Αποψη της έκθεσης στην Καρλσρούη

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κυβερνητικής επιλογής να συνδέεται η πολιτιστική της πολιτική με «δημοσιοσχεσίτικες» πρακτικές και τουριστικές λογικές, με αιχμή τις διάφορες διεθνείς εκθέσεις, αντί της άσκησης ουσιαστικής διαφύλαξης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελεί το θέμα που προέκυψε στις αρχές του μήνα, με αφορμή την επιστολή του αρχαιολόγου Γιάννη Σακελλαράκη, στην οποία αναφέρεται ότι αντικείμενα που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη έκθεση μινωικών αντικειμένων στην Καρλσρούη είναι αποτελέσματα αρχαιοκαπηλίας.

Ο αρχαιολόγος είχε εγκαλέσει το Μουσείο Ηρακλείου, ότι με τη συμμετοχή του στην ίδια έκθεση «νομιμοποιεί... την παράνομη πρόσκτηση αρχαιοτήτων, που του ανήκουν δικαιωματικά». Να σημειωθεί ότι τα αντικείμενα της διαμάχης προέρχονται από την ιδιωτική συλλογή του Ελβετού συλλέκτη Μπορόφσκι.

Η διευθύντρια του Μουσείου Ηρακλείου, Αλεξάνδρα Καρέτσου, σε επιστολή της, απαντά στον αρχαιολόγο θέτοντας, ανάμεσα στα άλλα, και ερωτήματα όπως: Γιατί επέλεξε να «δημοσιεύσει τώρα τις επικρίσεις του» ενώ η έκθεση έχει λήξει από τον Απρίλη; Γιατί «αποκρύπτει επιμελώς» ότι στην ίδια έκθεση συμμετείχαν επίσης όλα τα αρχαιολογικά μουσεία της Κρήτης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Μπενάκη; Και, τέλος, μήπως «η διενέργεια λαθρανασκαφών και η σύνδεσή τους με το όλο πλέγμα του συλλογισμού του καταγγέλλοντος... αποτελεί, εκ των υστέρων, εκ βαθέων εξομολόγηση για πράξεις και παραλείψεις που ο ίδιος αντιμετώπισε όταν ήταν στη θέση μου;».

Ο Γ. Σακελλαράκης ανταπάντησε ότι η σοβαρότητα του θέματος «δεν επιτρέπει την πολυτέλεια της εμπλοκής σε προσωπικές παρατηρήσεις περί ήθους, σε αναπόδεικτους υπαινιγμούς και πάντως σε θέματα που αφορούν αρμόδιες αρχές».

Οι αρμόδιες αρχές πήραν θέση για το θέμα μόλις χτες μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, που σε ανακοίνωσή της σημειώνει, πως η συμμετοχή των ελληνικών μουσείων στην έκθεση «υπαγορεύτηκε από τη μεγάλη σημασία που είχε για την προβολή της χώρας μας στο ευρύτερο ευρωπαϊκό κοινό» και πως «τηρήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες από την αρχαιολογική νομοθεσία διαδικασίες». Προστίθεται ότι η έκθεση είχε μεγάλη επιτυχία, συμμετείχαν και άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά μουσεία, το Μουσείο της Καρλσρούης «εγγυάται τη διοργάνωση των εκδηλώσεών του σύμφωνα με τη διεθνή νομιμότητα» και ότι «ωφέλησε την πατρίδα μας, σε μια εποχή μάλιστα που στη Γερμανία διοργανώνουν πολιτιστικές θεματικές εκθέσεις άλλες χώρες, που επιχειρούν να οικειοποιηθούν την πολιτιστική μας κληρονομιά».

Ωστόσο, στο τέλος, αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο τα εκθέματα της συλλογής Μπορόφσκι να είναι όντως αποτελέσματα λαθρανασκαφής: «Η Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, όπως έπραξε και σε άλλες περιπτώσεις, επιφυλάσσεται για κάθε νόμιμη διεκδίκηση στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου, εφόσον αποδειχθεί ότι αρχαία έργα της προαναφερόμενης έκθεσης αποτελούν προϊόντα παράνομης εξαγωγής από τη χώρα μας και παράνομης κτήσης από τους σημερινούς κατόχους».