© KEYSTONE / JEAN-CHRISTOPHE

Χτες, στο Κρανς Μοντάνα έφτασε και ο γγ του ΟΗΕ (στο μέσο της φωτογραφίας)

Με την παρουσία του γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, συνεχίστηκαν χτες οι εργασίες της Διάσκεψης για το Κυπριακό, στο Κρανς Μοντάνα της Ελβετίας, οι οποίες από τις 28 Ιούνη καταγράφουν τους μεγάλους κινδύνους που συνεπάγεται για το λαό όλης της Νοτιοανατολικής Μεσογείου η προσπάθεια προώθησης μιας νέας «λύσης» διχοτόμησης της Κύπρου.

Πολλοί συνέδεσαν την εμφάνιση Γκουτέρες στο ελβετικό θέρετρο με μια προσπάθεια «διάσωσης» του κλίματος μετά τις έντονες αντιδράσεις που είχαν προκαλέσει οι προχτεσινοβραδινές δηλώσεις του ΥΠΕΞ της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος χαρακτήρισε «όνειρο» τις προσδοκίες πλήρους κατάργησης του στρατού και εγγυήσεων της Τουρκίας στην Κύπρο.

Πηγές του «Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων» εμφάνιζαν τον ΟΗΕ έτοιμο να ζητήσει από τις εμπλεκόμενες πλευρές «σημαντικές και τολμηρές αποφάσεις», ώστε η Διάσκεψη να καταλήξει σε συμφωνία και να λυθεί «επιτέλους μια από τις τελευταίες παγωμένες συγκρούσεις στην Ευρώπη».

Μετά την πρωινή συνάντηση, ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, είπε χτες ότι «προέκυψε δημιουργική συζήτηση που μπορεί να δημιουργήσει εξόδους από το αδιέξοδο». Αργότερα, ο Ελληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Κοτζιάς, χαρακτήρισε «πολύ χρήσιμη και ωφέλιμη» την παρουσία Γκουτέρες.

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, αναμένονταν διάφορες διμερείς επαφές, π.χ. μεταξύ Τσαβούσογλου - Κοτζιά.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά τη συνεδρίαση που έγινε χτες το πρωί, σχηματίστηκε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που το απόγευμα επρόκειτο να εξετάσει τον «μηχανισμό» που θα εμπλεκόταν στον έλεγχο της «εφαρμογής» μιας συμφωνίας, το ζήτημα της «κατάργησης» ή της «αλλαγής» της Συνθήκης Εγγυήσεων, αλλά και την τύχη των κατοχικών στρατευμάτων.

Παρά την «έκπληξη» που προσπάθησαν να δείξουν κάποιοι για την επιμονή με την οποία θεωρούνται τετελεσμένα πολλές από τις συνέπειες της τουρκικής εισβολής και κατοχής, οι επίσημες και οι ανεπίσημες συζητήσεις αναδεικνύουν όχι μόνο την αποφασιστικότητα του τουρκικού κεφαλαίου να προστατέψει τα στρατηγικά του συμφέροντα, αλλά συνολικά τους μεγάλους κινδύνους που συνεπάγεται για τον κυπριακό λαό όλο αυτό το σύνθετο αλισβερίσι που στήνεται, με πρωταγωνιστές εκπροσώπους ισχυρών μονοπωλιακών και ιμπεριαλιστικών συμφερόντων, αλλά και με βασική επιδίωξη την επιτάχυνση επενδυτικών και γεωπολιτικών σχεδιασμών σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, ενταγμένους μάλιστα σε ευρύτερες ενδοϊμπεριαλιστικές «κόντρες».

Σε αυτήν τη βάση, η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει ηχηρό «παρών» στην προσπάθεια προώθησης του νέου σχεδίου διαμελισμού της Κύπρου και μάλιστα δηλώνει περήφανη, γιατί συμβάλλει στην ανάδειξη της «διεθνούς πτυχής» της ασφάλειας της Κύπρου, εννοώντας την «ανάμειξη» ακόμα περισσότερων ιμπεριαλιστικών κέντρων και μεθοδεύσεων στην έκβαση των συνομιλιών.

Φτάνοντας στο χώρο της Διάσκεψης και σχολιάζοντας τις προχτεσινές δηλώσεις Τσαβούσογλου, ο Ελληνας ΥΠΕΞ δήλωσε χτες ότι «έγινε μια προσπάθεια εκβιασμού της διαπραγμάτευσης. Την αποτρέψαμε με σαφήνεια. Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να ζητάει όλα ή τίποτα. Η διαπραγμάτευση είναι για να κάνουμε ένα συμβιβασμό που να ωφελεί όλες τις πλευρές».

Συνολικά, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η ελληνική πλευρά σύμφωνα με πληροφορίες εστίαζε στον «ανεδαφικό» χαρακτήρα των «τουρκικών απαιτήσεων» και ζητούσε από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές «να επιδείξουν εποικοδομητικό πνεύμα». Επισήμαινε ακόμα ότι η Διάσκεψη είναι «ανοικτού τέλους» και δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως «η τελευταία Διάσκεψη», προσδοκώντας προφανώς ότι κι αν ακόμα προκύψουν μεγάλες δυσκολίες το παζάρεμα θα συνεχιστεί εν καιρώ.

Παρά την προσπάθεια του ενός ή του άλλου αστικού επιτελείου να εστιάσει στους «εκβιασμούς» της άλλης πλευράς και να στρατεύσει το λαό στις δικές του μεθοδεύσεις, η αλήθεια είναι πως δυναμώνει εδώ και πολύ καιρό ο άγριος εκβιασμός του κυπριακού λαού, ώστε να δεχτεί η πατρίδα του να εγκλωβιστεί ακόμα βαθύτερα στους φονικούς ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστών.

Από αυτήν τη σκοπιά πρέπει να εξεταστεί και η εμφάνιση της Αγκυρας, που, από τη μια, «διαρρέει» ότι εξετάζει την απόσυρση μέρους των κατοχικών στρατευμάτων (κάτι που πριν μερικούς μήνες δεν συζητούσε καθόλου) και, από την άλλη, ζητά ανταλλάγματα σε πολλά επίπεδα.

Ετσι, το βράδυ της Πέμπτης, ο Τσαβούσογλου επανέλαβε στις δηλώσεις του ότι «αυτή είναι η τελευταία σύνοδος» και ότι «δεν θα διαπραγματευόμαστε αυτό το ζήτημα (σ.σ. της ασφάλειας στην Κύπρο) για μια ζωή. Αυτό έχει ένα τέλος. Εάν υπάρξει λύση, καλώς, εάν όχι, τότε διαπραγματευόμαστε με διαφορετικό τρόπο, οι διαστάσεις των διαπραγματεύσεων γίνονται διαφορετικές». Εκτίμησε, επίσης, ότι «ακόμη είμαστε στην αρχή του δρόμου. Το ζήτημα στο οποίο πρέπει πράγματι να επικεντρωθούμε είναι να καταλήξει σε λύση η διαδικασία που συνεχίζεται. Πρέπει να απομακρυνθούν από το σημείο "δεν θα υπάρξει τουρκικός στρατός"» και ζήτησε να αναπτυχθούν «αποδεκτές προσεγγίσεις».

Οσον αφορά τις ίδιες τις εργασίες, στις συνομιλίες ανοίγουν όλες οι πλευρές, αναδεικνύοντας πως η λύση του Κυπριακού αλληλεπιδρά με παζάρια σε πολλά παράλληλα επίπεδα.

Ετσι, στα θέματα που επανήλθαν με επιμονή είναι και η ειδική μεταχείριση της Τουρκίας, με εφαρμογή των «τεσσάρων ελευθεριών» της ΕΕ για την ίδια στην Κύπρο (μέτρο που τουρκικά κεφάλαια προσδοκούν πως θα ωφελήσουν το «άνοιγμά» τους γενικά στην ευρωπαϊκή αγορά). Ασφαλώς, η πλευρά αυτή αποτελεί σημείο ευρύτερων παζαριών Αγκυρας - Βρυξελλών.

Πάντως, ο ειδικός σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Εσπαν Μπαρθ Αϊντε, τόνισε ότι αποτελεί «πρόκληση» η «διασύνδεση της ασφάλειας με τα άλλα ζητήματα».

Στο μεταξύ, παρέμβαση για τις διαπραγματεύσεις έκανε και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, που δήλωσε χτες: «Ο πρώτος γύρος των διαπραγματεύσεων δεν ήταν πολλά υποσχόμενος, αλλά όπως είπα, αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για την επανένωση του νησιού».

Τέλος, σύμφωνα με ρεπορτάζ που επικαλούνταν και δελτίο Τύπου του Γραφείου Πληροφοριών της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» (δηλαδή του ψευδοκράτους), η Βρετανία κατέθεσε πρόταση για «ένα πακέτο μέτρων κατανόησης» που αφορά και τα έξι κεφάλαια των διαπραγματεύσεων (Ασφάλεια, Εδαφικό, Περιουσιακό, Διακυβέρνηση, συμμετοχή στην ΕΕ, Οικονομία). Σύμφωνα με την ίδια πηγή, «η τουρκική πλευρά δήλωσε ότι είναι ανοιχτή σε προτάσεις, η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν απάντησε και ζήτησε περισσότερο χρόνο».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η τουρκική προκλητικότητα εκφράστηκε και με την έκδοση νέας παράνομης ΝΟΤΑΜ για στρατιωτικά γυμνάσια. Οπως μετέδωσε χτες και η ιστοσελίδα του «Φιλελεύθερου», προχώρησε σε νέα «δέσμευση» μεγάλων τμημάτων του FIR Λευκωσίας, αλλά και των κυπριακών υδάτων, εξαγγέλλοντας «ασκήσεις» έρευνας και διάσωσης καθώς και άλλες «ασκήσεις» χωρίς πραγματικά πυρά, σε περιοχές δυτικά και βορειοδυτικά της Μόρφου.