Εκανα αυτή τη μικρή εισαγωγή γιατί, τελικά, η ταινία του 26χρονου Γκέλα Μπαμπλουάνι παρότι δείχνει να διαδραματίζεται σε ένα οποιοδήποτε μέρος του καπιταλιστικού κόσμου, από μακριά «μυρίζει» μετασοσιαλιστική Γεωργία. Τόσο θεματολογικά όσο και στη φόρμα.

Ας ξεκινήσουμε με τη δεύτερη: Ενώ θα περίμενε κανείς ο ανατολικός αυτός νέος να εντυπωσιαστεί από τη δυτική κινηματογραφική κουλτούρα, τη γαλλική έστω, την οποία και σπούδασε, και είναι και της μόδας, ετούτος μοιάζει περισσότερο σοβιετικός! Η παράδοση τον έχει ποτίσει βαθιά! Εχει στέρεα ρεαλιστική γραφή, εξαιρετική εργασία πάνω στην ερμηνεία των ηθοποιών, θαυμάσιες φάτσες, φάτσες που «γράφουν», εξαιρετικούς χώρους (ντεκόρ), και μια θαυμάσια ασπρόμαυρη φωτογραφία, που θυμίζει τη μεγάλη σοβιετική σχολή φωτογραφίας. Ακόμα, μια, ας την πούμε έτσι, κλασική σοβιετική γραφή. Κλασική, με την έννοια, πως τα πράγματα ξεκινάνε από το άλφα και καταλήγουν στο ωμέγα! Μια διαδρομή καθαρή, χωρίς ακροβατισμούς και προσπάθειες εντυπωσιασμού. Το δράμα ακολουθεί την αριστοτελική προτροπή: αρχή, μέση, τέλος!

Αλλά και το περιεχόμενο της ταινίας παραπέμπει σε «ανατολικές» σχολές! Ναι, μεν, πραγματεύεται τη βία, αλλά δεν υποκύπτει σε αυτήν. Δεν αποζητά το αίμα, για να τραβήξει το ενδιαφέρον. Αντίθετα, κρατάει μακριά από το φακό όλα τα εξωτερικά στοιχεία της υπόθεσης και εισχωρεί στο εσωτερικό, στο βαθύ εσωτερικό, των ηρώων! Το ζητούμενο είναι το χρήμα! Η ανθρώπινη ζωή δεν έχει παρά εμπορική μόνον αξία. Και, επόμενο είναι, να βγαίνει στο σφυρί! Πάνω της ποντάρεται χρήμα. Παράγεται αξία (οικονομική). Και υπεραξία!

Αυτό το οικονομικό αλισβερίσι πάνω στη ζωή του ανθρώπου δεν αφήνει αυταπάτες για αισθήματα. Ακόμα και αδερφός εκμεταλλεύεται αδερφό! Με αυτή τη λογική το θύμα, ο άνθρωπος, δεν έχει επιστροφή! Πρέπει, οπωσδήποτε, να εξοντωθεί! Αφού και η τελευταία του ανάσα, ακόμα και ο θάνατός του, αποφέρει κέρδη! Πρέπει, λοιπόν, να είναι εκμεταλλεύσιμος μέχρι το τέλος! Δε μοιάζει αυτό, τάχα, με την εξοντωτική δουλιά στα ανθρακωρυχεία, στους ανθυγιεινούς τόπους δουλιάς, με την εξοντωτική υπεραπασχόληση, με την εντατικοποίηση, τον ανταγωνισμό, με την ανεργία; Η ανθρώπινη εργασία, σε τελευταία ανάλυση, δεν είναι αυτή που «παίζεται» στα χρηματιστήρια; Πάνω στην ανθρώπινη ζωή δε στηρίζεται το κέρδος; Από τον ιδρώτα και την αγωνία του ανθρώπου, δεν προκύπτει ο πλούτος; Ο «νόμιμος» και, κυρίως, ο παράνομος πλούτος! Από το θάνατο των ανθρώπων (εργατών) δε θησαυρίζουν οι τζογαδόροι; Οταν ανεβαίνουν οι μετοχές, έχει κανείς αυταπάτη, πως δεν κατεβαίνει η ανθρώπινη αξιοπρέπεια; Οσο μεγαλύτερα τα κέρδη, τόσο χαμηλότερη η ανθρώπινη αξία. Αυτός είναι ο καπιταλιστικός νόμος!

Σκληρή ταινία! Από τις σκληρότερες! Ανθρωποι, στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν, με τη θέλησή τους ή παρά τη θέλησή τους, πάντα παρά τη θέλησή τους, τελικά, παίζουν «ρώσικη ρουλέτα» σημαδεύοντας ο ένας τον άλλον! Βάζουν τον εαυτό τους στο σημάδι. Και, την ίδια στιγμή, πατάνε οι ίδιοι τη σκανδάλη! Και πάνω σε αυτό το αδυσώπητο παιχνίδι, άλλοι άνθρωποι, οι «πονηροί» της υπόθεσης, τζογάρουν! Αν αυτό δεν είναι η ερμηνεία του καπιταλισμού, τότε τι είναι; Μια αστυνομική ταινία με κλέφτες και αστυνόμους; Οποιος δει την ταινία έτσι, σαν μια αστυνομική περιπέτεια, θα αδικήσει τον εαυτό του και την ταινία, φυσικά. Η ταινία καταπιάνεται με την ολοκληρωτική αλλοτρίωση!

Τα μάτια του θεατή θα ευχαριστηθούν ατμόσφαιρα! Η οθόνη γεμίζει με έναν παράξενο, δαντικό κόσμο. Κόσμο που λες και ζει μέσα στην κόλαση. Οπου η επιβίωση είναι το κυρίαρχο. Μια επιβίωση, βέβαια, χωρίς κανόνες! Χωρίς κανόνες αλλά με νόμους! Οποιος είναι πιο γρήγορος θα επιβιώσει. Και αυτό, όχι με σιγουριά. Πρέπει, πέρα από τη σβελτάδα, να διαθέτεις και τύχη!

Είπα στην αρχή ότι η ταινία είναι βαθιά γεωργιανή, γιατί ο νεαρός ταλαντούχος σκηνοθέτης άρπαξε τους ήρωές του από τη μετασοσιαλιστική πατρίδα του τη στιγμή, που η είσοδος του καπιταλισμού, είχε ελευθερώσει όλα τα κακά ένστικτα των τυχοδιωκτών. Η ακραία βία που γνώρισε στα παιδικά του χρόνια, λίγο πριν τον «φυγαδεύσει» ο πατέρας του, ήταν η αφορμή για την ανθρώπινη πραγματεία του. Και είναι, βέβαια, και η προφητεία του: ότι ο κόσμος που προέκυψε μετά το σοσιαλισμό, αν δεν ανακοπεί, θα οδηγήσει - και θα οδηγηθεί - στην τέλεια υποβάθμιση! Ο άνθρωπος θα ξαναγίνει πράγμα (res)!

Παίζουν: Τζορτζ Μπαμπλουάνι, Φιλίπ Πασόν, Ορελιέν Ρεσουάν, Πασκάλ Μπονγκάρντ, Σεργκέ Τσαμπόν, Αγκουστίν Λεγκράντ, Φρανσουά Ριμπού.

Ματιέ Αμαρλίκ και Κατρίν Ντενέβ

Μια κακομαθημένη νέα γυναίκα διψάει να ευτυχήσει! Κάνει απόπειρες να ευτυχήσει. Τίποτα, όμως, δεν της βγαίνει! Στην προσπάθειά της να βρει «τι έφταιξε», κάνει μια αναδρομή στις μνήμες της. Στη ζωή της, δηλαδή. Και μας γνωρίζει τους τρεις άντρες οι οποίοι την πλησίασαν και τους πλησίασε. Κανένας τους, συμπεριλαμβανομένου και του πατέρα της - τέταρτος άντρας - δεν ήταν ικανός από μόνος του να τη «γεμίσει». Προσθέτοντας, όμως, τον έναν πάνω στον άλλον, παίρνοντας τις αρετές του ενός και πολλαπλασιάζοντάς τες με τις αρετές του άλλου, προκύπτει, τελικά, ο τέλειος, ο ιδανικός για εκείνη, άντρας! Σε έναν, πάντως, δε συναντάς όλες μαζί τις αρετές! Και τους τρεις μαζί, δεν μπορείς να τους έχεις! Να η δυστυχία της αστής νέας γυναίκας! Η οποία τα θέλει όλα!

Είναι αυτό πρόβλημα; Σας είπα! Η ταινία είναι πέρα για πέρα αστική! Γιατί, ενώ λαμβάνει υπόψη της την επιθυμία του ανθρώπου, της ηρωίδας στη συγκεκριμένη περίπτωση, να ευτυχήσει, δεν αντιλαμβάνεται ή κάνει πως δεν αντιλαμβάνεται, πως οι «τέλειοι» οι «ιδανικοί» άντρες δεν μπορεί να υπάρξουν σε μη «τέλειες», σε μη ιδανικές «κοινωνίες». Η ηρωίδα, και η ταινία, παραγνωρίζει αυτή την αρχή και κυνηγάει ανεμόμυλους!

Ομως, δεν μπορείς να μη συγκινηθείς με το αδιέξοδο αυτών των ανθρώπων. Ιδιαίτερα όταν έχουν αγνές προθέσεις. Οταν αναζητούν τη χαρά. Και η ηρωίδα, έστω αστή κακομαθημένη, τη χαρά κυνηγάει!

Η ίδια ιδεολογική σύγχυση που επικρατεί στο μυαλό της ηρωίδας επικρατεί, σκόπιμα εδώ, και στη σκηνοθεσία. Ο Αρνό Ντεσπλεσίν ξέρει γιατί η καρέκλα έχει τέσσερα ποδάρια! Ομως, δεν έχει καμία διάθεση να ανοίξει τέτοια κουβέντα. Περιορίζεται σε μια χαριτωμένη διήγηση μιας «πονεμένης» ιστορίας. Αλλά, επειδή απευθύνεται σε νοήμονες, κρατάει τα προσχήματα. Δεν κάνει δράμα, να πλαντάξουμε στο κλάμα! Κάνει ένα, ας το πούμε έτσι, αναρχικό, στη φόρμα και στο περιεχόμενο, μελόδραμα. Και επειδή είναι ικανός, έχει στιλ, καταφέρνει να δείχνει η ταινία του και σαν κριτική, και σαν καταγγελία, και σαν... Στο τέλος, βέβαια, βγαίνεις συγκινημένος, αλλά το ίδιο άδειος ή το ίδιο γεμάτος, όπως ήσουν τη στιγμή που μπήκες στην αίθουσα. Αφού και η κοινωνική, αν υπάρχει τέτοια, κριτική της ταινίας, γίνεται ακροθιγώς! Σαν κάποιος να διηγείται ένα αντιγραφειοκρατικό ανέκδοτο! Πάντως - δείτε αντίφαση! - είναι καλός κινηματογράφος. Εξυπνος!

Παίζουν: Εμανουέλ Ντεβός, Ματιέ Αμαρλίκ, Κατρίν Ντενέβ, Μορίς Γκαρέλ, Τζέφρι Κάρεϊ, Βαλεντίν Λελόνγκ.

Ο Νίκολας Κέιτζ και άλλα τέρατα!

Ενας καλοκάγαθος αστυνομικός, ο κ. Νίκολας Κέιτζ, παρακαλώ, ο οποίος χαπακώνεται, ύστερα από μια αποτυχημένη απόπειρα να σώσει μια κυρία με το παιδί της, βρίσκεται σε ένα νησί του Ειρηνικού, στο οποίο ζει μια νεο-παγανιστική κοινότητα! Στην οποία κοινότητα το πάνω χέρι έχουν οι γυναίκες. Οι άντρες είναι απλώς σκεύη ηδονής και όργανα αναπαραγωγής! Πλήρης ανατροπή, όπως, ενδεχομένως, θα γράψουν κάποιοι κριτικοί!

Σκοπός του ταξιδιού, βέβαια, δεν είναι τουριστικός, παρότι βρίσκεται σε αναρρωτική! Ούτε σεξουαλικός, όπως πιθανόν να παρανοήσατε! Τον κάλεσε η πρώην αρραβωνιαστικιά του, η οποία έχει χάσει το παιδί της. Στην ουσία, αυτή η μέγαιρα, του έχει στήσει παγίδα! Τον κάλεσε εκεί, για να τον θυσιάσουν, να τον κάψουν, για το καλό της σοδειάς! (Θρησκευτικό «έθιμο» της κοινότητας).

Η ταινία, για να «μορφώνεστε», είναι επανάληψη μιας προηγούμενης (1973) ταινίας! Οι δημιουργοί της σημερινής ταινίας, θέλοντας να προσφέρουν και αυτοί στον παγκόσμιο πολιτισμό, στη διαφώτιση του αμόρφωτου κόσμου, κυρίως της νεολαίας, την ξαναγύρισαν! Εβαλαν έναν εμπορικό σταρ για πρωταγωνιστή και σας περιμένουν στη γωνία (στο ταμείο). Εσείς ξέρετε: αν υποφέρετε από στέρηση ανοίξτε «Αλτερ» μετά τα μεσάνυχτα, έχει και διαφημίσεις!

Παίζουν: Νίκολας Κέιτζ, Ράνταλ Εμετ, Νόρμαν Γκολάιτλι, Αβι Λέρνερ, Τζόαν Σέλαρ.

Οι τεχνικές αρετές, όμως, όποιες και αν είναι αυτές, και στη συγκεκριμένη ταινία δεν παίρνουν και άριστα, δε φτάνουν για να κάνουν μια ταινία χρήσιμη. Γιατί η ταινία, πέρα από την τεχνική (φόρμα) είναι και περιεχόμενο! Και το περιεχόμενο του Garfield 2 δεν κρύβει καμία έκπληξη! Ούτε το Garfield 1, επίσης. Πρόκειται για ένα παραμύθι (να πούμε του κερατά;), με βασιλιάδες και πρίγκιπες, με σχηματικούς καλούς και κακούς, με χαζές συγκρούσεις και, τέλος, με αντιδραστική αντίληψη.

Αν οι δημιουργοί αγαπούσαν πραγματικά τα παιδιά - σε αυτά κυρίως απευθύνεται η ταινία - θα διάλεγαν ένα σύγχρονο, από τα χιλιάδες που υπάρχουν, θέμα, και το παιδί δε θα πέρναγε δυο ώρες με παλαιομοδίτικα πράγματα. Με πράγματα, δηλαδή, που ποτέ δε θα συναντήσει στο υπόλοιπο της ζωής του!

Δεν είναι απάντηση ότι ο Garfield δημοσιεύτηκε σε 2.600 εφημερίδες και διαβάστηκε από 260.000.000 αναγνώστες, ούτε ότι η πρώτη και η δεύτερη (η Νο 2) ταινία έσπασαν τα ταμεία! Και τα «γαριδάκια» αγοράζονται, αλλά όλοι ξέρουμε ότι βλάπτουν τα παιδιά που τα τρώνε!

Στην ελληνική μεταγλώττιση ακούγονται οι φωνές των Βασίλη Χαραλαμπόπουλου (Garfield), Αγγελου Μπούρα (Τζον), Ηρώς Λούπη (Λιζ).