Δεκαεφτά χρόνια επιμένουν... λατινικά, όπως λένε, και καταθέτουν ψυχή, φωνές και ηχοχρώματα-«ευωδιές» της Λατινικής Αμερικής. Είναι οι «Απουριμάκ», το συγκρότημα που εδώ και αρκετά χρόνια μυεί με το δικό του ξεχωριστό τρόπο στους κόσμους του λάτιν. Της μουσικής, που πηγάζει από τη ραχοκοκαλιά των Ανδεων, που μιλά για χαρές, καημούς, αγωνίες, ελπίδες των λαών της Λ. Αμερικής. Το σχήμα απαρτίζεται από τους Κωστή Παπαδόπουλο, Τάκη Βαρελά, Ντανιέλ Αρμάντο (από την Αργεντινή) - οι τρεις είναι τα παλαιότερα μέλη του -, Κώστα Γιακτσόγλου, Μάνο Θεοδοσάκη, Γιάννη Παπαναστασίου, Χρήστο Αλεξάκη και τον Περουβιανό Λουίς Καρέρα. Με δύο απ' αυτούς, τον Κωστή Παπαδόπουλο και τον Ντανιέλ Αρμάντο, έγινε η συζήτηση που ακολουθεί.

- Παίζετε ένα είδος, που σήμερα, σε μεγάλο βαθμό, μάλλον είναι αιχμάλωτο της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας...

Ντ. Αρμάντο: «Το λάτιν για μας δεν είναι κάτι σημερινό. Είναι μια μόδα που για μας δεν είναι μόδα. Είναι ένα είδος, που κάθε τόσο γίνεται μόδα, αλλά εμείς δεν το αντιμετωπίζουμε έτσι. Δεν έχουμε μπλεχτεί, όσο γίνεται, με το "κακό" λάτιν, το εμπορευματοποιημένο. Επιμένουμε σε πράγματα που και για την Ελλάδα είναι πολύ δύσκολα. Για παράδειγμα ο δίσκος "Μάνα Γη", μια δουλιά με ινδιάνικα ποιήματα. Μπορεί να υπάρχει το "κακό" λάτιν, το εμπόρευμα, αλλά υπάρχει και η θέληση στον κόσμο ν' ακούει και καλά πράγματα».

Κ. Παπαδόπουλος: «Η καρδιά μας χτυπάει σε ρυθμούς λατινοαμερικάνικους. Η ψυχή μας είναι από εκείνη τη μεριά. Τόσα χρόνια παλεύουμε με τον ίδιο στόχο. Μας αρέσει πολύ αυτό που κάνουμε, το αγαπάμε».

- Τι σας έκανε, εσάς έναν Ελληνα, να ασχοληθείτε με αυτό το είδος της μουσικής;

Κ. Παπαδόπουλος: «Είναι η ψυχή αυτής της μουσικής. Οταν ξεκινήσαμε παίζαμε ινδιάνικη μουσική. Και τώρα, στην αρχή κάθε συναυλίας μας έχουμε κρατήσει απόλυτα αυτό το είδος, το ινδιάνικο. Οπως και στο "Μάνα Γη", που χρησιμοποιήσαμε δρόμους και όργανα που έρχονται από τα βουνά της Λατ. Αμερικής, τις Ανδεις, τα οποία κρατάνε αυτό το ηχόχρωμα. Εμένα αυτό ήταν πάντα που με συγκινούσε. Και μαζί τα αφροκουβάνικα στοιχεία, που έχουν επηρεάσει πάρα πολύ τη μουσική που παίζουμε και είναι επίσης πολύ συγκινητικά. Γιατί κουβαλάνε ιστορία, κουβαλάνε λόγο ύπαρξης. Δεν κάνουμε απλά τους άλλους να χορεύουν. Και αυτό είναι που συγκινεί τον κόσμο».

- Στη σημερινή εποχή της «παγκοσμιοποίησης», νιώθετε να απειλείται η μουσική που υπηρετείτε;

Ντ. Αρμάντο: «Η λάτιν μουσική είχε παγκοσμιοποιηθεί πολύ πριν βάλει κάποιος την ταμπέλα της "παγκοσμιοποίησης". Πριν από 50 χρόνια ο Χιώτης έπαιζε λάτιν στην Ελλάδα και το ίδιο πράγμα γινόταν σε όλη την Ευρώπη, στην Ασία. Το λάτιν ήταν μια παγκόσμια μουσική πριν από πάρα πολλά χρόνια. Τώρα, την περίοδο της ασφυκτικής οικονομικής παγκοσμιοποίησης, βγαίνουν πάνω πράγματα που είναι άχρηστα. Ομως, υπάρχουν πάντα από κάτω τα καλά, τα σοβαρά πράγματα, που έχουν βάθος, όπως είναι η γνήσια λάτιν μουσική. Το να βγαίνουν τραγουδάκια το καλοκαίρι και να πουλάνε εκατομμύρια δίσκους με λάτιν ρυθμούς, δε λέει τίποτα. Αυτό πάντα θα συμβαίνει. Το θέμα είναι ότι η λάτιν δεν έχει αλλάξει την ουσία της, την κρατάει. Και όποιος ψάχνει τη βρίσκει αυτή την ουσία. Πρόσφατα άκουσα στην τηλεόραση μια δήλωση του Ρίκι Μάρτιν, που έλεγε ότι η αποστολή του είναι να διαδώσει τον λατινοαμερικάνικο πολιτισμό σε όλο τον κόσμο. Εγώ δηλώνω: Ψέματα, δεν είναι ο Ρίκι Μάρτιν ο λατινοαμερικάνικος πολιτισμός. Να το καταλάβει όποιος θέλει. Είναι άλλα πράγματα. Ο καθένας μπορεί να το ψάξει και θα το βρει».

Κ. Παπαδόπουλος: «Το χαρούμενο κομμάτι της λατινοαμερικάνικης μουσικής είναι αυτό που τραβάει εκείνους που εμπορευματοποιούν κάθε μουσική και τη μεταχειρίζονται, με μοναδικό στόχο το χρήμα. Παρ' όλα αυτά το να χαίρεσαι ακούγοντας ή χορεύοντας μια μουσική μπορεί θαυμάσια να έχει σχέση με την ψυχή σου και όχι με την τσέπη σου. Εμείς τουλάχιστον αυτό προσπαθούμε, αυτό κάνουμε. Ασχολούμαστε με την ψυχή μας».

- Εχετε συνεργαστεί, κατά καιρούς, με διάφορους καλλιτέχνες...

Ντ. Αρμάντο: «Ολες οι συνεργασίες μας ήταν πολύ δυνατές και ουσιαστικές. Και έχουμε συνεργαστεί με πολλούς: τους Βασίλη Καζούλη, Λουκιανό Κηλαϊδόνη, Βαγγέλη Γερμανό, Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα, Παντελή Θαλασσινό, Διονύση Τσακνή, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Γιώργο Νταλάρα, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Χρήστο Θηβαίο, Μίλτο Πασχαλίδη... Κάποιος, πιθανόν με λίγη ειρωνεία, είπε πως είμαστε το συγκρότημα των συνεργασιών. Για μας όμως αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό. Οταν ένα συγκρότημα συνεργάζεται με τόσο μεγάλα ονόματα σημαίνει ότι κάτι έχει να δώσει».

Κ. Παπαδόπουλος: «Το συγκρότημα των συνεργασιών είναι επίσης κι ένα συγκρότημα φίλων. Είμαστε φίλοι και με τους ανθρώπους που συνεργαζόμαστε, υπάρχουν πράγματα που μας συνδέουν. Και αυτό καταλήγει στο να κάνουμε κάτι μαζί, με έναν κοινό στόχο».

- Πριν μερικούς μήνες ο κοινός στόχος ήταν ο δίσκος-αφιέρωμα στον Τσε Γκεβάρα...

Κ. Παπαδόπουλος: «Ο στόχος μας ήταν να κάνουμε ένα αφιέρωμα στον Τσε Γκεβάρα, του οποίου η προσωπικότητα πάντα μας τραβούσε. Υπήρξε μια τεράστια προσωπικότητα και άφησε πίσω του κάτι που μιλάει σε όλους τους ανθρώπους. Θέλαμε να βάλουμε κι εμείς το λιθαράκι μας, να μιλήσουμε κι εμείς για το ποιος ήταν. Είναι κάτι που αφορά όλον τον κόσμο, γιατί όχι κι εμάς; Δημοσιεύουμε αυτό που έχουμε στην ψυχή μας και τελικά είδαμε ότι αυτό ακούμπησε όλους τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργαστήκαμε. Είναι ένα κομμάτι ασφυκτικά γεμάτο από ερμηνείες. Καθένας τους λέει ένα μικρό στιχάκι και τους ευχαριστούμε βαθιά γι' αυτό».

Ντ. Αρμάντο: «Ο Τσε είναι το σύμβολο του επαναστάτη για εκατομμύρια ανθρώπων. Επαναστάτες ακόμη υπάρχουν. Απλά έχουν αλλάξει οι μορφές, οι συγκυρίες. Αν μπορούμε να κάνουμε ένα μικρό πραγματάκι, να το κάνουμε. Πολλές φορές κάνοντας κάτι μικρό μπορείς ν' αλλάξεις διάφορα πράγματα γύρω σου. Αυτό είναι ήδη μια επανάσταση. Και μικρές επαναστάσεις μπορούν να γίνονται, είναι εύκολο να γίνονται και πρέπει να τις κάνουμε. Ο δίσκος ήταν για μας αυτό το λίγο που μπορούσαμε να δώσουμε».

- Εκτός από τη συλλογική ερμηνεία του τραγουδιού εκπληκτικοί είναι και οι στίχοι...

Ντ. Αρμάντο: «Γράφτηκαν από τη Δέσποινα Φορτσερά, που είχε συνεργαστεί μαζί μας και στο "Μάνα Γη". Τα τραγούδια τα είχε φτιάξει από ινδιάνικα ποιήματα ο Χάρης Κατσιμίχας, εκτός από δύο ανεξάρτητα που είχε γράψει η Δέσποινα. Αρχικά είχαμε σκεφτεί να μεταφράσουμε τους ισπανικούς στίχους, αλλά δεν έβγαινε, η ελληνική μετάφραση ήταν απλά λόγια. Τότε πήραμε την απόφαση να φύγουμε από τους ισπανικούς στίχους και ζητήσαμε από τη Δέσποινα να γράψει ένα καινούριο τραγούδι για τον Τσε. Οι στίχοι στο ελληνικό τραγούδι είναι ουσιαστικά ένα καινούριο τραγούδι για τον Τσε. Η μόνη σχέση του με το γνωστό ισπανικό κομμάτι είναι η μουσική».

- Χρησιμοποιείτε ινδιάνικα όργανα, λέτε ινδιάνικα τραγούδια... Οι Ινδιάνοι είναι ένα κομμάτι του παγκόσμιου πολιτισμού που αφανίζεται.

Ντ. Αρμάντο: «Τραβάνε τα χειρότερα. Προσπαθούν να τους αφανίσουν απ' όλη τη Γη, κάτι που έχουν καταφέρει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Πλέον έχουν μείνει πάρα πολύ λίγοι. Και αυτό γίνεται σε μια περίοδο, που βλέπουμε ξαφνικά καινούριους, μοντέρνους πολιτισμούς οι οποίοι αρχίζουν ν' ανακαλύπτουν παλιούς πολιτισμούς. Πολιτισμούς, που όπως και με τους Ινδιάνους, πρώτα φρόντισαν να τους εξαφανίσουν. Και έρχονται μετά από κάποια χρόνια, για να τους ανακαλύψουν μέσα από τα μουσεία. Ετσι και με τους Ινδιάνους. Το μόνο που θέλουν είναι να τους εξαφανίσουν. Και μέρα με τη μέρα το καταφέρνουν. Αυτό συμβαίνει και στη Βολιβία και στο Περού, στον Ισημερινό και μέσα στον Αμαζόνιο με τους δρόμους που κάνουν κι έχουν εξαφανίσει όλα τα δάση όπου υπάρχουν Αβοριγίνες. Συνεχίζουν μέχρι να τους εξαφανίσουν όλους. Και αφού το καταφέρουν τότε θα πουν: "Κοιτάχτε τι ωραίους πολιτισμούς είχαν οι Ινδιάνοι!"».

Οι «Απουριμάκ» κάθε Πέμπτη εμφανίζονται στο «Palenque» (Φαραντάτων 41, Γουδί).