Σε δίδυμα φαινόμενα αναδεικνύονται η ανεργία - ως αποτέλεσμα των γενικότερων οικονομικών καπιταλιστικών κρίσεων - και οι επιπτώσεις της στην υγεία των λαϊκών στρωμάτων, εφόσον δεν υπάρξουν αντιστάσεις και προοπτικές αντεπίθεσης στις επιλογές του κεφαλαίου.

Αυτή η βασική πλευρά επικαιροποιήθηκε και χτες σε μια ενδιαφέρουσα ημερίδα του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), με θέμα «Οικονομική κρίση, κοινωνικός αποκλεισμός και εξαρτήσεις», στην οποία συμμετείχαν Ελληνες και Αμερικανοί επιστήμονες. Με την επεξεργασία εμπειρικών στοιχείων - απ' τη δεκαετία του 1970 - αλλά και θεωρητικών προσεγγίσεων από τους βασικότερους θεωρητικούς στην οικονομία - αναδείχτηκε ότι «οι εθισμοί και οι εξαρτήσεις, μαζί με τις ψυχιατρικές διαταραχές, την υιοθέτηση μη υγιεινού τρόπου ζωής (κακή διατροφή), τη χρήση καπνού και οινοπνευματωδών και τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανήκουν στις βασικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία των πολιτών». Επίσης διαπιστώθηκε ότι οι «επιπτώσεις αυτές φαίνεται να πλήττουν περισσότερο τις οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερες ομάδες, όπως τα άτομα και τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, οι χρόνια πάσχοντες, οι μετανάστες και οι χρήστες ουσιών».

Οπως αναφέρθηκε στην ημερίδα, όταν η ανεργία εμφανίζει αύξηση κατά 3% για μακρά περίοδο, η θνησιμότητα από αυτοκτονίες αυξάνεται κατά 4,5%, ενώ η θνησιμότητα λόγω κατάχρησης αλκοόλ αυξάνεται κατά 28%. Οι επιπτώσεις αυτές αφορούν περισσότερο τους άνεργους άνδρες μέσης παραγωγικής ηλικίας.

Ιδιαίτερα για τον πληθυσμό των χρηστών παράνομων ουσιών, οι οποίοι είναι ήδη πολλαπλώς επιβαρυμένοι, η οικονομική κρίση συνεπάγεται επιδείνωση των προβλημάτων ψυχικής και σωματικής υγείας, ενδεχόμενη στροφή σε πιο οικονομικούς, αλλά και επικινδυνότερους τρόπους χρήσης των ουσιών, μείωση του κινήτρου για ένταξη και παραμονή σε θεραπεία, λόγω της απουσίας θετικής προοπτικής και αύξηση των δυσκολιών κατά την κοινωνική επανένταξη.

Τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα του ΚΕΘΕΑ (σ.σ. που έτσι κι αλλιώς ως στατιστικά έχουν και το περιθώριο λάθους) επιβεβαιώνουν τη σαπίλα του καπιταλιστικού συστήματος, το πόσο ξεπερασμένο είναι, αλλά και το πώς οδηγεί στην καταστροφή της σημαντικότερης παραγωγικής δύναμης, που είναι ο άνθρωπος. Περισσότερο, όμως, επιβεβαιώνουν την ανάγκη του οργανωμένου αγώνα και της συσπείρωσης γύρω από το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα στην κατεύθυνση της ικανοποίησης των σύγχρονων αναγκών της εργατικής λαϊκής οικογένειας, τον αγώνα για μέτρα προστασίας των ανέργων σήμερα, με προοπτική την πάλη για ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος για τη λαϊκή εξουσία.

Οι εκπρόσωποι των οργανισμών θεραπείας ανέφεραν ότι, την ίδια στιγμή που οι ανάγκες αυξάνονται, οι φορείς υφίστανται περικοπές στον προϋπολογισμό και μείωση προσωπικού, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Τα αποτελέσματα αυτά τα βιώνει το ΚΕΘΕΑ, το οποίο - όπως και άλλες κοινότητες «στεγνών προγραμμάτων» - ενώ ανατρέπουν τη λογική ότι «δεν γίνεται τίποτε», δυσκολεύονται να επανεντάξουν κοινωνικά τους απεξαρτημένους λόγω της μεγάλης ανεργίας.

Με έναν ασυνήθιστο τρόπο, ο Αμερικανός καθηγητής David Deitch προειδοποίησε στην έναρξη της ομιλίας του: «Ακόμα δεν είδατε τι θα πάθετε». Και εννοούσε τα εμπειρικά δεδομένα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ.

Συνοπτικά τα στοιχεία που παρέθεσε είναι τα εξής: Από τις 46 Πολιτείες, οι 31 πετσόκοψαν τις υπηρεσίες Υγείας και οι 29 κατακρεούργησαν τις παροχές στους ηλικιωμένους και τους ανάπηρους. Επίσης 34 Πολιτείες πετσόκοψαν τα κονδύλια για την εκπαίδευση. Συνολικά, οι 43 Πολιτείες μείωσαν τις παροχές για κοινωνικές υπηρεσίες και αύξησαν τους φόρους.

Αποτέλεσμα αυτών των επιλογών ήταν να αυξηθεί η ανεργία στις 44 από τις 46 Πολιτείες της Καλιφόρνιας, όπως υπογράμμισε ο επιστήμονας με τις εξής δραματικές επιπτώσεις:

Κάθε μέρα χιλιάδες παιδιά πηγαίνουν πεινασμένα στα σχολεία, γιατί δεν έχουν να φάνε στα σπίτια τους. Κάπου 288.000 μαθητές είναι άστεγοι και κοιμούνται σε ξενοδοχεία, ξενώνες και αυτοκίνητα. Πριν από την οικονομική κρίση, αυτή η κατηγορία των μαθητών ήταν κατά 62% μικρότερη. Επίσης πριν από την κρίση οι μισοί μαθητές έπαιρναν μέρος σε συσσίτια. Τώρα αυτά περιορίστηκαν και το ποσοστό αυτών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας ανέβηκε σε 25%, από 18%.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν οι επιστήμονες από τις ΗΠΑ, το 2009 οι ανασφάλιστοι έστω και για λίγους μήνες ανήλθαν σε 8,2 εκατ., έναντι 6,4 εκατ. το 2007.