Οι Θέσεις και το Σχέδιο Προγράμματος της Κεντρικής Επιτροπής για το 19ο Συνέδριο του Κόμματος αποτελούν ένα ενιαίο ξεκάθαρο κείμενο, το οποίο δεν επιτρέπει παρερμηνείες και διαφορετικές αναγνώσεις. Εκφράζουν την εξέλιξη και ωρίμανση της συλλογικής σκέψης του Κόμματος.

Ενσωματώνουν τις μακρόχρονες κι επίπονες θεωρητικές επεξεργασίες πάνω στη συσσωρευμένη εμπειρία από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και την ιστορική πορεία του Κομμουνιστικού Κινήματος στον 20ό αιώνα αλλά και τη ζωντανή πραγματικότητα του εργατικού - λαϊκού κινήματος. Πατούν στέρεα πάνω στην πολύτιμη παρακαταθήκη της αποτύπωσης του σοσιαλιστικού χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα στο Πρόγραμμα που επεξεργάστηκε το Κόμμα στο 15ο Συνέδριο. Η οριστική απαλλαγή του Κόμματος από τη λαθεμένη θεωρία των σταδίων στο 15ο Συνέδριο άνοιξε το δρόμο στις κατοπινές επεξεργασίες και στο σημερινό Σχέδιο Προγράμματος.

Οι Θέσεις συγκεντρώνουν την πολεμική των οπορτουνιστών, τους οποίους συνδράμει η γνωστή αντικομματική ιστοσελίδα. Τοποθετήσεις στον Προσυνεδριακό Διάλογο που εκφράζουν βαθιά και ριζική αντίθεση με τις Θέσεις και τις επεξεργασίες του Κόμματος, αντικειμενικά συναντιούνται με τους παραπάνω. Μάλιστα, αξιοποιούν τις περισσότερες φορές ταυτόσημη επιχειρηματολογία.

Η βασική μεθοδολογία που ακολουθείται από αυτούς στην αντιπαράθεση με τις Θέσεις είναι χαρακτηριστική. Αποδίδουν στον Λένιν τις δικές τους απόψεις παραθέτοντας ξεκομμένα αποσπάσματα από έργα του Λένιν, αποσιωπώντας όμως την εποχή και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκαν και διατυπώθηκαν. Διαπράττουν λαθροχειρία, αποδίδοντας στον Λένιν αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς (π.χ. 4ο Συνέδριο για τις «εργατικές κυβερνήσεις») και επεξεργασίες του Κομμουνιστικού Κινήματος που η ιστορική πράξη δεν τις επιβεβαίωσε πουθενά κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου αιώνα.

Με αυτό τον τρόπο μπορούν να παρουσιάσουν τον Λένιν ως υπερασπιστή του ειρηνικού δρόμου προς το σοσιαλισμό, των αστικοδημοκρατικών μέτρων ως συγκεκριμένων βημάτων προς το σοσιαλισμό, ακόμα και της απεργοσπασίας στο όνομα πάντα των «αναγκαίων συμβιβασμών». Με «επίκληση στην αυθεντία» του Λένιν, ξεδοντιασμένου όμως κι ευνουχισμένου από την ουσία της σκέψης του, θεωρούν μάταια ότι μπορούν οι ίδιοι να αποκτήσουν κύρος.

Αποδεικνύεται όμως ότι εκτός των άλλων οι φορείς αυτής της μεθόδου χαρακτηρίζονται και από στενοκέφαλο δογματισμό που προσεγγίζει τις θεολογικές συζητήσεις του Μεσαίωνα. Οσο κι αν επικαλούνται τον Λένιν, έχουν πλέον αποκοπεί πλήρως από αυτόν. Γιατί μαρξισμός - λενινισμός σημαίνει συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης με εργαλείο τον ιστορικό υλισμό και όχι αναζήτηση έτοιμων απαντήσεων από τη «βιβλιογραφία», πέρα κι έξω από τις συνθήκες και τον χρόνο που διατυπώθηκαν.

Ο ίδιος ο Λένιν χτύπησε αλύπητα αυτή τη λογική. Στη σύγκρουσή του με τους «θεματοφύλακες» του μαρξισμού της 2ης Διεθνούς, όπως ο Κάουτσκι, πολύ εύστοχα και με απαράμιλλη ειρωνεία παρατήρησε ότι πρέπει να είχαν ολόκληρα συρτάρια από ταξινομημένα τσιτάτα του Μαρξ στο μυαλό τους για κάθε περίπτωση. Αυτό δεν τους εμπόδισε βέβαια να συνταχθούν απροκάλυπτα με τις αστικές τάξεις των χωρών τους όταν ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος.

Το μόνο φάρμακο απέναντι σε αυτή τη μεθοδευμένη επίθεση είναι η ιδεολογική και πολιτική θωράκιση όλου του κομματικού δυναμικού και του περίγυρου. Στόχο πρέπει να αποτελεί η διαμόρφωση πολιτικού αισθητηρίου και κριτηρίων στη βάση του μαρξισμού - λενινισμού συλλογικά αλλά και ατομικά, έτσι ώστε η παραχάραξη της ιδεολογίας μας από τον οπορτουνισμό κάθε φυράματος να πέφτει στο κενό.

Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης βρίσκεται ο καθορισμός της θέσης της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Πολύ σωστά στις Θέσεις καθορίζεται ότι ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται στο ιμπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξής του, σε ενδιάμεση θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με ισχυρές εξαρτήσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι μονοπωλιακός καπιταλισμός - ιμπεριαλισμός. Το οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού είναι το μονοπώλιο. Στον ιμπεριαλισμό η κυρίαρχη αντίθεση του καπιταλισμού ανάμεσα στην ολοένα και πιο πλατιά κοινωνικοποίηση της παραγωγής και την ατομική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της φτάνει πλέον στο σημείο που πρέπει να λυθεί επαναστατικά.

Στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα σήμερα συμμετέχουν ανισόμετρα όλες οι χώρες. Οσοι επικαλούνται τον Λένιν ενάντια στο Κόμμα «ξεχνούν» ότι από το 1916 δεν έχει αλλάξει το οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού, όμως η κοινωνική πραγματικότητα δεν έχει μείνει στάσιμη. Σήμερα δεν υπάρχουν αποικίες ή χώρες με φεουδαρχικά κατάλοιπα στην οικονομία. Ο καπιταλισμός κυριαρχεί σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ακόμα και στην πιο καθυστερημένη, όπως αποδεικνύουν οι εξελίξεις στην Αφρική. Η ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη δημιουργεί ένα πλέγμα ανισότιμων αλληλεξαρτήσεων ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες, έκφραση του οποίου είναι και οι επιμέρους εξαρτήσεις που εμφανίζει, πχ., η Ελλάδα. Οι τελευταίες δεν αναιρούν το γεγονός ότι πουθενά σήμερα δεν παρεμβάλλεται κάτι άλλο ανάμεσα στον καπιταλισμό και τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Για παράδειγμα, από ορισμένους, ακόμα και καλοπροαίρετα, μπαίνει σε μορφή ερωτήματος η εξής άποψη: Η αποδέσμευση από την ΕΕ χωρίς την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας δεν θα βοηθήσει την πάλη της εργατικής τάξης; Πρόκειται για βαθιά λαθεμένη αντίληψη, αφού στην ουσία επαναφέρει ένα στάδιο πριν τη σοσιαλιστική επανάσταση. Από μόνη της η αποδέσμευση από την ΕΕ δεν αποτελεί έξοδο από την ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο τα μονοπώλια θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στην οικονομική ζωή της χώρας, ενώ πολύ σύντομα η ελληνική αστική τάξη θα προσανατολιστεί σε άλλες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες.

Ο καπιταλισμός στην Ελλάδα λοιπόν βρίσκεται αντικειμενικά στο ιστορικό κατώφλι της σοσιαλιστικής επανάστασης. Αλλωστε, η δυνατότητα νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια χώρα ή σε ομάδα χωρών θεμελιώνεται ακριβώς πάνω στον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του σύγχρονου καπιταλισμού. Πρώτα από όλα η όξυνση της βασικής αντίθεσης στο εσωτερικό μιας χώρας σε συνδυασμό με τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή ενδέχεται να καταστήσει αυτή τη χώρα αδύναμο κρίκο. Ανοίγει έτσι ο δρόμος ώστε αυτή να αποσπαστεί επαναστατικά από τον ιμπεριαλισμό και να αρχίσει η σοσιαλιστική οικοδόμηση.

Το επαναστατικό καθήκον της εργατικής τάξης κάθε χώρας βρίσκεται στην πάλη ενάντια πρώτα και κύρια στην αστική τάξη της. Από αυτό καθορίζεται και το καθήκον του Κομμουνιστικού Κόμματος: Συγκέντρωση δυνάμεων για τη σοσιαλιστική επανάσταση. Αυτό υπηρετεί ο στόχος δημιουργίας της Λαϊκής Συμμαχίας σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση όπως εκφράζεται στις Θέσεις.

Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να αναδείξουμε ότι μόνο η σοσιαλιστική επανάσταση σηματοδοτεί την έξοδο της χώρας από την ιμπεριαλιστική πυραμίδα, την αποδέσμευση από τον ιμπεριαλισμό και μπορεί να αποτελεί διέξοδο για την εργατική τάξη και τα σύμμαχα λαϊκά στρώματα. Αυτό και μόνο αυτό είναι το ταξικό περιεχόμενο του πατριωτισμού από τη σκοπιά της εργατικής τάξης.