Σε μια λεπτομερέστατη και εμβριθή ιστορική αναδρομή και ανάλυση του κυπριακού προβλήματος, αλλά και της πορείας ένταξης της Κύπρου στην EE, προέβη ο ΓΓ της KE του AKEΛ και πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Χριστόφιας στην κύρια ομιλία του που εκφώνησε στην 4η Διάσκεψη της Ομάδας της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Αριστεράς στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Λάρνακα από τις 27 - 28 Αυγούστου.

O Δ. Χριστόφιας αναφέρει ότι η ιστορία του κυπριακού προβλήματος είναι μια ιστορία παρεμβάσεων πρώτα από το βρετανικό ιμπεριαλισμό αλλά επίσης και από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Οι Βρετανοί, τονίζει, όλα αυτά τα χρόνια χρησιμοποίησαν ακροδεξιά σοβινιστικά στοιχεία και στις δύο κοινότητες για να δημιουργήσουν συγκρούσεις μεταξύ τους και να επιβάλουν τη διχοτόμηση του Νησιού. Οι παρεμβάσεις αυτές έχουν τις ρίζες τους στην περίοδο της ανεξαρτησίας και ακόμα και πριν. Φτάσαμε σε μια ανεξαρτησία, συνεχίζει ο ΓΓ του AKEΛ, υπό την κηδεμονία της Βρετανίας, η οποία μάλιστα φρόντισε να εμπλέξει και να δώσει δικαιώματα επί της Κύπρου και στην Τουρκία, που από το 1925 παρέδωσε το Νησί στους Βρετανούς απεμπολώντας έτσι κάθε δικαίωμα.

Ακολούθως, ο Δ. Χριστόφιας καταθέτει τα γεγονότα των διακοινοτικών συγκρούσεων, την έλευση του Γρίβα και τη δημιουργία της EOKA B', τη χούντα των Αθηνών και τις απόπειρες ανατροπής του Μακαρίου. Μιλά στη συνέχεια για το πραξικόπημα και την εισβολή με τα τετελεσμένα της, τα ψηφίσματα του OHE που ακολούθησαν και καλούσαν την Τουρκία να αποχωρήσει από την Κύπρο και να αποκατασταθεί η νόμιμη τάξη στο Νησί και φτάνει στον ιστορικό συμβιβασμό και στην αποδοχή της Ομοσπονδίας.

Ακολούθως, μιλά για την αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας που δε σέβεται της υπογραφή της και επιδιώκει δύο ξεχωριστά κυρίαρχα κράτη στην Κύπρο, στα πλαίσια μιας συνομοσπονδίας και συνδυάζει αυτή την αδιαλλαξία με την ανοχή της διεθνούς κοινότητας και ιδιαίτερα των Βρετανών και των Αμερικανών, για τους οποίους, όπως τονίζει, η Τουρκία είναι εξαιρετικής σημασίας στρατηγικός σύμμαχος.

O Δ. Χριστόφιας αναφέρεται και στη δημιουργία της Ομάδας των G8 η οποία σταδιακά, όπως λέει, υποκαθιστά τα Ηνωμένα Εθνη, υπογραμμίζει την εκτροπή από τα βάση των ψηφισμάτων του OHE και του Συμβουλίου Ασφαλείας για το Κυπριακό, αναφέροντας ενδεικτικά την απόφαση «όλα στο τραπέζι» και κάνει λόγο για ανάγκη εξάσκησης πίεσης προς την Τουρκία και τον Ντενκτάς να αλλάξουν φιλοσοφία και να συνομιλήσουν για λύση στη βάση των ψηφισμάτων του OHE.

Αναφερόμενος στην ενταξιακή πορεία, σε συνάρτηση με το Κυπριακό, καλεί την EE να ενεργοποιήσει τη θέση ότι η λύση του προβλήματος δεν αποτελεί προϋπόθεση για ένταξη της Κύπρου και λέει όχι σε ενδεχόμενα εκβιαστικά διλήμματα τα οποία μπορεί να τεθούν ενώπιον του κυπριακού λαού σε σχέση με την ένταξη και τη λύση. Τέλος, ο Δ. Χριστόφιας κάνει αναφορά στον εποικισμό των κατεχομένων από τους Τούρκους και στη δημογραφική αλλοίωση που επιχειρείται και καταθέτει αριθμητικά στοιχεία ενδεικτικά της σοβαρότητας του προβλήματος.