«Η Δίκη της Νυρεμβέργης» ήταν μια από τις πολλές δίκες των Αμερικανών (και των συμμάχων τους) που ακολούθησαν μετά την ήττα της Γερμανίας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δίκες που σκοπό είχαν να αποδείξει η Αμερική ότι αυτή, πια, διατάζει! Και, ακόμα, να «αποδοθεί» δικαιοσύνη για τα εγκλήματα, χωρίς, σε καμία περίπτωση, να τραυματιστεί το γόητρο της Γερμανίας, την οποία είχαν (οι Αμερικάνοι) αποφασίσει και σχεδιάσει να κάνουν συνεργάτη και σύμμαχο (έναν από τους πιστότερους και μαχητικότερους συμμάχους μέχρι σήμερα).

Παρ' όλα αυτά, η ταινία βάζει μια σειρά από ζητήματα που ακόμα και σήμερα μας απασχολούν. Στη συγκεκριμένη «Δίκη της Νυρεμβέργης», η πιο γνωστή δίκη απ' όλες που έγιναν εκείνη την περίοδο στη Γερμανία, κατηγορούμενοι ήταν τέσσερις ναζιστές δικαστές. Τέσσερις δικαστές μεγάλης επιστημονικής αξίας, ένας από αυτούς ιδιαίτερης μεγάλης επιστημονικής αξίας! Παρ' όλα αυτά, οι τέσσερις αυτοί επιφανείς επιστήμονες υπηρέτησαν συνειδητά το ναζισμό και έβγαλαν, κατόπιν εντολής, μια σειρά παράνομων καταδικαστικών αποφάσεων. Χωρίς να βάψουν οι ίδιοι τα χέρια τους με αίμα, με τις αποφάσεις τους, νομιμοποίησαν τις σφαγές, τις εκτελέσεις, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις καταστροφές, τελικά, που έφερε ο χιτλερισμός στην ανθρωπότητα. Νομιμοποίησαν τον ναζισμό.

Ο θεατής πρέπει να κάνει τους ανάλογους σημερινούς συσχετισμούς (η ταινία βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση). Να δει τους σημερινούς δικαστές (και άλλους επιστήμονες - και όχι μόνον) που με τις αποφάσεις τους (αλλά και με τη σιωπή τους) διευκολύνουν το σημερινό τέρας σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο να γιγαντώνεται. (Ιράκ, Αφγανιστάν, κλπ. Αλλά και χτύπημα των εργαζομένων, ανεργία, μισθοί πείνας. Καθώς και καταστρατήγηση των συνδικαλιστικών, των πολιτικών και των δημοκρατικών δικαιωμάτων). Η άνοδος του Χίτλερ έγινε σταδιακά και βοηθήθηκε από πολλούς «δικαστές». Πολλοί σημερινοί «δικαστές», σε εθνικό και σε παγκόσμιο επίπεδο, συμμετέχουν ενεργά και συνειδητά στη γιγάντωση του σημερινού φασιστικού τέρατος. Τι θα απαντήσουν στην ιστορία;

Καμία δικαιολογία, τελικά, δεν είναι ικανή για να δικαιολογήσει τη συμμετοχή (ακόμα και την παθητική συμμετοχή). Το ναζιστικό τέρας δε μεγάλωσε σε μια νύχτα, μεγάλωνε σιγά - σιγά. Η ανοχή (ενεργητική ή παθητική) διευκόλυνε να φουσκώσει και να γιγαντώσει το τέρας. Το οποίο, φυσικό ήταν, έσκασε προκαλώντας αυτές τις ανυπολόγιστες καταστροφές. Δεν είναι λίγα αυτά που κάνει το σημερινό αδερφάκι του Χίτλερ. Χώρες ολόκληρες, πολιτισμοί ολόκληροι καταστρέφονται! Οι βόμβες Ναπάλμ, τα χημικά όπλα που χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται, το Ναγκασάκι και η Χιροσίμα συνέχεια του ναζισμού είναι.

Η ταινία, η οποία πράγματι - και δικαιολογημένα - κατέχει μια υψηλή θέση στον παγκόσμιο κινηματογράφο, είναι μια αρκετά σκεπτόμενη ταινία. Μια αρκετά προκλητική ταινία. «Η Δίκη της Νυρεμβέργης» ευτύχησε στο σενάριο, στη σκηνοθεσία, στις ερμηνείες. Η κύρια αξία της οφείλεται στο γεγονός πως τόλμησε και σχεδόν άνοιξε ολόκληρη τη βεντάλια. Σχεδόν δεν κρύβει τίποτα! Και όσα δεν μπορεί να τα πει καθαρά τα υπαινίσσεται. Ο θεατής θα καταλάβει πολλά για τον χιτλερισμό και για τις δυνάμεις που τον γέννησαν. Θα καταλάβει για τη συμμετοχή της Αμερικής στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και για τα κέρδη που αποκόμισε από αυτή τη συμμετοχή. Θα καταλάβει πώς δημιουργήθηκε η μεταπολεμική πολιτική πραγματικότητα.

Είναι αλάνθαστη, ίσως, η ταινία; Βέβαια, όχι! Και αυτή, δυστυχώς, δεν μπορεί να κρύψει τις δικές της συμπάθειες και αντιπάθειες, τις δικές της σκοπιμότητες. Σε αυτούς που βοήθησαν και συνεισέφεραν στην άνοδο και στο δυνάμωμα της χιτλερικής μηχανής συμπεριλαμβάνει, μαζί με τον Τσόρτσιλ κλπ., και τη Σοβιετική Ενωση (για το σύμφωνο μη επίθεσης που υπέγραψε με τη Γερμανία). Η Ιστορία δικαιολόγησε, δικαίωσε σωστότερα, τη συγκεκριμένη συμφωνία. Ποιος δε γνώριζε - και δε γνωρίζει - πως ο εχθρός της χιτλερικής Γερμανίας, αλλά και των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών, ήταν η Σοβιετική Ενωση; Και να θέλεις να αγνοήσεις αυτήν την αλήθεια, τα εκατομμύρια των Σοβιετικών νεκρών φωνάζουν δυνατότερα!

Εν κατακλείδι. Σε στεγνές κινηματογραφικές περιόδους, όπως είναι τα τελευταία κινηματογραφικά χρόνια, «Η Δίκη της Νυρεμβέργης», είναι μια μεγάλη κινηματογραφική όαση. Η ταινία είναι ένας χορταστικός πολιτικός κινηματογράφος. Ενας κινηματογράφος που ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις του θεατή. Κυρίως, ενεργοποιεί τα κύτταρα, που βάζουν σε λειτουργία την πολιτική σκέψη. Δεν μπορούμε, επίσης, να μη σημειώσουμε την πληθώρα των σπάνιων ηθοποιών που ερμηνεύουν τους ήρωες της ταινίας. Πολύ λίγες φορές ο θεατής είχε στη διάθεσή του ένα τέτοιο πανέμορφο ερμηνευτικό μπουκέτο.

Παίζουν: Σπένσερ Τρέισι, Μπαρτ Λάνκαστερ, Ρίτσαρντ Γουίντμαρκ, Μάρλεν Ντίτριχ, Τζούντι Γκάρλαντ, Μαξιμίλιαν Σελ, Μοντγκόμερι Κλιφτ, κ.ά.