Ο Γ. Βαρλάμος αγάπησε και μελέτησε όσο κανείς τη φύση και τους νόμους της τυπογραφίας και του βιβλίου. Διακρίθηκε διεθνώς για την επιμέλεια βιβλίων και λευκωμάτων. Για πολλά χρόνια, από το 1991 έως το τέλος της ζωής του, είχε την ευθύνη της καλλιτεχνικής επιμέλειας των βιβλίων του εκδοτικού οίκου του ΚΚΕ, της «Σύγχρονης Εποχής».

Η Ειρήνη Σαλουβάρδου, εργαζόμενη στην παραγωγή των εκδόσεων «Σύγχρονη Εποχή», μας μιλά για την εμπειρία της συνεργασίας της με τον Βαρλάμο.

«"H τέχνη της τυπογραφίας δεν είναι παρά ένα άθροισμα από πολλές, πολύ μικρές λεπτομέρειες, που στόχο έχουν να δημιουργήσουν ένα καλαίσθητο και λειτουργικό βιβλίο.

Το κείμενο ενός βιβλίου είναι το κυριότερο υλικό, η ουσία του. Με βάση το περιεχόμενο αυτού του κειμένου διαλέγουμε το μέγεθος του χαρτιού, το είδος των γραμμάτων, το μήκος της αράδας κ.λπ.

Ενα βιβλίο χωρίς κανένα στολίδι μπορεί να 'ναι πραγματικά ωραίο αν η αρχιτεκτονική του σύνθεση είναι καλή.

Πρώτα απ' όλα οι σελίδες πρέπει να 'ναι φωτεινές και ευκολοδιάβαστες. Τα περιθώρια πρέπει να 'ναι προσαρμοσμένα με την τυπωμένη σελίδα. Η απόσταση των γραμμάτων μεταξύ τους, τα κενά ανάμεσα στις λέξεις, το κενό ανάμεσα στις αράδες μιας σελίδας και γενικότερα η ισορροπία λευκών και μαύρων μπορεί να κάνουν μια σελίδα ευκολοδιάβαστη ή όχι. Γι' αυτό το λόγο μεταξύ των λέξεων θ' αφήσουμε πολύ μικρά λευκά, τόσα μόνο όσα χρειάζονται για να χωρίζονται καθαρά στο μάτι η μια λέξη από την άλλη...".

Ολα τα παραπάνω τα πρωτάκουσα από τον Βαρλάμο, παρά τις σπουδές μου σε σχολή γραφιστικής. Ενας άγνωστος κόσμος γνώσεων που άνοιξε μπροστά μου όταν, ξεκινώντας να εργάζομαι στη "Σύγχρονη Εποχή" το 1993, γνώρισα το Βαρλάμο ως υπεύθυνο για την καλλιτεχνική επιμέλεια των εκδόσεων.

Στην πραγματικότητα, με καθοδηγούσε βήμα - βήμα για το πώς θα στήσουμε το κάθε βιβλίο, εξηγώντας μου γιατί κάνουμε το καθετί. Συνήθως, πήγαινα στο εργαστήριό του με το κείμενο που θέλαμε να εκδώσουμε, το μελετούσε και μου έδειχνε με χαρτομακέτα τι πρέπει να κάνω. Γενικά, δούλευε πολύ στο χέρι, με κομμάτια χαρτιού, με την κόλλα του, σχεδιάζοντας την αρχιτεκτονική του βιβλίου... Στη συνέχεια, με βάση τη χαρτομακέτα του, σελιδοποιούσα το βιβλίο στον υπολογιστή και το ξανάβλεπε για διορθώσεις. Ο κύκλος ολοκληρωνόταν όταν του πήγαινα το τυπωμένο βιβλίο. Και τότε ακόμη δίδασκε δείχνοντάς μου κάτι που δεν πήγε καλά ή πόσο ωραία έκδοση έγινε. Αυτή ήταν και η "πληρωμή" του.

Ηταν πραγματικός δάσκαλος με βαθιές γνώσεις, που ήθελε να τις μεταδώσει και το έκανε με πολλή αγάπη και ακούραστα, αν ενδιαφερόσουν πραγματικά».

Χαρακτηριστικές είναι ακόμα οι μαρτυρίες των Κώστα Στείρου και Μάγιας Στουρνάρα, που θήτευσαν στο πλάι του, και οι οποίες έχουν δημοσιευτεί στη «Φωνή των Ανδρονιάνων».

Αναφέρει ανάμεσα στα άλλα ο Κ. Στείρος: «Οταν πρωτοξεκίνησα να σπουδάζω το '91 την τέχνη και τα μυστικά της καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας στο Πρότυπο Εργαστήρι του ΕΟΜΜΕΧ, τίποτε δεν προμήνυε τη σχέση που αναπτύχθηκε, με τα χρόνια είν' αλήθεια, μεταξύ Δασκάλου και μαθητή (...).

Ο Δάσκαλος Γιώργης Βαρλάμος μας έπαιρνε "ξύλα απελέκητα" και με υπομονή, επιμονή, γνώση, έδινε πνοή, σχήμα, χρώμα, συναίσθημα στις καλλιτεχνικές ανησυχίες μας (...).

Είχε το χάρισμα μετάδοσης της γνώσης, το τάλαντο να διακρίνει μες στους πολλούς τους λίγους, το ήθος που μεμιάς τον έκανε στα μάτια μας ξεχωριστό. Οχι πως δεν ήτανε. Ποτέ δεν είχε τον κομπασμό, ή την έπαρση του "φτασμένου" σήμερα εικαστικού. Το αντίθετο θα 'λεγα. Ακολουθούσε τη φράση του δασκάλου του, Κεφαλληνού "φαίνε και σίγα" κατά γράμμα, ως το τέλος της ζωής του (...)».

Η Μ. Στουρνάρα, στο άρθρο της με τίτλο «Οι ξεχασμένες μυρωδιές των ξυσμένων μολυβιών», αναφέρει ανάμεσα στα άλλα:

«Θυμάμαι πάντα με πολλή αγάπη και σεβασμό τον Δάσκαλο. Τον βλέπω μπροστά μου σε κάθε τι που σχεδιάζω και, ιδίως, στον τρόπο που παρατηρώ τον κόσμο γύρω μου. Ακόμα και στις ξεχασμένες μυρωδιές των ξυσμένων μολυβιών και στην ανάμνηση των χεριών, των γεμάτων μουτζούρες από υδροχρώματα και σινική μελάνη. Τον βλέπω ακόμα και στο πλαστικό μπουκαλάκι με την απλή κόλλα που είναι το βασικό υλικό στη δουλειά μας (...).

Θυμάμαι ότι κάθε φορά που έμπαινα στον χώρο του, με εκείνη την χαρακτηριστική τάξη στην τοποθέτηση των εργαλείων του για τη ζωγραφική ή την χαρακτική, τα αμέτρητα βιβλία, τα "δικά του" ζωγραφισμένα λουλουδάκια σε μισοτελειωμένους πίνακες, την μυρωδιά από ξυσμένο ξύλο, ακρυλικές μπογιές και υδροχρώματα, ένιωθα πως ήταν ίσως ο τελευταίος άνθρωπος στη γη που ήξερε πώς να χρησιμοποιεί τα υλικά του κόσμου με σεβασμό. Κάθε κομματάκι χαρτί, όσο κι αν ήταν μικρό, είχε αξία. Είτε ήταν στοιβαγμένο κάπου περιμένοντας την χρήση του, είτε ήταν επικολλημένο σε κάποιο σχέδιο που ήθελε, τοπικά, να διορθώσει.

Και το ράδιο πάντα ανοιχτό και σιγανό, στο Τρίτο Πρόγραμμα.

Ο Δάσκαλος έφυγε, και μαζί του πήρε μια ολόκληρη εποχή της Τέχνης. Μιας Τέχνης που σήμερα πνίγεται από τον πληθωρικό, απαίδευτο και απροβλημάτιστο βομβαρδισμό κενών μηνυμάτων. Χωρίς κάποιο, οποιοδήποτε νόημα. "Κύμβαλα αλαλάζοντα"...».