Απόφαση - βόμβα για τα ασφαλιστικά δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων είναι αυτή που δημοσιοποίησε στις 26 Μάρτη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Κρίνοντας με βάση την αντιδραστική νομολογία της ΕΕ - στη αναδιαμόρφωση της οποίας έχουν τη δική τους συμβολή ΝΔ και ΠΑΣΟΚ - ότι η Ασφάλιση στο Δημόσιο δεν έχει κοινωνικό χαρακτήρα, αλλά εμπίπτει στις διατάξεις που διέπουν την επαγγελματική Ασφάλιση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο άνοιξε το δρόμο, ώστε για χιλιάδες εργαζόμενες να αυξηθούν τα όρια ηλικίας από 5 έως 17 χρόνια.

Ο «Ρ» παρουσιάζει σήμερα συνοπτικά ορισμένα από τα βασικά σημεία της αντιδραστικής απόφασης και τις συνέπειες που αυτή θα έχει στο ασφαλιστικό των δημοσίων υπαλλήλων.

-- Τι αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο;

Στις 26 Μάρτη 2009 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποδέχτηκε ως βάσιμη την προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ελλάδας και, ουσιαστικά, αποφάσισε την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης γυναικών και αντρών εργαζομένων στο Ελληνικό Δημόσιο.

Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε ότι «η Ελληνική Δημοκρατία, διατηρώντας σε ισχύ τις διατάξεις που προβλέπουν διαφορετική μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών εργαζομένων ως προς την ελάχιστη ηλικία συνταξιοδοτήσεως και την ελάχιστη προαπαιτούμενη υπηρεσία (...) παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 141 ΕΚ».

-- Τι ορίζει το άρθρο 141 ΕΚ;

Το άρθρο 141 ΕΚ είναι μέρος της συνθήκης ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ορίζει μεταξύ άλλων ότι «κάθε κράτος - μέλος εξασφαλίζει την εφαρμογή της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας».

-- Τι σημαίνει η υπαγωγή στο άρθρο 141;

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ότι η ασφάλιση των δημόσιων υπαλλήλων υπάγεται στις ρυθμίσεις του άρθρου 141 πρακτικά σημαίνει ότι: Οι συνταξιοδοτικές παροχές δε θεωρούνται συντάξεις αλλά ετεροχρονισμένη αμοιβή που προκύπτει από τη σχέση εργασίας μεταξύ του εργαζόμενου και του εργοδότη.

-- Ποια κριτήρια χρησιμοποιούνται για να χαρακτηριστεί μια συνταξιοδοτική παροχή ως ετεροχρονισμένη αμοιβή;

Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται είναι τα εξής:

• Η χρηματική παροχή που παίρνει ο δημόσιος υπάλληλος μετά το πέρας του εργάσιμου βίου είναι αμοιβή - και όχι σύνταξη - που του οφείλεται λόγω της εργασίας που παρείχε στα πλαίσια της εργασιακής σχέσης του με τον εργοδότη.
• Αυτός που καταβάλλει τη σύνταξη είναι ο εργοδότης. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ταμείο το οποίο παρακρατά εισφορές για κύρια σύνταξη από τους δημόσιους υπαλλήλους. Τις εισφορές εισπράττει το κράτος τις οποίες ενσωματώνει ως έσοδο στον κρατικό προϋπολογισμό και εγγυάται ότι το ίδιο θα καταβάλλει τις συντάξεις.
• Το συνταξιοδοτικό σύστημα αφορά συγκεκριμένη πληθυσμιακή και επαγγελματική ομάδα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δε δέχθηκε το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα στο Δημόσιο καλύπτει ένα μεγάλο αριθμό ετερόκλητων και ανόμοιων κατηγοριών. Αντιθέτως, δέχτηκε ότι το συγκεκριμένο σύστημα καλύπτει μια ιδιαίτερη κατηγορία εργαζμένων, που διακρίνονται από τους άλλους εργαζόμενους, λόγω της σχέσης εργασίας τους με το κράτος, με άλλους οργανισμούς ή εργοδότες του δημόσιου τομέα.
• Η σύνταξη υπολογίζεται με βάση το τελευταίο μισθό ή το μέσο μισθό μιας τελευταίας χρονικής περιόδου.

-- Πώς οδηγηθήκαμε να θεωρηθεί η ασφάλιση των δημοσίων υπαλλήλων επαγγελματική;

Για την εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει νομοθετήσει μια σειρά οδηγιών. Μεταξύ αυτών, είναι η οδηγία 2006/54/ΕΚ, η οποία ενοποιεί σε ένα κείμενο επτά προϋπάρχουσες οδηγίες και αποβλέπει στην εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης στα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης. Το καινούργιο στοιχείο στην οδηγία 2006/54/ΕΚ είναι ότι ως σύστημα επαγγελματικής ασφάλισης θεωρούνται και τα συνταξιοδοτικά συστήματα των δημοσίων υπαλλήλων. Στο άρθρο 7 της οδηγίας αναφέρεται ότι «2. Το παρόν κεφάλαιο εφαρμόζεται επίσης στα συνταξιοδοτικά συστήματα για συγκεκριμένη κατηγορία εργαζομένων, όπως οι δημόσιοι υπάλληλοι, αν οι παροχές που προβλέπονται από το σύστημα καταβάλλονται λόγω της εργασιακής σχέσης με τον δημόσιο εργοδότη». Δηλαδή, η συγκεκριμένη οδηγία εφαρμόζεται και στα συνταξιοδοτικά συστήματα των δημοσίων υπαλλήλων που η χρηματική παροχή θεωρείται ετεροχρονισμένη αμοιβή, όπως θεωρείται η συνταξιοδοτική παροχή των δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα, με βάση την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

-- Τι συνεπάγεται η υπαγωγή της Ασφάλισης στο άρθρο 141;

Η πρώτη συνέπεια, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι ο χαρακτηρισμός της ως επαγγελματικό σύστημα συνταξιοδότησης. Στη βάση αυτή, από εδώ και πέρα, οι όροι που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση του δημοσίου υπαλλήλου θα καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όχι το ελληνικό κράτος. Στο εξής οποιαδήποτε σχετική νομοθετική ρύθμιση θα υπόκειται στον απόλυτο έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή είναι που θα ορίζει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και τα χρόνια εργασίας που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί το εξής. Οι διάφοροι ορισμοί για το τι θεωρείται «ετεροχρονισμένη αμοιβή» και τι «σύνταξη», δεν έχουν ως βάση κάποια αντικειμενικά κριτήρια. Ο ένας ή ο άλλος ορισμός αποτελεί πολιτική επιλογή των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με στόχο το παραπέρα χτύπημα των ασφαλιστικών δικαιωμάτων.