Η πρόσφατη πραγματοποίηση νέας Τριμερούς Συνόδου μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου ήρθε να επισημάνει πόσο αμείωτα προχωρούν οι μονοπωλιακοί και ευρύτερα γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί στην ήδη «εύφλεκτη» γειτονιά μας. Η διεύρυνση του παζαριού με τα σχέδια για «μετεξέλιξη» του σχήματος σε τετραμερές, με τη συμμετοχή και της Ιταλίας, αλλά και η επιτάχυνση των συνομιλιών για κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει στην Αίγυπτο κυπριακό φυσικό αέριο, ήταν δύο μόνο από τις πλευρές που βεβαίωσαν ότι η Νοτιοανατολική Μεσόγειος παραμένει βάση ανάπτυξης αλλά και περιπλοκής διαφόρων μονοπωλιακών σχεδιασμών, με την Ενέργεια να παραμένει βασικός μοχλός σε αυτήν την κατεύθυνση.

Ολα αυτά, ενώ στη διπλανή Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο οι στρατιωτικές και διπλωματικές εξελίξεις «τρέχουν» διαρκώς, ενώ επαναξιολογούνται πολύχρονες συμμαχίες, αναδεικνύοντας πόσο μεγαλώνει η ρευστότητα όλων των ενδοϊμπεριαλιστικών συμβιβασμών.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, αποκτούν ειδικό βάρος οι επιλογές δυνάμεων όπως η Τουρκία, που αποτελεί μια μεγάλη και σημαντική, αναπτυσσόμενη αγορά, μια ισχυρή στρατιωτική μηχανή, που αφενός είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αφετέρου διευρύνει το παζάρεμα με δυνάμεις όπως η Ρωσία και το Ιράν.

Με φόντο την «εξουδετέρωση των τζιχαντιστών» σε Συρία και Ιράκ, επανέρχονται άλλωστε πιο επιτακτικά σχέδια και κόντρες για τον έλεγχο ενεργειακών αγορών και δρόμων. Από τη μεριά της, η αστική τάξη της Τουρκίας εδώ και καιρό επενδύει στη μετατροπή της χώρας σε ευρύτερο ενεργειακό κόμβο, μεταξύ άλλων ιεραρχώντας και την «απορρόφηση» επικίνδυνων κραδασμών από ανακατατάξεις που προετοιμάζονται (βλ. αναβάθμιση των Κούρδων, εδαφικές αλλαγές κ.τ.λ.).

«Το όνειρο της Τουρκίας να γίνει ενεργειακό κέντρο βρίσκεται σε κίνδυνο» εκτιμούσε την Τρίτη ανάλυση σε ιστοσελίδα μεγάλης τουρκικής αστικής εφημερίδας, εξηγώντας ότι η ντόπια πλουτοκρατία προβληματίζεται για το αν θα μπορέσει να βγει ωφελημένη από τις αναδιατάξεις σε Μέση Ανατολή και Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Ανάμεσα σε άλλα, η πρόσφατη τριμερής Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου και ο αγωγός που εξετάζεται για να μεταφέρει αιγυπτιακό και κυπριακό αέριο σε Ευρώπη μέσω Ελλάδας, εμφανίζονταν ως σχέδια που «αποκλείουν την Τουρκία». Μάλιστα, αναφερόταν ότι «ο υποθαλάσσιος αγωγός για την Ελλάδα θα είναι σχεδόν διπλάσια ακριβός από εκείνον που θα μπορούσε να περάσει χερσαία από την Ελλάδα. Αλλά αν το αέριο από (όλη) την Ανατολική Μεσόγειο και το αέριο από το Ισραήλ συναντηθούν ενιαία στο ίδιο κοινό σχέδιο, το ελληνοκυπριακό - ισραηλινό σχέδιο δεν είναι παράλογο».

Αλλωστε, η σημασία που η Τουρκία δίνει στην Ανατολική Μεσόγειο φαίνεται και από τα σχέδια γεωτρήσεων, τα οποία το υπουργείο Ενέργειας έχει ανακοινώσει ήδη από τον περασμένο Απρίλη. Ο επικεφαλής του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, σημείωνε από τότε ότι στόχος είναι να ανοίξουν δύο βάσεις γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και άλλες δύο στη Μαύρη Θάλασσα, όπως και ότι εκτός από το ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός», η Τουρκία σκοπεύει να αγοράσει και άλλο σεισμογραφικό πλοίο.

Μάλιστα, υπογράμμιζε ότι η χώρα θα αυξήσει συγκεκριμένα τις επενδύσεις για τη σεισμογραφική εξερεύνηση και τη γεώτρηση πετρελαίου και φυσικού αερίου, δραστηριότητες που θα ιεραρχούνται τουλάχιστον για την επόμενη 10ετία. Επίσης, είχε αναφέρει ότι οι νέες γεωτρήσεις θα αρχίσουν στα τέλη του 2017 και πρόσθετε ότι η Τουρκία δίνει προτεραιότητα στις γεωτρήσεις στη Μεσόγειο, εξαιτίας των δυνατοτήτων της, υποστηρίζοντας ότι η εξερεύνηση ενεργειακών πόρων στην περιοχή μπαίνει σε μια νέα περίοδο, εξαιτίας των εξελίξεων στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου την τελευταία 15ετία.

Πρόσφατα, ο Αλμπαϊράκ παρουσίασε στην αρμόδια επιτροπή της τουρκικής Βουλής και τα επενδυτικά σχέδια για άλλους τομείς της Ενέργειας. Τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποκτούν αυξημένη σημασία για τη μετάβαση σε μορφές Ενέργειας «πιο καθαρές», όπως και για τη συνολικότερη ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, για τη «διαφοροποίηση» των ενεργειακών πόρων που χρησιμοποιεί.

Μάλιστα, είπε ότι ενώ διεθνώς το ποσοστό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από «εναλλακτικές μορφές ενέργειας» (ηλιακή, αιολική κ.τ.λ.) είναι 24%, στην Τουρκία έχει φτάσει στο 33,2%. Το 2002 από τέτοιες μορφές Ενέργειας παρήχθησαν 34 δισ. kWh, ενώ το 2016 η παραγωγή έφτασε στα 91 δισ. (αυξημένη κατά 168%). Επίσης, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη και η συμφωνία με τη Ρωσία για τη δημιουργία του πυρηνικού αντιδραστήρα στο Ακουγιού.

Ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία που παρέθεσε σε έρευνά του το Ινστιτούτο για την Ενέργεια στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (ΙΕΝΕ). Σύμφωνα με αυτή, «η Τουρκία αναδύεται ως κυρίαρχος παράγοντας στη διαμόρφωση της τελικής ενεργειακής ζήτησης στην περιοχή. Αυτό προκύπτει επειδή η οικονομία της αναπτύσσεται βιώσιμα και επειδή επιδεικνύει υψηλά ποσοστά ανάπτυξης σε σύγκριση με την υπόλοιπη Νοτιοανατολική Ευρώπη». Ανάμεσα σε άλλα, η έκθεση αναφέρει:

-- Η αύξηση των συνολικών ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας θα φτάσει το 52% (το 2020) μέχρι και το 60% (το 2050).

-- Οσον αφορά την παραγωγή Ενέργειας, η συνολική παραγωγή πρωτογενούς ενέργειας στη Ν/Α Ευρώπη υπολογίζεται να αυξηθεί από τα 111 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ΜΤΟΕ) το 2015 στα 143 το 2050, με την Τουρκία να καλύπτει αυτήν την αύξηση μέχρι κατά 45%. «Οταν δεν υπολογίζεται η Τουρκία, τότε η συνολική παραγωγή μένει σχεδόν ίδια», αναφέρει η έκθεση.

-- Οσον αφορά τις εκτιμήσεις για το ύψος των ενεργειακών επενδύσεων στο διάστημα 2016 - 2025, τόσο στο καλύτερο (321 δισ. ευρώ) όσο και στο χειρότερο δυνατό «σενάριο» (267 δισ. ευρώ), η Τουρκία εκτιμάται ότι θα «αντιπροσωπεύει» το μεγαλύτερο μέρος τους, αντίστοιχα 141,6 δισ. και 124,9 δισ. ευρώ.

-- Στο διάστημα 2006 - 2016 σχεδόν το 10% των άμεσων ξένων επενδύσεων (συνολικά 145 δισ. ευρώ) στην Τουρκία αφορούσε την Ενέργεια, που είναι τρίτη σε προσέλκυση επενδύσεων με 15,7 δισ. δολάρια, με πρώτη τη μεταποίηση (38,4 δισ.) και δεύτερο το χρηματοπιστωτικό τομέα.