Τόμι Λι Τζόουνς και Μπάρι Πέπερ

Σκεφτείτε την ταινία σαν ένα χρήσιμο κοινωνικοπολιτικό ταξίδι! Ο σεναριογράφος Γκιγιέρμο Αριάγκα σημειώνει, με ανεξίτηλη μελάνη, όλα τα σημαντικά σημεία της διαδρομής. Και τα σημειώνει με τρομερή οικονομία αλλά, την ίδια στιγμή, με απόλυτη σαφήνεια! Σημειώνει την άθλια και καταθλιπτική αμερικάνικη πόλη στα σύνορα με το Μεξικό. Μια πόλη σκέτη απελπισία! Μακριά από Νέες Υόρκες και άλλα παρεμφερή. Σημειώνει την άφιξη του φασίστα συνοροφύλακα, με την όμορφη και υποταγμένη γυναίκα του, που θα την εγκλωβίσει σε αυτό το Νταχάου. Τη λαθραία είσοδο πεινασμένων Mεξικάνων μεταναστών στο αμερικανικό έδαφος. Το άγριο και εξοντωτικό κυνήγι τους από το φασίστα φύλακα.

Από τις πρώτες κιόλας εικόνες της ταινίας όλοι καταλαβαίνουμε πως εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με εμπορική αναπαράσταση. Εδώ έχουμε να κάνουμε με την αλήθεια. Ενας πεινασμένος Μεξικάνος κατορθώνει, τελικά, να χωθεί στη γη της «επαγγελίας». Πιάνει δουλιά. Και, κυρίως, αναπτύσσει μια εξαιρετική φιλία, με τον ιδιοκτήτη του ράντζο, στο οποίο δουλεύει. (Δεν πρόκειται για μεγαλογαιοκτήμονα).

Ο φασίστας, όμως, είναι πάντα φασίστας. Μια μέρα σηκώνει το όπλο του και σκοτώνει τον πεινασμένο μετανάστη, που στο πρώτο κυνήγι κατόρθωσε να διαφύγει! Σα φασίστας, βέβαια, προσπαθεί να κρύψει το έγκλημα. Ομως, ο φίλος του νεκρού, δε ζητάει μόνο το πτώμα του φίλου του, για να το μεταφέρει στο μεξικάνικο χωριό του και να το θάψει, όπως του είχε υποσχεθεί, ζητάει και τον ένοχο. Και, τελικά, τον ανακαλύπτει.

Από το σημείο αυτό αρχίζει το δεύτερο μέρος του ταξιδιού, με περισσότερο, πια, ενδιαφέρον! Ο φίλος αιχμαλωτίζει το δολοφόνο και τον παίρνει μαζί του στο ταξίδι της επιστροφής. Και τον αναγκάζει ή μάλλον του «δείχνει» στην πράξη όλα τα βάσανα και όλες τις κακουχίες, που τραβάνε τα πεινασμένα άτομα από το Μεξικό, για να μπούνε στην πλούσια - για τους πλούσιους - Αμερική. Που περπατάνε ξυπόλυτοι μερόνυχτα ολόκληρα, πεινασμένοι και διψασμένοι. Που μεταβάλλονται σε θύματα εκβιασμών. Που κρύβονται στα λαγούμια και στις τρύπες με τα φίδια. Που γίνονται κινούμενοι στόχοι βολής και άσκησης, για τα όπλα των φασιστοειδών συνοροφυλάκων!

Θεωρώ ότι η τιμωρία - μάθημα, που επιβάλλει ο φίλος του νεκρού στο φασίστα συνοροφύλακα, είναι ένα εξαιρετικό κινηματογραφικό εύρημα! Εύρημα που αξίζει τον κόπο να βρει μιμητές στην ίδια τη ζωή! Και παρατηρούμε ότι σε καμία στιγμή του «μαθήματος», δεν υπάρχει η εκδίκηση, που θα φτήνυνε την προσπάθεια και θα αλλοίωνε το περιεχόμενο της ίδιας της πράξης! Αντίθετα, υπάρχει η σύνεση και η ηρεμία του λογικού ανθρώπου, που θέλει να εξηγήσει, λογικά, την κατάσταση! Υπάρχει η ανάγκη να μάθει - και να πάθει - ο φασίστας και κατ' επέκταση το σύστημα, που γεννάει τους φασίστες, όχι ότι δεν ξέρουν!, τι παθαίνουν τα θύματα από τους θύτες. Για να μην υπάρχει καμία δικαιολογία, πια, για το μέλλον. Για το ίδιο το σύστημα, αλλά και για τους εκτελεστές του!

Μετά το σεναριογράφο, που με αδρές γραμμές και γεμάτα ουσία γράμματα, αποκαλύπτει και εξηγεί την πολυπλοκότητα της συγκεκριμένης περίπτωσης, έρχεται ο σκηνοθέτης (και πρωταγωνιστής) Τόμι Λι Τζόουνς, με τη λιτή και δωρική ερμηνεία και σκηνοθεσία του, να ξεκαθαρίσει κάθε τυχόν αμφιβολία. Να αποσαφηνίσει όλα τα σημεία της διαδρομής! Ο χώρος, η γη, η ζωή, δεν οριοθετείται! Τα σύνορα είναι απλώς - και πονηρά - μια εφεύρεση! Ο αγέρας, το τοπίο, οι άνθρωποι, είναι όλα ίδια. Οι διαχωρισμοί είναι επίκτητοι και εκ του πονηρού!

«Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα» είναι δική μας ταινία. Ταινία για τους φίλους του κινηματογράφου, για τους προλετάριους, για τους μετανάστες! Ταινία για τον άνθρωπο!

Παίζουν: Τόμι Λι Τζόουνς, Μπάρι Πέτερ, Τζανιουάρι Τζόουνς, Νταάιτ Γιοακάμ.

Φωτογραφία: Μιλάνα Γιουσούποβα

Ελεύθερη μεταφορά της νουβέλας του Ντοστογιέφκι

«Krotkaya».

Εξαιρετική αισθητική. Ενδιαφέρουσα κινηματογραφική

αντιμετώπιση.

Η εφημερίδα μας αναφέρθηκε αναλυτικά στο φύλλο της

περασμένης Πέμπτης (10-11-05).

Στο φύλλο της Κυριακής θα υπάρξει αναλυτική υπενθύμιση!

(Στη φωτ. ο Κώστας Καλοκαιρινός και η Μιλάνα Γιουσούποβα).

Λάια Μαρούλ και Λουίς Τοσάρ

Οποιος πει, δε γνωρίζω το πρόβλημα, είναι ψεύτης! Οποιος πει πως ποτέ ο ίδιος δεν ξεπέρασε τα όρια ή, τέλος πάντων, δεν έφτασε στα όρια, πάλι είναι ψεύτης! Το ζήτημα της κακοποίησης, με τον άλφα ή βήτα τρόπο, των γυναικών από τους άντρες, είναι ένα υπαρκτό κοινωνικό - πολιτικό πρόβλημα. Υπαρκτό κοινωνικό - πολιτικό πρόβλημα το οποίο συνδέεται, ανάμεσα στα άλλα, και κυρίως, με το ίδιο το κοινωνικό - πολιτικό σύστημα που ζούμε! Ενα σύστημα που δίνει σε κάποιους (άντρες, στη συγκεκριμένη περίπτωση -αφεντικά, δηλαδή) προνόμια σε βάρος κάποιων άλλων (γυναικών - σκλάβων)!

Η ταινία της Ιθιάρ Μπολέιν, με πολύ διακριτικό τρόπο, αλλά και αρκετά ικανοποιητική κινηματογραφική γραφή, προσπαθεί να «φωτίσει» το ζήτημα! Και δε στέκεται στο πρώτο ευκολοδιάβαστο επίπεδο. Εκεί που τα πράγματα είναι απλά, έως απλοϊκά! Κάποιος, δηλαδή, σωματικά ισχυρότερος, χτυπάει κάποιον άλλον σωματικά ασθενέστερο!

Η ισπανική ταινία προσπαθεί να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Να δει, πέρα από τις πολιτικοκοινωνικές αιτίες, και τις ψυχολογικές. Που, και αυτές, σε τελευταία ανάλυση, κοινωνικοπολιτικές είναι. Να δει, γιατί η γυναίκα δέχεται να υφίσταται αυτή την υποτιμητική - για την ίδια - κατάσταση. Προσπαθεί, με ήπιο τρόπο, να ερμηνεύσει την «υπομονή», εθισμό καλύτερα, της γυναίκας στη ...«μοίρα» της! Μια «μοίρα», η οποία προέκυψε από τα εκατοντάδες χρόνια άνισης φυλετικής μεταχείρισης. (Ο καθένας, που θα ήθελε, μπορεί να κάνει αναγωγές και σε άλλες, πιο πλατιές, περιπτώσεις).

Είναι ενδιαφέρουσα η ερμηνεία, που προσπαθεί η ταινία να δώσει, πως το θύμα, με τον καιρό, μπορεί να εθιστεί στο ξυλοκόπημα και στην καταπίεση! Ή, τέλος πάντων, στην αποδοχή αυτής της υποτιμητικής κατάστασης! Ομως, περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το αισιόδοξο και ρεαλιστικό τέλος της ταινίας. Η γυναίκα, και όχι μόνον, τελικά, βρίσκει τη δύναμη να αντιδράσει. Να διεκδικήσει, και τελικά, να πετύχει, την αξιοπρέπεια, που είναι το ζητούμενο!

Η ταινία, «Μέσα από τα μάτια σου», είναι μια ταινία (πρώτο βήμα), για τη γυναικεία χειραφέτηση! Διαθέτει καλή αισθητική, εξαιρετική ερμηνεία και ρεαλιστική γραφή. Δεν είναι μεγαλόστομη και κάνει πολύ θετικά τη δουλιά της!

Παίζουν: Λάια Μαρούλ, Λουίς Τοσάρ, Καντέλα Πένια, Ρόζα Μαρία Σαρδά, Σέρζι Καγιέχα.

Ρόμπερτ Ρέντφορντ και Τζένιφερ Λόπεζ

Η ταινία δεν είναι εναντίον του ανθρώπου, γενικά! Αντίθετα, είναι μια ταινία που πονάει τον άνθρωπο! Ομως, αυτό στην τέχνη, και στη ζωή, δε φτάνει! Η τέχνη και η ζωή απαιτούν περισσότερες εξηγήσεις. Ζητάνε επιστημονικές ερμηνείες των φαινομένων!

Η ταινία του Λάσε Χάλστρομ μοιάζει με μια ελληνική τραγωδία, αλλά δεν είναι τέτοια! Ο κεντρικός ήρωας, όπως ο Κρέοντας ας πούμε, κατατρώγεται από τις εγωιστικές και εξουσιαστικές αντιφάσεις του. Ομως, ετούτος ο Αμερικανός «φίλος» είναι η σκιά του Κρέοντα! Τα ζητήματα που τον απασχολούν είναι πολύ μικρής εμβέλειας. Είναι τελείως προσωπικά και, επομένως, πολύ μερικά.

Με «μερικά» προβλήματα, βέβαια, δεν προκύπτει ανθρώπινη τραγωδία! Αυτό που προκύπτει είναι, στην καλύτερη περίπτωση, όπως στη συγκεκριμένη, ένα οικογενειακό μελό. Ενα οικογενειακό μελό, το οποίο αποζητά φιλική κατανόηση. Κυρίως γιατί εμφορείται από «αγνές» προθέσεις!

Δεν μπορούμε, πάντως, να μη σημειώσουμε τις παρουσίες του Ρόμπερτ Ρέντφορντ, του Μόργκαν Φρίμαν και, γιατί όχι, της Τζένιφερ Λόπεζ και του Ντέιμιαν Λιούις! Αλλά και την αντιτουριστική - και αντιπροπαγανδιστική - επαρχιακή Αμερική. Την Αμερική των απλών, και αρρωστημένα απλοϊκών, ανθρώπων!

Παίζουν: Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Μόργκαν Φρίμαν, Τζένιφερ Λόπεζ, Ντέιμιαν Λιούις και η μικρή Τζος Λούκας.