Αναφορικά με το θέμα της ανοχής της διεθνούς κοινότητας και του ρόλου των Βρετανών και των Αμερικανών, υπαρχούσης της Σοβιετικής Ενωσης, η Σοβιετική Ενωση έκανε πολλές προτάσεις για διεξαγωγή μιας διεθνούς συνάντησης για το Κυπριακό για εξεύρεση λύσης του προβλήματος, η οποία θα αποκαθιστούσε πραγματικά την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την ενότητα της κυπριακής δημοκρατίας. Οσον αφορά τη διεθνή πτυχή του προβλήματος τουλάχιστον. Αυτές οι προτάσεις ποτέ δεν έγιναν δεκτές από τις δυνάμεις και τα μόνιμα μέλη που πρόσκεινται στις δυνάμεις. Αντίθετα ανέχθηκαν κινήσεις και νέα τελεσίγραφα από πλευράς της Τουρκίας.

Αυτή η φιλοσοφία προωθήθηκε με τη δημιουργία τετελεσμένων στην Κύπρο, με κορυφαίο τετελεσμένο την αποσχιστική τους ενέργεια το 1983, με την οποία δημιουργούσαν την ούτω καλούμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου. Την οποία το Συμβούλιο Ασφαλείας των Hνωμένων Eθνών καταδίκασε εμφαντικά, όπως επίσης και την ανταλλαγή πρεσβευτών μεταξύ του ψευδοκράτους και της Τουρκίας. Εχουμε μείνει όμως με τις καταδίκες. Διαδοχικές προσπάθειες από τους ΓΓ των Hνωμένων Eθνών για λύση στη βάση των ψηφισμάτων του OHE δεν απέδωσαν καρπούς και φτάσαμε σήμερα που η Σοβιετική Ενωση διαλύθηκε και υπάρχει η «νέα τάξη πραγμάτων» και η «παγκοσμιοποίηση» φυσικά.

Στο πλαίσιο της «νέας τάξης πραγμάτων» και μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, πολλοί εδώ στην Κύπρο άρχισαν να πανηγυρίζουν ότι η ελευθερία, η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα θα επικρατούσαν, γιατί δε θα υπήρχε η Σοβιετική Ενωση και η αντιπαράθεση των δύο κόσμων και η κυριαρχία της Τουρκίας θα εξαφανιζόταν. Και ότι το κυπριακό πρόβλημα θα λυνόταν. Ακούοντας αυτά τα σχόλια και στο Εθνικό Συμβούλιο δήλωσα ακόμα και τότε, εκ μέρους του AKEΛ, ότι από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης η Κύπρος, αλλά και οι άλλοι αγωνιζόμενοι λαοί θα ένιωθαν ορφανοί, μόνοι και απομονωμένοι στα χέρια των Αμερικανών και των Βρετανών. Και εμείς οι Κύπριοι είπα ότι θα δαγκώναμε το ένα δάκτυλο και θα νιώθαμε πόνο σε όλα τα δάκτυλα. Γιατί εμείς προβλέψαμε και αναλύσαμε την ανάπτυξη της κυριαρχίας της Τουρκίας για τους Αμερικανούς ως προκεχωρημένο φυλάκιό τους, ώστε να εισχωρήσουν στις περιοχές των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών, που αποκαλούνται μουσουλμανικές δημοκρατίες.

Αλλά και στη Μέση Ανατολή επίσης τι αναπτύσσεται μπροστά στα μάτια μας; Μια περιφερειακή υπερδύναμη, που συνεχώς δυναμώνεται από τους Αμερικανούς, η Τουρκία, και μια στρατηγικά σημαντική συμμαχία μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, υπό τις ευλογίες των Αμερικανών, με στόχο την πλήρη κυριαρχία στην περιοχή. Και έχουσα τέτοια σημασία η Τουρκία, φυσικά δεν ενοχλείται από τους Αμερικανούς, τους Βρετανούς και άλλους, οι οποίοι όταν αντιλήφθηκαν ότι τα συμφέροντά τους επηρεάζονται, μπήκαν στη Γιουγκοσλαβία και καταστρέφουν τη χώρα υπό τη σημαία των Ηνωμένων Εθνών, στο όνομα φυσικά των συμφερόντων των μειονοτήτων που ζούσαν στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Επίσης όταν κατάλαβαν ότι τα συμφέροντά τους επηρεάζονται σοβαρά το 1991 με τη στρατιωτική εισβολή του Ιράκ εναντίον του Κουβέιτ και την κατοχή του Κουβέιτ, την οποία φυσικά καταδικάσαμε, έστειλαν στρατεύματα και ανέκτησαν το Κουβέιτ, πέταξαν έξω από το Κουβέιτ το Ιράκ και από τότε τιμωρούν τον ιρακινό λαό με ένα εμπάργκο, που ουσιαστικά είναι μια γενοκτονία.

Στην Κύπρο δεν προχωρούν σε τέτοιες κινήσεις. Βλέπετε εμείς δεν παράγουμε πετρέλαιο, αλλά ελαιόλαδο, που δεν είναι τόσο πολύτιμο. H Τουρκία συνεπώς έχει πολύ μεγάλη σημασία για τους Αμερικανούς και γι' αυτό αυτή η απαράδεκτη κατάσταση συνεχίζεται στην Κύπρο, η παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας ενός ανεξάρτητου κυρίαρχου κράτους. Ενός μικρού και αδύνατου κράτους. Αλλά εδώ διακυβεύονται αρχές και η αξιοπιστία της διεθνούς κοινότητας δοκιμάζεται αν πραγματικά βασίζεται σε αρχές. Αυτό είναι που πραγματικά δοκιμάζεται εδώ.

Από το 1999 η νέα διεθνής ομάδα που δημιουργήθηκε από τους Αμερικανούς, οι 7 πιο ανεπτυγμένες χώρες και η Ρωσία, G8, άρχισε σταδιακά να αντικαθιστά τα Ηνωμένα Εθνη και το Συμβούλιο Ασφαλείας και να παίρνει αποφάσεις που σερβίρονται στο Συμβούλιο Ασφαλείας το οποίο τις εγκρίνει. Πήρε μια απόφαση για την Κύπρο που μπορεί να καταστεί πολύ ζημιογόνα για το λαό της Κύπρου, την οποία εμείς επικρίναμε σαν AKEΛ, διότι προβλέψαμε πού θα μας οδηγούσε. Καλούσαν λοιπόν τις δύο κοινότητες, τις οποίες πλέον αποκαλούσαν πλευρές και όχι κοινότητες, σε επανέναρξη του διαλόγου που είχε διακοπεί τρία χρόνια πριν, εξαιτίας πάλι του κ. Ντενκτάς, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και με τις δύο πλευρές να έχουν τη δυνατότητα να θέτουν «όλα στο τραπέζι». Λαμβάνοντας υπόψη πλήρως τα ψηφίσματα των Hνωμένων Eθνών, ενώ μέχρι τότε όλες οι διατυπώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας ήταν ότι το κυπριακό πρόβλημα πρέπει να διευθετηθεί στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Hνωμένων Eθνών με ένα κράτος, μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια, μια διεθνή προσωπικότητα. Αυτές είναι πρόνοιες που περιλαμβάνουν πολλά σημαντικά για την Κύπρο ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Κύπρου με τον αποκλεισμό κάθε μορφής ένωσης ή διαχωρισμού ή διαίρεσης.

H θέση λοιπόν να ληφθούν πλήρως υπόψη τα ψηφίσματα, σημαίνει εκτροπή από αυτή τη βάση και η θέση «όλα στο τραπέζι» ήταν μια τεράστια παραχώρηση στον κ. Ντενκτάς, που του επιτρέπει επίσημα να θέτει και να απαιτεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δύο κυρίαρχα κράτη και συνομοσπονδία. Από τότε έγιναν και άλλες παραχωρήσεις. H EE αρνείτο μέχρι τότε να δεχτεί να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Τουρκία και πάνω απ' όλα να την κάνει υποψήφια για ένταξη χώρα. Μετά από εκείνη την απόφαση έγιναν συζητήσεις και ζυμώσεις και βρέθηκε στο Ελσίνκι το Δεκέμβριο του 1999 μια φόρμουλα. Παραχωρήθηκε στην Κύπρο η θέση ότι όταν η Κύπρος θα ήταν έτοιμη και θα είχε ολοκληρώσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, η EE να τη δεχτεί, χωρίς η λύση του Κυπριακού να είναι προϋπόθεση. Βεβαίως με μια μικρή προσθήκη, που μπορεί να είναι και η ουσία. Και αυτή η προσθήκη είναι ότι όλες οι παράμετροι θα ληφθούν υπόψη. Αυτό μπορεί να σημαίνει μη αποδοχή της Κύπρου, αν δεν έχει λυθεί το Κυπριακό. Αυτή είναι η δική μας ερμηνεία και δε βλέπω το λόγο γιατί να προστεθεί αυτή η προσθήκη.

H Τουρκία τι πήρε; Μπήκε στον προθάλαμο της EE, έγινε υποψήφια για ένταξη χώρα, ένας ισότιμος συνέταιρος κατά κάποιο τρόπο. Τι έδωσε η Τουρκία; Στην Κύπρο απολύτως τίποτα εκτός από περισσότερη αδιαλλαξία και κυνισμό και μάλιστα προσθέτοντας και επιπρόσθετες απειλές κατά της Κύπρου και της EE, αν η Κύπρος ενταχθεί στην EE πριν τη λύση του προβλήματος. Απείλησε η Τουρκία με αντίδραση χωρίς όρια. O κ. Τζεμ, ο κ. Ετζεβίτ, ακόμα και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκτόξευσαν αυτές τις απειλές. Και το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν αντέδρασε. Και λυπάμαι να παρατηρήσω ότι ούτε η EE αντέδρασε για να καταδικάσει τουλάχιστον αυτές τις απειλές.

Αυτή την ώρα, μετά από πέντε γύρους συνομιλιών βασισμένων στο ψήφισμα 1250 που εγκρίθηκε από τους G8 και μια συνεχή απαράδεκτη προσπάθεια του κ. Ντενκτάς να γίνει δεκτή μια λύση συνομοσπονδίας και δύο κυρίαρχα κράτη, έχουμε και πάλι αδιέξοδο και ανανεωμένες προσπάθειες από τον ΓΓ των Hνωμένων Eθνών να φέρει και πάλι τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. O Ντενκτάς και η Τουρκία απαιτούν νέες εκτροπές θέλοντας να εξευμενιστούν. Και η κυπριακή πολιτική ηγεσία, με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αγωνιζόμαστε να πείσουμε ότι είναι απαράδεκτες νέες εκτροπές. Και ότι θα πρέπει τουλάχιστον να συνεχίσουμε από το σημείο που σταματήσαμε στον τελευταίο γύρο.