξης, ενώ μπερδεύει τις λέξεις που κατά τον ίδιο μοιάζουν οπτικά όπως δένω - μένω, αχ - χα, κ.ά.

Την επόμενη Κυριακή θα δημοσιευτεί το Β` Μέρος.