Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,

έχω πάρει μέρος σε όλες τις φάσεις προετοιμασίας των προσυνεδριακών υλικών, καθώς και της εισήγησης της ΚΕ κι έχω συμφωνήσει σε όλα τα ουσιαστικά και βασικά σημεία, που θέτουν.

Με δεδομένη αυτή τη συμφωνία μου επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε ορισμένα ζητήματα, που έχουν κατά τη γνώμη μου τη δική τους σημασία.

Η δημόσια κυρίως προσυνεδριακή συζήτηση ανέδειξε ορισμένες λαθεμένες απόψεις. Ποιες νομίζω πως είναι αυτές:

1. Η άποψη, που θεωρεί εντελώς λαθεμένη και έως οπορτουνιστική την πολιτική του α - α - δ μετώπου, όπως αυτή περιγράφεται και αναλύεται στα προσυνεδριακά ντοκουμέντα και την εισήγηση της ΚΕ. Είναι μια άποψη, που ενώ ισχυρίζεται, πως υπερασπίζεται και προωθεί τη σοσιαλιστική επανάσταση, αφού τη θέτει δήθεν, ως μοναδικό και άμεσο στόχο, στην πραγματικότητα την παραπέμπει στις ελληνικές καλένδες.

2. Λαθεμένες είναι επίσης οι απόψεις, που βλέπουν την πολιτική του α - α - δ μετώπου ξεκομμένη και αποσπασμένη από τη δουλιά για το σοσιαλισμό και την επαναστατική αλλαγή.

Ισα ίσα, σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερη από κάθε παλιότερη περίοδο η διαπλοκή των διάφορων αντιθέσεων αντιιμπεριαλιστικού περιεχόμενου, με τη βασική αντίθεση της καπιταλιστικής κοινωνίας μας, την αντίθεση κεφαλαίου και εργασίας. Είναι επόμενα αναγκαίο, αλλά και ώριμο, για μια συστηματική και καθημερινή ιδεολογική και προπαγανδιστική δουλιά αντικαπιταλιστικού και σοσιαλιστικού περιεχόμενου, πρώτα και κύρια στο χώρο της εργατικής τάξης.

3. Η συζήτηση για την πολιτική συμμαχιών του Κόμματος, μοιάζει ορισμένες φορές, σαν να θέλουμε σώνει και καλά να σκιαμαχούμε, με φανταστικούς εχθρούς και ψεύτικα διλήμματα. Και βέβαια, θα ήταν τραγικό λάθος, έστω και να σκεφθούμε, να κάνουμε το α - α - δ μέτωπο με τις υπάρχουσες σήμερα πολιτικές δυνάμεις. Αυτό θα σήμαινε παντελή ακύρωση όλης της πολιτικής και όλων των αποφάσεών μας.

Δε νομίζω, όμως, πως οι όποιες, λαθεμένες τέτοιες απόψεις είχαν κάποιο ειδικό βάρος στην προσυνεδριακή συζήτηση. Ισα ίσα, υπήρξαν αντίθετου χαρακτήρα φαινόμενα:

α. Σχετικά έντονα εκφράστηκε στην προσυνεδριακή περίοδο η άποψη, που αμφισβητεί γενικά, με τον ένα ή άλλο τρόπο, την οποιαδήποτε πολιτική συμμαχιών και συνεργασιών και τη θεωρεί λίγο - πολύ αρνητική και επιζήμια για το Κόμμα.

β. Πολύ κουβέντα έγινε επίσης για το σύνθημα πέντε κόμματα δυο πολιτικές. Ούτε λίγο ούτε πολύ, έγινε σημείο αναφοράς και κριτήριο της κομματικής καθαρότητας. Και είναι βέβαια ολοφάνερο, ότι η φράση αυτή περιγράφει σωστά το σημερινό πολιτικό σκηνικό. Μόνο το ΚΚΕ βρίσκεται στο δρόμο της α - α - δ πάλης και της σοσιαλιστικής προοπτικής. Αρκεί όμως αυτό για να γίνει η φράση αυτή σύνθημα και πολύ περισσότερο καθοριστικό κριτήριο της κομματικής νομιμότητας; Και γιατί, δε μας παραξενεύει το γεγονός, πως ποτέ δεν έχει συμπεριληφθεί σε κάποιο κομματικό ντοκουμέντο; Γιατί, δε μας παραξενεύει η τόση αγάπη που του δείχνει ο αστικός τύπος; Δεν είναι ολοφάνερο, ότι το σύνθημα αυτό, δεν εξυπηρετεί τη δουλιά μας στον απλό κόσμο, όπου θέλει ειδική και συγκεκριμένη δουλιά, ώστε να απεγκλωβιστεί ο κάθε εργαζόμενος από τις δικές του αυταπάτες; Η μήπως δεν είναι εξόφθαλμη η αναντιστοιχία, από τη μια να φωνάζουμε το σύνθημα αυτό και από την άλλη, να προωθούμε την α - α - δ συσπείρωση και επόμενα να μην αποκλείουμε - τουλάχιστον - την ανατροπή του σημερινού του πολιτικού σκηνικού και την έκφραση του μετώπου και στο πολιτικό επίπεδο; Δηλαδή, το σύνθημα τότε δε θα ισχύει; Και είναι σωστό, να έχουμε σήμερα ένα σύνθημα, που έμμεσα και σ' ένα βαθμό τουλάχιστον, στρέφεται ενάντια στον άμεσο πολιτικό μας στόχο;

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Συνέρχεται το 15ο προγραμματικό Συνέδριο του ΚΚΕ σε μια περίοδο γενικευμένης επίθεσης της άρχουσας τάξης ενάντια στα δικαιώματα της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζόμενων κοινωνικών στρωμάτων.

Σε μια περίοδο έντονων πολιτικών διεργασιών στη χώρα μας, στα κόμματα του δικομματισμού και των συνοδοιπόρων τους στην ίδια βασικά πολιτική. Περίοδο μεταβατική, που από τη μια μεριά φαίνεται η προσπάθεια της άρχουσας τάξης στην αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού, που θα εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντά της μακροπρόθεσμα και από την άλλη - πίσω από τη φαινομενική αδιαφορία και την απογοήτευση των εργαζομένων - να υπάρχει έντονη αναζήτηση να βρεθεί τρόπος να βγουν από το σημερινό αδιέξοδο. Παρά τις δυσκολίες που τώρα είναι πολύ πιο μεγάλες, της ανεργίας, του φόβου της απόλυσης, του καθημερινού αγώνα για την επιβίωση, υπάρχει ανάπτυξη των αγώνων και στην εργατική τάξη και στην αγροτιά και στα μεσαία στρώματα των επαγγελματιών, με προωθημένα αιτήματα ενάντια στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των πολιτικών εκφραστών τους στη χώρα μας, παρά τα εμπόδια και τη διασπαστική τακτική των συνδικαλιστικών ηγεσιών των άλλων παρατάξεων. Σ' αυτά τα πλαίσια γίνεται και ανάλογη προσπάθεια να επηρεαστεί, να "προσαρμοστεί" και το Πρόγραμμα και η πολιτική του ΚΚΕ να "χωρέσει" στα άμεσα μελλοντικά σχέδια της άρχουσας τάξης και των εκφραστών της. Οσο βρίσκουν ανταπόκριση στις γραμμές μας ή δίνονται περιθώρια για κάτι τέτοιο, τόσο αυτές οι πιέσεις θα γίνονται πολλαπλάσια αφόρητες, με ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες στο Κόμμα, στην εργατική τάξη και τους άλλους εργαζόμενους.

Πιστεύω πως στις σημερινές συνθήκες, που συζητάμε το Πρόγραμμα του Κόμματός μας, η άμεση απάντησή μας δεν μπορεί να είναι άλλη παρά μόνο μια καθαρή και ξάστερη: Η πολιτική που καθορίστηκε στο 14ο Συνέδριο και εξειδικεύτηκε σε επόμενες αποφάσεις της ΚΕ αποδείχτηκε η μόνη σωστή επιλογή και δεν πρόκειται να αλλάξει. Ο στόχος αυτών των πολύπλευρων πιέσεων πότε με το άγριο και πότε με το καλόπιασμα εκεί στοχεύει: Να αλλάξει πολιτική το ΚΚΕ. Αυτή η "επίθεση αγάπης" τελευταία αυτόν το στόχο έχει. Δεν αναρωτιόμαστε γιατί τόσος καημός να βγει από την "απομόνωση" το ΚΚΕ; Και ανάμεσα σ' αυτούς που "στεναχωριούνται" τόσο είναι και εκείνοι που χτες ακόμα, σύμφωνα με δικές τους ομολογίες, στόχος τους ήταν να διαλύσουν το ΚΚΕ;

Αυτή η κατάσταση το προηγούμενο διάστημα είχε και έχει επίδραση στην ΕΝΙΑΙΑ εφαρμογή από όλες τις κομματικές δυνάμεις αυτής της πολιτικής που ομόφωνα είχε αποφασιστεί. Αυτό ήταν και είναι ένα σοβαρό πρόβλημα στην πολιτική και μαζική δράση του Κόμματος. Κατά τη γνώμη μου το σοβαρότερο.

Πιστεύω ότι αν ακολουθήσουμε με μεγαλύτερη συνέπεια αυτή την πολιτική - αποκάλυψη των ηγεσιών των άλλων κομμάτων, ενότητα στην εκλογική βάση τους, δηλαδή πολλά κόμματα δύο πολιτικές όπως λέμε - τότε μόνο μπορεί να συγκροτηθεί τέτοιο Αντιιμπεριαλιστικό - Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο, που με κατηγορηματικότητα, καθαρά θα φτάνει μέχρι το πέρασμα στο σοσιαλισμό - γι' αυτό το λόγο το θέλουμε. Με ικανοποίηση βλέπω ότι παίρνονται υπόψη σοβαρές παρατηρήσεις στο τελικό Σχέδιο Προγράμματος για το θέμα του χαρακτήρα του Μετώπου, της κυβέρνησης, το θέμα της εξουσίας, τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης. Το ΚΚΕ έχει τις δυνάμεις, το απέδειξε και με βάση τη συνέπεια στην πολιτική του θα βρεθούν και άλλες δυνάμεις - παρά τις σημερινές δυσκολίες - ώστε να φέρει σε πέρας την ιστορική του αποστολή.

Η συμφωνία της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών και στελεχών του Κόμματος με τα προσυνεδριακά ντοκουμέντα αναδεικνύει ότι η πολιτική αυτή του Κόμματος, της α/α συσπείρωσης έχει δοκιμαστεί στη ζωή με ορατά αποτελέσματα. Αποτελέσματα που έχουν καταγραφεί στις αλλαγές που γίνονται στο συσχετισμό δυνάμεων στο μαζικό κίνημα (ιδιαίτερα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα). Καταγράφεται η ορθότητα της πολιτικής μας στους αγώνες της αγροτιάς, των μικρομεσαίων, της νεολαίας, τμημάτων της εργατικής τάξης.

Δοκιμάστηκε στη συγκρότηση των ΣΕΑ που ήταν οι κύριοι οργανωτές των αγώνων. Οι αλλαγές στους συσχετισμούς, η ανάπτυξη των αγώνων έγιναν γιατί στην πάλη αποκαλύπτονταν ο ρόλος των άλλων δυνάμεων, η συμφωνία τους στην ουσία της αντιλαϊκής πολιτικής που ακολουθείται στη χώρα μας. Δεν μπορεί σήμερα να ανοίξει καμία χαραμάδα προόδου, να υπάρξουν κατακτήσεις των εργαζομένων, εάν η πάλη δεν κατευθύνεται στη σύγκρουση με το καθεστώς της εξάρτησης και των μονοπωλίων.

Αυτή η πραγματικότητα δεν αναιρεί το γεγονός ότι είναι δυνατόν με σκληρή και μακρόχρονη πάλη να αποσπώνται κάποιες κατακτήσεις, οι οποίες όμως θ' αναιρούνται με την πρώτη υποχώρηση των αγώνων.

Κατακτήσεις βιώσιμες, αλλαγές στη συνείδηση των μαζών θα έχουμε μόνο αν κινούμαστε στη γραμμή της α/α πάλης και της συγκρότησης του μετώπου.

Αυτή η γραμμή περιχαρακώνει το Κόμμα από την πολιτική της υποταγής στη νέα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων και της εξυπηρέτησης των μονοπωλίων. Αυτή την περιχαράκωση φοβούνται οι ιδεολογικοί, ταξικοί αντίπαλοι της εργατικής τάξης, από αυτή κινδυνεύουν.

Σήμερα αντικειμενικά στη χώρα μας συγκρούονται δύο πολιτικές. Η πολιτική της α/α συσπείρωσης και πάλης που προτείνει το ΚΚΕ ή η πολιτική της υποταγής και της εξυπηρέτησης των συμφερόντων της Αστικής Τάξης που προωθούν τα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Πολιτική Ανοιξη, "ΣΥΝ", ΔΗΚΚΙ).

Διαφορές υπάρχουν στ' άλλα κόμματα μεταξύ τους, που ορισμένες φορές από την άρχουσα τάξη και τα ΜΜΕ υπερτονίζονται για να κρύψουν το κύριο, την πλήρη συμφωνία τους με τις βασικές επιλογές της άρχουσας τάξης και για να παγιδεύσουν το λαό, να τον αποπροσανατολίσουν.

Κατά συνέπεια στην ανάδειξη των διαφορών, το κύριο είναι ν' αποκαλύπτεται η συμφωνία τους στο κύριο.

Η ανάπτυξη της πάλης στην α/α κατεύθυνση, η συσπείρωση από τα κάτω στη βάση του λαού, η αξιοποίηση της μέχρι τώρα πείρας από τις ΣΕΑ οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αυτός ο δρόμος είναι μονόδρομος για το ΚΚΕ, για την ανάπτυξη των αγώνων, για τη συγκρότηση του α/α μετώπου και την προετοιμασία και διαπαιδαγώγηση των επαναστατικών δυνάμεων.

Η συζήτηση που έγινε για την ταξική διάρθρωση, η άποψη που εκφράστηκε ότι είναι ελλιπής η μελέτη της ταξικής διάρθρωσης της ελληνικής κοινωνίας πρέπει να τη δούμε από δύο πλευρές:

1ο - Το κύριο είναι ότι το ειδικό βάρος της εργατικής τάξης έχει ανέβει στην κοινωνία.

- Εχουν χειροτερέψει οι όροι που πουλάει την εργατική της δύναμη.

- Νέα τμήματα οδηγούνται στη φτώχεια και την εξαθλίωση.

- Γενικεύεται η ελαστική απασχόληση.

- Εχουμε μείωση του αριθμού των βιομηχανικών εργατών.

Αυτές είναι πλευρές που προσθέτουν δυσκολίες αλλά και δυνατότητες - συνιστούν πολύ μεγάλη προσπάθεια, ιδεολογική - πολιτική - αποφασιστική στροφή στη δουλιά του Κόμματος και πρώτα και κύρια στα φτωχά στρώματα. Από αυτά τα στρώματα μπορούμε να κερδίσουμε και κερδίζουμε σήμερα.

Υπερτονίζεται από ορισμένους συντρόφους ο ρόλος του τμήματος εκείνου των εργαζομένων που απασχολείται στις νέες τεχνολογίες και σε τομείς υψηλής ειδίκευσης. Αριθμητικά αυτό το τμήμα είναι ασήμαντα μικρό ακόμα και στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες (π. χ. Ιαπωνία 4% του συνόλου της εργατικής τάξης).

Στην εργατική τάξη δε θα επιδράσουμε μέσω τρίτων, αλλά δυναμώνοντας το Κόμμα, αναπτύσσοντας τους δεσμούς του με την εργατική τάξη.

Τέτοια αντίληψη αναιρεί το ρόλο ουσιαστικά της εργατικής τάξης στην κοινωνία, αλλά και στο Κόμμα:

Ο προσανατολισμός του Κόμματος στην εργατική τάξη δε συνεπάγεται μόνο από το χαρακτήρα του. Απαιτείται σταθερή πολιτική - ιδεολογική - οργανωτική προσπάθεια, έλεγχος και απαιτητικότητα. Είναι ζήτημα που πρέπει να διαπερνά όλη τη δραστηριότητα του Κόμματος.

Η ανάδειξη στελεχών από την εργατική τάξη χρειάζεται επίμονη και βασανιστική προσπάθεια, που αξίζει τον κόπο, που πρέπει να επεκτείνεται και πέρα από τα όργανα του Κόμματος. Φροντίδα μας πρέπει να είναι η ανάδειξη εργατών και σε δημόσια "αξιώματα" στη Βουλή, στους δήμους, τις νομαρχίες κλπ.

Θεωρώ ότι ο προσανατολισμός στη δουλιά στην εργατική τάξη και τα αποτελέσματα, η προσπάθεια σ' αυτή την κατεύθυνση πρέπει να είναι κριτήριο για την ανάδειξη στελεχών.

Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Ψήφισα τα προσυνεδριακά και συνεδριακά κείμενα της ΚΕ. Πήρα μέρος στο δημόσιο προσυνεδριακό διάλογο, από θέσεις στήριξης του Σχεδίου Προγράμματος, αλλά και κριτικής παρέμβασης για την ανάπτυξη ζητημάτων του. Αυτό, κυρίως, στο ζήτημα της σχέσης του α - α μετώπου πάλης με το κυβερνητικό πολιτικό ζήτημα.

Νομίζω ότι αναπτύσσεται πολύ πιο συγκεκριμένα στην εισήγηση και το τελικό σχέδιο που πήραμε.

Στο διάλογο έκανα ορισμένες παρατηρήσεις για το χαρακτήρα του μετώπου και τις προϋποθέσεις για τη συγκρότησή του, που δεν έρχονταν σε αντίθεση με τη γενική κατεύθυνση του Σχεδίου Προγράμματος, αλλά με ορισμένες, έστω περιορισμένης έκτασης, αλλά υπεραρκετές τοποθετήσεις - προσεγγίσεις.

Αυτή η συζήτηση ενδεχομένως προκάλεσε ορισμένες "παρενέργειες".

Ποιες είναι αυτές οι παρενέργειες;

Πρώτον: Η ύπαρξη διαφορετικών προσεγγίσεων ή και ερμηνειών και παρερμηνειών ή και αντικειμενικών αντιφάσεων τους κυβερνητικούς στόχους του α - α μετώπου, μήπως ήταν αποτέλεσμα συνειδητής, συμβιβαστικής στάσης της ΚΕ σε μια προσπάθεια να διαμορφωθεί μια ενότητα επιφανειακή.

Αυτός ο φόβος στέκεται στην επιφάνεια της ουσίας των ζητημάτων και προβλημάτων.

Αυτά τα ζητήματα στην ιστορία της στρατηγικής του ΚΚΕ, στην ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, είναι ζητήματα που βρίσκονται στην καρδιά των προβλημάτων στρατηγικής για δεκαετίες.

Μπήκαμε στην περίοδο μετά την αντεπανάσταση και τις ανατροπές του '89 - '91, που η μελέτη της πολύπλευρης και αντικειμενικά αντιφατικής ιστορίας της στρατηγικής και έμπρακτης πολιτικής του κομμουνιστικού κινήματος συνολικότερα και σε κάθε χώρα ξεχωριστά, μπορεί να δώσει νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά στη θεωρητική επεξεργασία της στρατηγικής σε κάθε χώρα, στο κομμουνιστικό κίνημα συνολικότερα. Μπορεί να δώσει νέο δυναμισμό στο επαναστατικό εργατικό κίνημα, αντιμετωπίζοντας προβλήματα ιδεολογικής, προγραμματικής, οργανωτικής ενότητάς του.

Η προοπτική αυτή δε θα αναπτύσσεται ευθύγραμμα, χωρίς αντιφάσεις, χωρίς αλληλοσυγκρουόμενους προγραμματικούς, πολιτικούς συλλογισμούς.

Επομένως, ήταν αντικειμενικό, αναπόφευκτο, θα το χαρακτήριζα θετικό, το γεγονός ότι μέσα από όλες τις διαδικασίες ωρίμασε περισσότερο η επεξεργασία που περιλαμβάνεται στην εισήγηση και στο τελικό Σχέδιο Προγράμματος, βρίσκεται πιο μπροστά απ' ό,τι στο σχέδιο που τέθηκε σε συζήτηση.

Δεύτερον: Ο κίνδυνος μιας αυθόρμητης, όχι ιδεολογικά - πολιτικά επεξεργασμένης απόρριψης κάποιων θέσεων, σαν ασπίδα θωράκισης από τον κίνδυνο της διολίσθησης στο δεξιό οπορτουνισμό. Π.χ. μια τάση, που θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως άρνηση του α - α χαρακτήρα του μετώπου σαν τάση άρνησης κοινωνικών συμμαχιών της εργατικής τάξης,ή ο θεωρητικός αποκλεισμός του ενδεχόμενου, κάτω από συνθήκες ανόδου της ταξικής πάλης να εμφανιστούν μικροαστικά, ρεφορμιστικά ή και οπορτουνιστικά πολιτικά κόμματα και κινήσεις που δε θα ακολουθούν με το σημερινό τρόπο τα κόμματα της αστικής πολιτικής. Βέβαια, τέτοια κόμματα όχι μόνο δε θα γίνουν επαναστατικά, αλλά δε θα πάψουν να επηρεάζονται από την αστική ιδεολογία, να τείνουν σε πολιτική συμμαχία με τα αστικά κόμματα. Κι αυτό είναι που δεν πρέπει να ξεφεύγει από τους προγραμματικούς πολιτικούς στόχους, την ιδεολογική, μαζική, οργανωτική δουλιά του, για να μη χάνει τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του.

Γενικότερα οι αριστερές, όσο και οι δεξιές διαθέσεις, αλλά και η διάθεση της "κεντρώας ασφάλειας" που κλείνει το διάλογο, πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, συλλογικά, ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά για να μη διαμορφωθούν σε οπορτουνιστική παρέκκλιση. Οι αντικειμενικοί παράγοντες σπρώχνουν, πιέζουν σε διαθέσεις άμυνας, προσαρμογής, που είναι πηγή δεξιάς απόκλισης. Π.χ. στάση συνεργασίας με παλιούς και νέους φορείς της σοσιαλδημοκρατίας, "σοσιαλδημοκρατικές" τάσεις για τη συγκράτηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, με στοιχεία ενός πιο "κοινωνικού, δίκαιου" καπιταλιστικού κράτους. Η παγίδα "κεντροαριστερών" κυβερνητικών σχημάτων, για μια δήθεν πιο ήπια πολιτική, αυταπάτες για διορθωτικές πολιτικές στα πλαίσια της ΕΕ, για ένα δήθεν "ευρωπαϊκό οικοδόμημα, πιο κοινωνικό, πιο δημοκρατικό και πιο αλληλέγγυο".

Επομένως δε θα πρέπει να αμβλύνεται το ιδεολογικο - πολιτικό μέτωπο του Κόμματος, πρώτα από όλα εσωτερικά.

Το Κόμμα, με τα ηγετικά του όργανα και τον ξεχωριστό ιδιαίτερο ρόλο της ΓΓ του, που είναι ένα ηγετικό στέλεχος αυξημένων υποχρεώσεων και ίσων δικαιωμάτων στην καθοδήγηση του Κόμματος, κατόρθωσε να μπει σε ένα δρόμο δύσκολο, βασανιστικό, αλλά αποδεδειγμένα ελπιδοφόρο. Από αυτό το δρόμο, το Κόμμα δεν πρέπει να ξεφύγει. Μπορεί να τον πλατύνει με τα νέα Ντοκουμέντα του Συνεδρίου.

ΚΟΒ Σαλαμίνας - Πειραιά

Τα προηγούμενα χρόνια η μη δημοσιοποίηση της διαφορετικής άποψης δε μας προστάτευσε από ομάδες - τάσεις - φράξιες. Ισα ίσα με τη λογική της διολίσθησης αργά μα σταθερά αλλοιώθηκαν τα χαρακτηριστικά του Κόμματος.

Καταλήγω λοιπόν πως η διαφορετική άποψη πρέπει να δημοσιοποιείται στο κόμμα, να έχει το δικαίωμα να υπερασπίζεται τις θέσεις της, να καταγράφεται η άποψή της, να ενημερώνεται το κόμμα απ' τα αντίστοιχα όργανα. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αναιρεί το γεγονός ότι ισχύουν για όλους οι αποφάσεις.

Διαφωνώ με αρκετές από τις απόψεις που εξέφρασαν συγκεκριμένοι συντρ. (Κωστόπουλος - Θεωνάς κ. ά.), όμως θεωρώ απαράδεκτη την επίθεση που εξαπολύθηκε απέναντί τους. Αλλο πράγμα διαφωνώ με την άποψη και ανοίγω μέτωπο σε αυτήν και άλλο ανοίγω μέτωπο απέναντι στους συντρόφους που εκφράζουν διαφορετική άποψη. Οταν μάλιστα από αριστερή παρέκκλιση έχουμε συγκεκριμένες αντικαταστατικές ενέργειες που μένουν στο απυρόβλητο. Θεωρώ πως ο σ. Γόντικας, όσο και ο σ. Μαϊλης άναψαν το φιτίλι για νέα έκρηξη μέσα στο κόμμα. Καλώ τους βετεράνους της ΚΕ, αν συμφωνούν πως δεν πρέπει να υπάρξει νέα έκρηξη, να καταθέσουν στο κόμμα συνθετική άποψη.

Μέλη της ΚΕ σκοτώθηκαν να μας πείσουν πως ήταν μεγάλη επιτυχία της ΚΕ που αποκατέστησε τα επαναστατικά χαρακτηριστικά του κόμματος. Κάποιοι το αντιλήφθηκαν και σαν προσωπική τους επιτυχία. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν στην ΚΕ την περίοδο '89 - '92. Τότε όμως δεν έδειξαν την ίδια επιθυμία για να αναλάβουν τις ευθύνες που είχαν για την άμβλυνση των χαρακτηριστικών αυτών.

Είναι απαίτηση των Κομματικών μελών, των εκατοντάδων μελών που την περίοδο εκείνη βρέθηκαν εκτός κόμματος, γιατί είχαν το "θράσος" να εκφράσουν την άποψή τους. Να ανοίξει συζήτηση το κόμμα για την περίοδο αυτή. Μιλάμε για την περίοδο που αλλοιώθηκαν τα χαρακτηριστικά του κόμματος που διαλύθηκε η πιο γερή και μαζική οργάνωση νεολαίας, η ΚΝΕ και όμως καμία καρέκλα δεν έτριξε, κανένα μέλος της ΚΕ δεν είχε την επαναστατική τόλμη και αρετή να κάνει την αυτοκριτική του. Σας ακούω σ. όταν μιλάτε γι' αυτή την περίοδο και αναρωτιέμαι: "Στον Αρη ή στην ΚΕ ήταν αυτοί οι σ. και μάλιστα πλειοψηφία;" Ομόφωνα εγκρίθηκε στην ΚΕ, μας λέγατε, το ενιαίο πόρισμα.

Δεν το είδε η ΚΕ, μας λέτε σήμερα. Στο 12ο εκτιμούσαμε την περεστρόικα σαν θετική επαναστατική μετεξέλιξη της Σοσιαλ. κοινωνίας. Ανοιξε το δρόμο στις αντεπαναστατικές δυνάμεις λέμε σήμερα. Το '89 αναγάγαμε τη σκανδαλολογία σε μείζον σημασίας εθνικό ζήτημα και συνεργαστήκαμε με τον "Διάολο" για να το αντιμετωπίσουμε.

Καμιά κατάκτηση στον καπιταλισμό δεν είναι σίγουρη, ολοκληρωμένη, είναι ρεφορμισμός να παλεύεις για βελτίωση της θέσης σου μέσα σ' αυτόν λέμε τώρα. Επιτέλους έλεος συν/φοι της ΚΕ. Οι αποφάσεις σας, οι αποφάσεις του κόμματος αν θέλετε δεν μπορεί να έχουν το αλάθητο του πάπα. Ας εκτιμήσουμε τότε ή τώρα κάνουμε λάθος και γιατί. Η τακτική στρίβειν διά του αραβώνος δεν μπορεί να μας ταιριάζει. Πολλοί σ. θεωρούν πως είναι όπως λένε επιτυχία προσωπική της σ. Αλέκας που ανέβηκε η δημοτικότητά της και αυξήθηκε το κύρος του κόμματος. Με συγχωρείτε σ. αλλά οι θέσεις του κόμματος ήταν αυτές που έφεραν αυτά τ' αποτελέσματα. Είναι λάθος φοβερό η παράταξη κάποιων πίσω από συγκεκριμένα στελέχη. Μακριά από εμάς αυτή η λογική.

Ο προσυνεδριακός διάλογος που διεξήχθη στις Οργανώσεις, στο "Ρ", την ΚΟΜΕΠ, και ο πλούσιος, ελεύθερος και υπεύθυνος προβληματισμός που αναπτύσσεται στο Συνέδριο, δείχνει ότι το 15ο Συνέδριο του Κόμματός μας με τις αποφάσεις που θα πάρει μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σταθμό στην 78χρονη ιστορική του πορεία.

Τα τελικά σχέδια των ντοκουμέντων πάνω στα οποία διεξάγεται η συζήτηση, είναι πολύ βελτιωμένα σε σύγκριση με τα πρώτα, πράγμα που δείχνει πως η ΚΕ πήρε υπόψη της και υιοθέτησε πολλές παρατηρήσεις και προτάσεις που έγιναν στον προσυνεδριακό διάλογο.

Η εισήγηση της ΚΕ και τα τελικά Σχέδια Προγράμματος και Καταστατικού διακρίνονται από μια μεγαλύτερη επιστημονικότητα και σαφήνεια στα μεγάλα θέματα που αφορούν το χαρακτήρα του Κόμματος, το α-α-δ μέτωπο και το πρόβλημα της εξουσίας.

Η δικτατορία του προλεταριάτου "απελευθερώθηκε" επιτέλους από τα εισαγωγικά που είχε στο πρώτο Σχέδιο Προγράμματος.

Σωστά αναφέρεται στην εισήγηση ότι ο δρόμος της συγκρότησης του α-α-δ μετώπου πάλης μπορεί να δώσει προοπτική για την εργατική τάξη, τα μικρομεσαία λαϊκά στρώματα της πόλης και της υπαίθρου και τη νεολαία.

Σωστά, κατά τη γνώμη μου, τονίζεται στα ντοκουμέντα του Συνεδρίου μας, ότι στα πλαίσια της σύγχρονης εποχής περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, η πάλη των τάξεων κατευθύνεται στη λύση της βασικής αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας, και ότι η επαναστατική αλλαγή στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική.

Η διαπίστωση αυτή δεν είναι αυθαίρετη, όπως υποστηρίζεται από μερικούς συντρόφους. Η διαπίστωση αυτή παίρνει υπόψη όλες εκείνες τις εσωτερικές εξελίξεις των τελευταίων 15 χρόνων, καθώς και τη θέση της χώρας μας στο σύστημα του ιμπεριαλισμού. Παίρνει υπόψη όλες αυτές τις εξελίξεις, που βοήθησαν να ωριμάσουν περισσότερο οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλισμό στη χώρα μας και υπογραμμίζει με έμφαση την ανάγκη της δημιουργίας και των υποκειμενικών προϋποθέσεων για τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Το Κόμμα μας έχει μια πλούσια, θετική, αλλά και αρνητική, πείρα από την πολιτική συμμαχιών, τόσο από την περίοδο της δεκαετίας του '30, άλλο τόσο και από την περίοδο της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, που πρωτοστάτησε στην ίδρυση του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και στάθηκε όχι μόνο ο οργανωτής, ο καθοδηγητής, αλλά και ο κύριος αιμοδότης της Εθνικής μας Αντίστασης.

Η λενινιστική διδασκαλία για τις συμμαχίες της εργατικής τάξης υποστηρίζει ότι οι συμμαχίες γίνονται για την προσέγγιση του τελικού στρατηγικού στόχου της εργατικής τάξης και του κόμματός της, που είναι η ανατροπή του καπιταλισμού και η νίκη του σοσιαλισμού, με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Εν ονόματι της επίτευξης των άμεσων κάθε φορά στόχων, σε καμιά περίπτωση η εργατική τάξη δεν επιτρέπεται να παραιτείται από το στρατηγικό της στόχο.

Οι εμπειρίες από τις παλαιότερες, αλλά και από τις πρόσφατες συμμαχίες του κόμματός μας, βγαίνει το συμπέρασμα ότι η παραπάνω λενινιστική αρχή των συμμαχιών έχει παραβιαστεί. Και η παραβίασή της στην περίοδο της Κατοχής οδήγησε στα γνωστά λάθη του Λιβάνου, της Καζέρτας και της Βάρκιζας, ενώ πρόσφατα, με το Συνασπισμό, στη διάσπαση του Κόμματος.

Στην προσπάθεια της συγκρότησης, σήμερα, του αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικούμετώπου πάλης, ας προσεχτεί ιδιαίτερα αυτή η πλευρά.

Στην αίθουσα τούτη, ειπώθηκε χτες από έναν σύντροφο, ότι οι δυνάμεις της εργατικής τάξης δε βρίσκονται μόνο στο ΚΚΕ, αλλά και στα άλλα πολιτικά κόμματα. Αυτό, βέβαια, είναι σωστό. Αλλά οι δυνάμεις αυτές που είναι εγκλωβισμένες στα άλλα αστικά κόμματα, δεν απεγκλωβίζονται απ' αυτά και δεν κερδίζονται, αν δεν ξεσκεπάσουμε τις πολιτικές αυτών των κομμάτων. Αν δεν ανοίξουμε μέτωπο κατά της σοσιαλδημοκρατίας, με όποια μορφή κι αν παρουσιάζεται.

Αν δεν ξεσκεπάσουμε την ουσία της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, τη δημαγωγία και τη διγλωσσία του, ποτέ δεν πρόκειται να απεγκλωβίσουμε απ' αυτό τους χιλιάδες αντιστασιακούς, που κι εξαιτίας δικών μας κακών χειρισμών και λαθών έχουν εγκλωβιστεί σ' αυτό το κόμμα, αφού επί αρκετά χρόνια, ταλαιπωρηθήκαμε σαν κόμμα, για να καθορίσουμε τελικά τη θέση μας απέναντι στο ΠΑΣΟΚ.

Αρκεί να θυμηθούμε τις αυταπάτες που είχαμε και αφήναμε να καλλιεργούνται για το χαρακτήρα αυτού του κόμματος. Αρκεί να θυμηθούμε ότι

αρκετά στελέχη μας, όχι μόνο πιστεύανε, αλλά και το λέγανε και το γράφανε ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κόμμα σοσιαλιστικό - αριστερό, που θα μας πάει στο σοσιαλισμό.

Και μία πρόταση: Μετά τις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, έχω τη γνώμη πως το κόμμα μας πρέπει να επανεκτιμήσει τόσο το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, όσο και την 6η Ολομέλεια του κόμματός μας του 1956.

Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,

Αυτό που θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι: Ξεκινάμε από μια σωστή βάση. Και αυτή είναι η δικαίωση της πολιτικής του ΚΚΕ στα βασικά προβλήματα που απασχόλησαν το λαό και τον τόπο τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Εκτός απ' αυτό όμως, πρέπει να πάρουμε υπόψη μας και τη στάση της αστικής τάξης απέναντί μας, την οποία δεν πρέπει να υποτιμήσουμε.

Η αστική τάξη και ο ιμπεριαλισμός δεν μπορούν να παραδεχτούν το γεγονός ότι, ενώ στην Ευρώπη ανατράπηκαν σχεδόν όλα, εδώ στην Ελλάδα υπάρχει ένα κομμουνιστικό κόμμα, μαρξιστικό - λενινιστικό, το οποίο όχι μόνο άντεξε στη θύελλα, αλλά σήμερα παίζει ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Εχει επιρροή στο συνδικαλιστικό κίνημα και δεν κατάφεραν οι αστοί και πολιτικοί τους εκπρόσωποι να το εξαφανίσουν. Επίσης, να δούμε ότι σήμερα σ' αυτούς τους χαλεπούς καιρούς που πάρα πολλοί έπαψαν να μιλάνε για σοσιαλισμό και επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας, εμείς εδώ συζητάμε τους τρόπους και τις μορφές της επαναστατικής δράσης για την επαναστατική αλλαγή της.

Γι' αυτό, λοιπόν, και η γιγάντια προσπάθεια είτε απομόνωσης της φωνής του Κόμματος, είτε διαστρέβλωσης, είτε αποσιώπησής της. Και θα συνεχίσουν αστοί και ξένοι ιμπεριαλιστές αυτή τους τη δράση. Θα εντείνουν τις προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αυταπάτη. Η κατάσταση θα σκληρύνει, θα δυσκολέψει συνολικά για την εργατική τάξη. - Να δούμε ένα νέο στοιχείο που εμφανίζεται.

Τα τελευταία χρόνια ο αστικό Τύπος, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, έκαναν τα αδύνατα δυνατά να περάσουν μαζικά στο λαό την αντίληψη ότι "όλοι ίδιοι είναι". Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν είχαν και μικρές επιτυχίες σ' αυτή τους την προσπάθεια. Η δράση του "Συνασπισμού" τους βοήθησε σημαντικά σ' αυτή τους την επιδίωξη. Το τελευταίο διάστημα όμως σημειώνεται μια αλλαγή στη στάση πολλών ανθρώπων του λαού και της νεολαίας.

Ολο και περισσότεροι εργάτες και άλλοι εργαζόμενοι, όχι μόνο καταλαβαίνουν, αλλά και το εκφράζουν δημόσια, λέγοντας ότι το ΚΚΕ είναι διαφορετικό. Δεν ταυτίζεται το ΚΚΕ και οι κομμουνιστές με όλους αυτούς που αντιπαλεύουν την οργανωμένη πάλη. Δε σχετίζεται το ΚΚΕ με όλους εκείνους οι οποίοι λυμαίνονται τον ιδρώτα του λαού ή ακουμπούν τα όνειρα και τις ελπίδες τους στα Πακέτα Ντελόρ 1 και 2, στα ΕΟΚικά προγράμματα, στη ρεμούλα, τη μίζα και την αρπαχτή. Δεν έχει καμία σχέση το ΚΚΕ με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα.

Και υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι που παραδέχονται δημόσια ότι το ΚΚΕ δεν είναι το ίδιο με τα άλλα κόμματα.

Καθήκον μας είναι αυτοί οι άνθρωποι να πολλαπλασιάζονται συνέχεια. Να αναγνωρίζουν αυτά τα θετικά στοιχεία, αυτές τις ιδιότητες στους κομμουνιστές και κυρίως να οδηγούνται σταθερά στην οργανωμένη προσπάθεια στη συλλογική δράση.

Η ανάπτυξη του μαζικού κινήματος και ιδιαίτερα του συνδικαλιστικού κινήματος της εργατικής τάξης, η αλλαγή των συσχετισμών σ' αυτό με την ενίσχυση των συνεπών, ταξικών δυνάμεων, σε συνδυασμό με την αλλαγή των συσχετισμών στο πολιτικό επίπεδο, με την ισχυροποίηση του ΚΚΕ, είναι από τις βασικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία του αντιιμπεριαλιστικού -αντιμονοπωλιακού μετώπου πάλης.

Πώς θα καταφέρουμε να προωθήσουμε αυτό τον στόχο; Πώς θα αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα που εμφανίζεται στην καθημερινή πολιτική μας δραστηριότητα και πάλη;

Πώς θα δημιουργήσουμε τους πόλους συσπείρωσης ευρύτερων δυνάμεων σε αυτούς τους στόχους;

Εχουμε τις δυνατότητες να προχωρήσουμε σ' αυτό το δρόμο;

Αδίστακτα απαντάμε ότι σήμερα, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, έχουμε, αντικειμενικά, τη δυνατότητα να κάνουμε το μεγάλο βήμα.

Σύντροφοι, ένα βασικό ζητούμενο σήμερα είναι η διαμόρφωση επαναστατικής συνείδησης στην ΕΤ πρώταπρώτα, αλλά και σε άλλα στρώματα. Ο πολιτισμός συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση της συνείδησης. Στα προσυνεδριακά υλικά έμπαινε το ζήτημα της ωρίμανσης του υποκειμενικού παράγοντα. Στην κατεύθυνση αυτή το πρόγραμμα του Κόμματος στηρίζεται στους οικονομικούς όρους της πάλης. Χωρίς να υπάρξει υποχώρηση από αυτή την αντίληψη χρειάζεται να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στα ζητήματα του πολιτισμού.

Τα μονοπώλια έχοντας καταλάβει τη σημασία του πολιτισμού τον χρησιμοποιούν όχι μόνο για την οικειοποίηση της υπεραξίας, η οποία παράγεται, με την εμπορευματοποίηση όλων των τομέων του πολιτισμού, αλλά και για να επιδράσει στη συνείδηση του ανθρώπου.

Ο ιμπεριαλισμός στη σύγχρονή του φάση, της νέας τάξης πραγμάτων, λειτουργεί πολυσυλλεκτικά. Επιδιώκει να ενσωματώσει στο σύστημα κάθε πολιτισμικό προϊόν. Ελέγχει τον τομέα διανομής των πολιτισμικών αγαθών. Εκβιάζει, συσκοτίζει τις πραγματικές του προθέσεις, δε φοβάται να διακινήσει ακόμη και πολιτισμικά προϊόντα που έρχονται σε αντίθεση με αυτόν, απονευρώνοντάς τα, διαστρεβλώνοντας το περιεχόμενό τους.

Το μονοπωλιακό κράτος δρα με τις ίδιες μεθόδους. Εξαγοράζει, μπλοκάρει, φτιάχνει θεσμούς που διευκολύνουν την παραγωγή υπεραξίας, εκβιάζει πολίτες και φορείς. Απαιτεί ευθυγράμμιση με την πολιτική του από φορείς.

Ο πολιτισμός χρειάζεται να τύχει ιδιαίτερης προσοχής στους στόχους του ΑΑΔΜ. Να καταγγέλλονται τα παιχνίδια που παίζονται πίσω από την απατηλή βιτρίνα του πρωταθλητισμού και του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού. Περισσότερη έμφαση στο πρόβλημα του περιβάλλοντος, με την έννοια ότι πιθανά να μην υπάρξει πλανήτης για να μπορέσει να οικοδομηθεί ο Σοσιαλισμός.

Το πρόβλημα της αποξένωσης αποκτάει σήμερα νέα διάσταση. Η γενίκευση της χρήσης των νέων τεχνολογιών και η εφαρμογή της τηλεεργασίας διαμορφώνουν συνθήκες μιας πιο απρόσωπης εργασίας. Πιο αλλοτριωμένη σχέση, πιο στρεβλή αντίληψη για την πραγματικότητα.

Το ΑΑΔΜ χωρίς να αρνιέται τη χρήση των νέων τεχνολογιών, πρέπει να απαιτεί και να επιβάλει η χρήση τους να συνεπάγεται περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Παράλληλα να διαμορφώνει και εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε ο άνθρωπος να αναπτύσσει τα κοινωνικά του χαρακτηριστικά. Η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη, ο διεθνισμός να έχουν κύρια θέση στο ΑΑΔΜ και να δρουν σαν αντίποδας στον ελιτισμό και τον κοσμοπολιτισμό του ιμπεριαλισμού.

Η σοσιαλιστική πολιτιστική πολιτική πρέπει να έχει σαν στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της κοινωνίας και του ανθρώπου. Συνδέει τη γενική πολιτιστική ανάπτυξη με τη διαμόρφωση σοσιαλιστικής συνείδησης, ώστε να διαπαιδαγωγείται ο νέος άνθρωπος. Συνδέει την καλλιέργεια, την αγωγή και τη μόρφωση με την απόκτηση επαγγελματικής και επιστημονικής ειδίκευσης. Διαμορφώνει εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε η επιστήμη, η τέχνη, η τεχνολογία να τίθενται στην υπηρεσία του ανθρώπου.

Με σεβασμό στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του λαού της χώρας μας επιδιώκει να αφομοιώνονται δημιουργικά τα πολιτιστικά επιτεύγματα άλλων λαών.

Το πρόβλημα των μέσων ενημέρωσης του Κόμματος να αντιμετωπιστεί παίρνοντας υπόψη τον ιδιαίτερο ρόλο που έχει να παίξει το καθένα από αυτά. Να συνδυάζουν το ελκτικό περιεχόμενο με την κομματική γραμμή.

Κινήματα που έχουν σαν στόχο να αντιμετωπίσουν προβλήματα κοινωνικών ομάδων χωρίς ταξική ομοιογένεια, όπως π. χ. το γυναικείο κίνημα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν κάτι το ξεχωριστό. Η λύση και των προβλημάτων τέτοιων ομάδων περνάει μέσα από την ανατροπή του καπιταλισμού.

Τελειώνοντας, εκφράζω την πεποίθηση των συντρόφων της αχτίδας των διανοούμενων - καλλιτεχνών, αλλά και τη δική μου ότι με το 15ο Συνέδριό του το Κόμμα πραγματοποιεί ένα σημαντικό, αποφασιστικό και σίγουρο βήμα στο μέλλον.

Η πρωτοφανής σε έκταση και ένταση αμφισβήτηση των κυβερνώντων - των 2 κυβερνητικών κύρια κομμάτων - μέσα στο λαό βάζει επί τάπητος το πρόβλημα πώς να επηρεάσουμε και να κερδίσουμε τη βάση των άλλων κομμάτων. Πολύ περισσότερο που ο αντικομμουνισμός έχει υποχωρήσει, με σεβασμό βλέπουν το Κόμμα μας, το ακροατήριο που μας ακούει έχει διευρυνθεί σημαντικά και ένα μεγάλο κομμάτι του λαού επιδοκιμάζει ορισμένες από τις βασικές θέσεις του Κόμματός μας.

Χρειάζεται οπωσδήποτε να ξαναδούμε το πρόβλημα της ποσότητας της πολιτικής και μαζικής μας δράσης. Υπάρχει όμως και πρόβλημα ποιότητας, με την έννοια αν σε κάθε χώρο, σε κάθε θέμα, σε κάθε στιγμή, επιδεικνύουμε την αναγκαία ικανότητα για συσπείρωση και πάλη. Κι αυτό είναι ζήτημα τέχνης, που δε λύνεται με απόφαση μόνο Συνεδρίων. Δεν είναι π. χ. σωστό να λέμε ότι παλεύουμε μόνο για τα λαϊκά προβλήματα ή μόνο για αντιιμπεριαλιστικούς - αντιμονοπωλιακούς στόχους πάλης. Παλεύουμε και για τα δύο. Συσπειρώνουμε και παλεύουμε για τα προβλήματα και ταυτόχρονα προωθούμε α - α στόχους πάλης και αντίστοιχες συσπειρώσεις.

Είναι αλήθεια ότι υπάρχει πίεση από τους ταξικούς και πολιτικούς μας αντιπάλους, να "βάλουμε νερό στο κρασί μας", να συμβιβαστούμε. Είναι ταυτόχρονα αλήθεια ότι αυτή η πίεση επιδρά και επηρεάζει μερίδα των δυνάμεών μας με διαφορετικό τρόπο. Αλλους τους οδηγεί σε υποχώρηση και σε εκπτώσεις και άλλους σε στενότητα, στο φόβο των συμμαχιών, στο να "πάμε μόνοι μας". Ο κίνδυνος είναι και από τις δύο "πλευρές" και δεν είναι σωστό να βλέπουμε μόνο τη μία "πλευρά" και να υποτιμούμε την άλλη.

Τι πρέπει να αποκλείσουμε:

Πρέπει να απορρίψουμε την προσέγγιση και τη γενική πολιτική συνεργασία με τα σημερινά κόμματα και γιατί οι θέσεις μας δεν έχουν α - α κατεύθυνση και γιατί υπονομεύουν τους λαϊκούς αγώνες και γιατί καμιά φερεγγυότητα δεν έχουν.

Πρέπει ταυτόχρονα να αποκλείσουμε τη λογική της απόρριψης των συμμαχιών. Δεν είναι σωστό λόγω της αρνητικής εμπειρίας από το πώς κατέληξε ο Συνασπισμός (ας μην ξεχνάμε τον καταλυτικό ρόλο που έπαιζε στην εξέλιξή του το διεθνές οπορτουνιστικό ρεύμα εκείνων των χρόνων) να φτάνουμε να αμφισβητούμε το α-α-δ μέτωπο. Οι απόψεις ότι ούτε και στο μέλλον θα υπάρξουν άλλες πολιτικές δυνάμεις με α-α κατεύθυνση, ότι δε θα υπάρξουν ούτε πολιτικοί και κοινωνικοί παράγοντες με τέτοια κατεύθυνση, ότι το μέτωπο θα είναι μόνο κοινωνικό και όχι κοινωνικοπολιτικό, ότι το μέτωπο πρέπει να έχει μόνο στόχους και όχι πρόγραμμα, ότι δεν πρέπει να διεκδικεί την κυβερνητική εξουσία δεν μπορούν να γίνουν δεκτές.

Ανεξάρτητα από το πώς μπορούμε να βλέπουμε (θεωρητικά) την επανάσταση (από άποψη αλλαγής του κοινωνικού συστήματος βεβαίως σοσιαλιστική - από την άποψη της απεξάρτησης και ανατροπής των κανόνων του προϋπάρχοντος καθεστώτος αντιιμπεριαλιστική, όπως λέγαμε μέχρι το 12ο Συνέδριο), ανεξάρτητα από το πότε μπορούμε (θεωρητικά) να λέμε ότι αρχίζει η επαναστατική διαδικασία, το κύριο ζήτημα που πρέπει να λυθεί είναι το θέμα της εξουσίας.

Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνικοπολιτικό μέτωπο που να μη στοχεύει στην κυβερνητική εξουσία. Δεν μπορεί να είναι μόνο κίνημα πίεσης και διαμαρτυρίας. Νίκη του μετώπου θα σημάνει κατάκτηση της κυβερνητικής εξουσίας. Και βέβαια από το αν το ΚΚΕ θα καταφέρει να κατακτήσει ηγεμονικό ρόλο μέσα στο μέτωπο, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε στην κατάκτηση του συνόλου της πραγματικής εξουσίας, στη δικτατορία του προλεταριάτου.

Τέλος, προϋπόθεση όλων είναι να υπάρχει ισχυρό ΚΚΕ. Και αυτό σημαίνει στελέχη κύρια, αλλά και μέλη που με αυτοθυσία να προσφέρουν ό,τι μπορούν περισσότερο. Εχουμε υποχώρηση σ' αυτό το ζήτημα, λόγω των γνωστών απογοητεύσεων από τις διεθνείς εξελίξεις και την κρίση που περάσαμε στο Κόμμα. Γι' αυτό πρέπει να αναβαθμιστεί η πίστη στον τελικό σκοπό, η πίστη στη νίκη. Γι' αυτό πρέπει ξανά πέρα από το πρόγραμμα να ξαναμιλήσουμε για την κοσμοθεωρία μας, για την πορεία εξέλιξης των κοινωνικών συστημάτων και της ανθρωπότητας.

Πρέπει να πούμε πιο δυνατά ότι ναι μεν ανατράπηκε ο σοσιαλισμός στην Ευρώπη, αλλά αντέχει και οικοδομείται παραπέρα ο σοσιαλισμός στην Κίνα, την Κούβα και αλλού. Πρέπει να ενημερώνουμε ότι αλλάζουν προς τα αριστερά οι συνειδήσεις των ανθρώπων στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Τέλος, πιο ολοκληρωμένα να αναλύουμε τα συγκεκριμένα κοινωνικά και πολιτικά οφέλη, που κερδίζονται στους μικρούς και μεγάλους μαζικούς και πολιτικούς αγώνες.

Η αισιοδοξία στηριγμένη στα ιστορικά, επιστημονικά, αντικειμενικά δεδομένα και στην καθημερινή πραγματικότητα και πείρα είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη.

Ορέστης Κολοζώφ

Μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Επιτρέψτε μου πριν από την ομιλία μου να απευθύνω θερμό χαιρετισμό στους αντιπροσώπους των 66 κομμάτων που παρευρίσκονται το Συνέδριό μας.

Τους ευχαριστούμε για την παρουσία τους και για την αλληλεγγύη που αυτή εκφράζει προς το Κόμμα μας και το λαό μας.

Τους ευχαριστούμε ακόμα γιατί η μεγάλη αυτή συμμετοχή έδωσε στο 15ο Συνέδριο το χαρακτήρα ενός διεθνούς φόρουμ.

Σ' αυτή τη δύσκολη και σύνθετη κατάσταση που δημιουργήθηκε στις μέρες μας αναρωτιέται κανείς κατά πόσο μπορούν οι λαοί να αντισταθούν και να την ανατρέψουν, ανοίγοντας το δρόμο για μια κοινωνία πιο δίκαια, για έναν κόσμο πιο σταθερό, ειρηνικό, όπου θα κυριαρχούν η ασφάλεια, η φιλία και η συνεργασία μεταξύ χωρών και λαών.

Φυσικά αυτοί που δέχονται τις συνέπειες της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας είναι οι εργάτες στις καπιταλιστικές χώρες, που βλέπουν να παίρνονται πίσω κατακτήσεις ενός περίπου αιώνα, καθώς και εκείνα τα κράτη που στην εξουσία βρίσκεται η εργατική τάξη που προσπαθεί να οικοδομήσει το σοσιαλισμό, όπως επίσης τα αντιιμπεριαλιστικά αντιμονοπωλιακά κινήματα στις χώρες που καταπιέζονται από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Ετσι στην πάλη για την αποδυνάμωση των ιμπεριαλιστικών κέντρων και το άνοιγμα του δρόμου προς το σοσιαλισμό αντικειμενικά συμπίπτουν αυτές οι δυνάμεις, δηλαδή το επαναστατικό εργατικό κίνημα, οι χώρες που οικοδομούν το σοσιαλισμό και τα αντιιμπεριαλιστικά αντιμονοπωλιακά κινήματα στις εξαρτημένες από τον ιμπεριαλισμό χώρες.

Οι δυνάμεις αυτές αποτελούν ένα τεράστιο δυναμικό, που είναι ικανό όχι μόνο να αντιπαλέψει και να αποκρούσει την επίθεση που έχουν εξαπολύσει οι ιμπεριαλιστές, αλλά και να επιβάλει μια άλλη πορεία στην ανθρωπότητα.

Ο συντονισμός και η κοινή δράση αυτών των δυνάμεων είναι αναγκαία για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τα οποία όμως παρά τις αντιθέσεις τους συντονίζονται στην πάλη για την αντιμετώπιση του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού και δημοκρατικού κινήματος.

Σύντροφοι και συντρόφισσες

Η κοινή δράση και ο συντονισμός των κομμουνιστικών κομμάτων δε βρίσκεται σε αντιπαράθεση με το συντονισμό και την κοινή δράση των αντιιμπεριαλιστικών δημοκρατικών δυνάμεων.

Είναι, όμως, ανάγκη τα κομμουνιστικά κόμματα να προβληματιστούν, να συζητήσουν για το πώς η ανθρωπότητα θα πορευτεί, θα πάει προς το σοσιαλισμό.

Είναι απαραίτητο να ανταλλάξουν σκέψεις και προβληματισμούς για το πώς οι αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις θα αντισταθούν στην επίθεση των ιμπεριαλιστών και τη διέξοδο που αυτό το κίνημα θα πρέπει να βρει προς την κατεύθυνση του σοσιαλισμού.

Είναι ανάγκη να υπάρξει αυτή η ιδιαίτερη σχέση μεταξύ των κομμουνιστικών κομμάτων.

Είπα προηγουμένως πως το ζητούμενο σήμερα είναι να αναζητηθεί η μορφή που θα πάρει αυτή η συνεργασία, αυτός ο συντονισμός, αυτή η ενότητα.

Το Κόμμα μας θα συνεχίσει την προσπάθειά του ώστε να διαμορφωθούν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, χωρίς βιασύνες και φορτσατούρες, οι συνθήκες για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Θα αξιοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας: Διμερείς συναντήσεις, πολυμερείς συναντήσεις, περιφερειακές συναντήσεις. Θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε για τη συγκρότηση ενός ισχυρού αντιιμπεριαλιστικού κινήματος και ενός ισχυρού και αποτελεσματικού διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.

Η δράση αυτή του Κόμματος πρέπει να συνεχιστεί, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές του σε δύο επίπεδα.

1. Προώθηση δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ των ΚΚ, το συντονισμό τους και την κοινή δράση. Αυτή η προσπάθεια θα συμβάλει αντικειμενικά στην ανάδειξη μιας κοινής στρατηγικής και θα δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ανάδειξη νέων μορφών συνεργασίας, που θα εξασφαλίζει την κοινή δράση μεταξύ των κομμουνιστικών κομμάτων.

2. Θα συμβάλει στη δημιουργία ευρύτερων συμμαχιών με άλλες σοσιαλιστικές, δημοκρατικές, ριζοσπαστικές, αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις, προωθώντας την κοινή δράση μαζί τους σε κοινούς στόχους.

Η διεθνής δράση του ΚΚΕ θα πρέπει να συνεχιστεί, θα πρέπει να στηρίξει πρωτοβουλίες που προωθούν την ενότητα του κομμουνιστικού κινήματος, ενότητα που θα αποτελέσει την απάντηση στην ενότητα του διεθνούς κεφαλαίου και των πολιτικών κομμάτων που το εκπροσωπούν.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Στην αρχή της εισήγησης της ΚΕ αναφέρεται ότι τα τεσσεράμισι χρόνια που πέρασαν από το 14ο Συνέδριο δεν ήταν για το Κόμμα μας συνηθισμένα χρόνια. Εγώ θα πρόσθετα ότι ήταν δύσκολα χρόνια.

Ας μην ξεχνάμε, συντρόφισσες και σύντροφοι, ότι όλο αυτό το διάστημα ήμασταν η μόνη πολιτική δύναμη που προσπαθούσε ν' οργανώσει την αντίσταση του λαού μας στην επέλαση της βαρβαρότητας της "νέας τάξης πραγμάτων", που θέλει να επιβάλει το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ και οι πολυεθνικές, που δρουν στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ποιος ήταν ο συσχετισμός δυνάμεων στο συνδικαλιστικό κίνημα της εργατικής τάξης, της αγροτιάς, των μεσαίων στρωμάτων της πόλης το 1992;

Ποιο ήταν το ηθικό των διάσπαρτων δικών μας δυνάμεων μέσα στο μαζικό κίνημα; Πού βρέθηκε το φιλειρηνικό κίνημα;

Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα, που μπορεί να βάλει ο καθένας μας, δεν έχουν βέβαια στόχο να κρύψουν ελλείψεις και αδυναμίες που παρουσιάστηκαν. Σίγουρα όλα δεν πήγαν καλά. Αποκλίσεις είχαμε και λάθη κάναμε και ενέργειες εκτός της πολιτικής μας είχαμε. Δεν ήταν αυτό όμως το στίγμα της πολιτικής μας στο μαζικό κίνημα. Και συμβιβασμούς είχαμε και στενότητα είχαμε. Και στις δύο περιπτώσεις τ' αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Να μειώνεται η παρέμβασή μας στο μαζικό κίνημα, ν' αδυνατίζουν οι πολιτικές μας θέσεις και να μην βοηθάμε στο να προσανατολίζεται σωστά ο συγκεκριμένος χώρος.

Είναι όμως άλλο πράγμα αυτό και άλλο αυτό που λέγεται ότι η τακτική μας μας απομονώνει από το λαό.

Αν η πολιτική του Κόμματος εκφραζόταν με το σύνθημα "εμείς πάμε μόνο μόνοι μας", τότε θα 'πρεπε να κάνουμε κριτική στους συντρόφους συνταξιούχους, γιατί στη συντονιστική επιτροπή, που καθοδηγεί τον αγώνα τους, συμμετέχουν συνταξιούχοι από όλους τους πολιτικούς χώρους, στους συντρόφους και συντρόφισσες του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, που πασχίζουν να στήσουν Συντονιστική Επιτροπή. Το ίδιο και στους αγρότες συνδικαλιστές και στους ΕΒΕ. Πρέπει ακόμη να πούμε ότι είναι εκτός της πολιτικής μας και οι ΚΟ που προσπαθούν να στηθούν συντονιστικές επιτροπές από εργατικά κέντρα, ομοσπονδίες αγροτικών συλλόγων και ΕΒΕ.

Αυτή όμως είναι η εφαρμογή της πολιτικής μας και γι' αυτό είχαμε και την ανάπτυξη των αγώνων κόντρα στις Κασσάνδρες της ταξικής ειρήνης και της συναίνεσης. Κόντρα στις δυνάμεις εκείνες που θέλησαν να ξεστρατίσουν και αυτούς τους αγώνες.

Οσα κόμματα και αν υπάρξουν, ας μη γελιόμαστε, σύντροφοι, οι πολιτικές θα είναι δύο.

Με τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό κόντρα στο λαό ή με το λαό κόντρα στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό.

Προσωπικά δε διακατέχομαι από καμία αγωνία να δημιουργηθούν κόμματα που θα συμφωνούν στον ένα ή τον άλλο βαθμό με το ΚΚΕ.

Εκείνο που με ανησυχεί και πρέπει όλους να μας ανησυχήσει είναι το πώς θα κάνουμε πράξη τις αποφάσεις του Συνεδρίου μας. Πώς θα δουλέψουμε από τις 27 του Μάη ώστε να μη μείνει εργοστάσιο με πάνω από 100 εργάτες που να μην έχουμε ΚΟΒ. Πώς θα χτίσουμε ΚΟΒ στα χωριά με πάνω από 1.000 κατοίκους και πώς θα δουλέψουμε να κάνουμε την ΚΝΕ γερή και μαζική.

ΚΟΒ Δικηγόρων

Η αναφορά στη "δικτατορία του προλεταριάτου" δεν πρέπει να μεταπέσει σε απλό ορολογικό ζήτημα. Ο όρος έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο. Προσδιορίζεται σε αντιδιαστολή με τη δικτατορία της αστικής τάξης. Είναι αλήθεια ότι δυσφημίστηκε ο όρος, αλλά αυτό δεν είναι λόγος να τον εγκαταλείψουμε. Ας εξηγήσουμε ότι ο όρος δικτατορία του προλεταριάτου δε σημαίνει δικτατορία του κόμματος και ας προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε με ποιο τρόπο θα εξασφαλιστεί η εξουσία του προλεταριάτου και πώς θα αποτραπεί η υφαρπαγή της από οποιοδήποτε "διευθυντικό σώμα" ή άλλη γραφειοκρατία.

Στη μαζική μας δουλιά η θέση της αποδέσμευσης από την ΕΕ, όταν προβάλλεται απλώς ως αντίθεση στην κοινοτική πραγματικότητα, δημιουργεί δυσκολίες. Αυτό δεν είναι όμως συνέπεια της θέσης μας, αλλά συνέπεια του τρόπου με τον οποίο μερικές φορές εξειδικεύουμε τη γενική μας θέση ή παραλείπουμε να την προβάλουμε πειστικά. Νομίζω λοιπόν ότι πρέπει να εμμείνουμε στη θέση της αποδέσμευσης, αν και δεν ενοχοποιώ την αντίθετη άποψη.

Οπως ξέρουμε στο συνδικαλιστικό κίνημα κατ' αρχάς συμμετέχουν μόνο εκείνοι που παρέχουν την εργασία τους με τη μορφή της εξαρτημένης εργασίας. Υπάρχουν όμως μεγάλες κατηγορίες εργαζομένων που παρέχουν την εργασία τους με τη νομική μορφή της σύμβασης έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών, χωρίς να εκμεταλλεύονται την υπεραξία της εργασίας άλλων (φασόν, λογιστές, διάφοροι καλλιτέχνες κλπ.). Αυτοί όλοι που ονομάζονται "πρόσωπα που μοιάζουν με μισθωτούς" έχουν τα βασικά χαρακτηριστικά του μισθωτού, του εργάτη, αλλά διαφέρουν από τους άλλους εργαζόμενους μόνο στη νομική μορφή της σχέσης τους με τον εργοδότη. Θα πρέπει να μας προβληματίσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης ενός συνδικαλιστικού διεκδικητικού κινήματος των εργαζομένων της κατηγορίας αυτής και να αξιοποιηθεί η δυνατότητα να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Η ΤΑ είναι η εξουσία που βρίσκεται πιο κοντά στο λαό. Επειδή είναι η πιο προσιτή εξουσία, δέχεται περισσότερο από κάθε άλλη την άμεση επίδραση του λαϊκού παράγοντα. Εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών, αλλά και του σχετικά περιορισμένου μεγέθους των μονάδων της ΤΑ, οι γενικότερες τάσεις του καπιταλιστικού συστήματος είναι πιο φανερές και συχνά εκδηλώνονται με ιδιόμορφο τρόπο.

Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια επιχείρηση αφυδάτωσης και απονεύρωσης της ΤΑ και μετατροπής της σε ένα θεσμό με δύο μόνο διαστάσεις, δηλαδή χωρίς βάθος και ουσία.

Εμείς οφείλουμε να αντιπαραθέσουμε μια επιθετική πολιτική στηριγμένη στις δικές μας αρχές. Ιδιαίτερη σημασία έχουν η ουσιαστικοποίηση της λειτουργίας των συλλογικών οργάνων της ΤΑ και η μεταφορά αρμοδιοτήτων στα διαμερισματικά συμβούλια. Είναι επίσης ουσιώδης η δραστηριοποίηση και άλλων οργάνων που συνεργάζονται με την ΤΑ και στα οποία υπάρχει λαϊκή εκπροσώπηση, όπως οι Σχολικές Επιτροπές, Εχουμε δηλαδή ανάγκη να εντατικοποιήσουμε και να αναπτύξουμε την πολιτική μας δράση στο χώρο τηςΤΑ, αξιοποιώντας τα στοιχεία δημοκρατικής λειτουργίας που υπάρχουν και κάνοντας ορατή στο λαό τη σημασία των δημοκρατικών κατακτήσεών του.

Μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

Τα ντοκουμέντα που κουβεντιάζουμε, το πρόγραμμα και το Καταστατικό τα ψήφισα. Στα ζητήματα της τακτικής μας, που είναι ένα σοβαρό θέμα καθημερινής λειτουργίας και δράσης, διατύπωσα ανοιχτά της σκέψεις μου.

Είναι σχετικά εύκολο, μέσα σε ένα συγκεκριμένο κλίμα, να αλλάξουμε τις θέσεις του 12ου Συνεδρίου για την ΕΟΚ. Θέσεις οι οποίες διαμορφώθηκαν σε εποχή που υπήρχε η Σοβιετική Ενωση και οι πιθανότητες για μια ανεξάρτητη, αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη της χώρας ήταν πολύ μεγαλύτερες απ' ό,τι σήμερα.

Το δύσκολο όμως είναι να δούμε όλα τα δεδομένα, το βαθμό ενσωμάτωσης, τον περίγυρο, τις θέσεις συμμαχικών μας δυνάμεων στην Ευρώπη και ευρύτερα και με βάση αυτά, με βάση τις δικές μας στρατηγικές επιλογές και αναλύσεις, να χαράξουμε μια τακτική που δε θα μας ξεκόβει από το κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα της Ευρώπης, αλλά αντίθετα θα μας δίνει τη δυνατότητα να το μπολιάζουμε και με τις δικές μας θέσεις.

Είναι εύκολο να πεις 5 ή 15 κόμματα, 2 πολιτικές και να ξεμπερδεύεις με τους άλλους.

Το δύσκολο είναι να βρεις τον καλύτερο δρόμο ώστε να πειστούν οι εργαζόμενοι ότι οι άλλες πολιτικές δυνάμεις συμπίπτουν στις στρατηγικές επιλογές, και άρα πρέπει να τους γυρίσουν την πλάτη.

Είναι εύκολο να πεις "εγώ καταγγέλλω όλους τους άλλους στο μαζικό κίνημα, ως όργανα του κεφαλαίου".

Το δύσκολο είναι να μάθεις την πολύ πλούσια και σπουδαία ιστορία του Κόμματος για το πώς έδρασε στα συνδικάτα και στους άλλους μαζικούς φορείς, σε καιρούς δύσκολους και σε καιρούς λιγότερο δύσκολους, χωρίς να χάνει τα χαρακτηριστικά του.

Να έχουμε ανοιχτό μέτωπο με τις άλλες παρατάξεις στο μαζικό κίνημα. Αυτό εξάλλου κάνουμε εδώ και δεκαετίες, με τις αριστερές φράξιες, με τον ΕΡΓΑΣ, με το ΔΕΣΚ, με την ΕΣΑΚ. Αλλά στις συνελεύσεις των εργαζομένων δεν ξοφλάμε με καταγγελίες. Επιμένουμε σε προτάσεις, για συσπείρωση και πάλη πάνω στα προβλήματα. Εκεί καταγράφεται τόσο η δική μας ικανότητα να πείθουμε, όσο και η θέση των άλλων παρατάξεων απέναντι στα προβλήματα, απέναντι στο κεφάλαιο, απέναντι στις κυβερνήσεις.

Είναι εύκολο να πεις δε μετέχω πουθενά, σε όργανα και μηχανισμούς που δημιουργεί το αστικό κράτος, για τους δικούς του λόγους.

Το δύσκολο είναι, όταν δεν κατορθώνεις να αποτρέψεις τη δημιουργία τέτοιων μηχανισμών, να μπορείς να αξιοποιείς έστω και χαραμάδες για να προωθείς τις θέσεις σου, να αποκαλύπτεις, να ανατρέπεις τα σχέδιά τους.

Αν δεν απαντήσουμε σε τέτοια ζητήματα θα σκιαμαχούμε, θα αναζητούμε "εχθρούς" σαν άλλοθι και θα ψάχνουμε, όλοι μας, για τσιτάτα που το ένα μπορεί να ανατρέπει το άλλο αν τα αποσπούμε από τη συνολική σκέψη των κλασικών του μαρξισμού.

Καθήκον μας είναι να υπερασπίσουμε την ιστορία μας και ταυτόχρονα να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε όλες οι κομματικές δυνάμεις να ανοιχτούν στο λαό για την υλοποίηση των αποφάσεων του 15 Συνεδρίου.

Καθήκον μας είναι να έχουμε καινούργιο εισιτήριο για να μη μας κατεβάσει ο εισπράκτορας από το λεωφορείο της ιστορίας... Και για να γίνει αυτό δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι:

- Εχουμε ιστορική κάλυψη.

- Εχουμε ταξική αναφορά.

- Είμαστε επαναστατικό πολιτικό κόμμα και όχι λέσχη.

Κομματική Οργάνωση Ναυτεργατών

Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Το 15ο Συνέδριο του Κόμματος αποχτάει ιδιαίτερη σημασία.

Η αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων με την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών επιδρά άμεσα στην κατάσταση του εργαζόμενου λαού. Οι συνέπειες από αυτές τις αλλαγές εις βάρος των δικαιωμάτων της ΕΤ είναι άμεσες και επώδυνες.

Τα πολιτικά και κοινωνικά στηρίγματα του εξαρτημένου ΚΜΚ προσπαθούν να βαπτίσουν νέα, εκσυγχρονιστική και προοδευτική την πολιτική καταλήστευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών και την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης της ΕΤ. Καλλιεργούν και αναβιώνουν τη θεωρία της "ψωροκώσταινας" για να καλύψουν τη φύση των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού. Οι αποστάτες, πανικόβλητοι μπροστά στην προσωρινή ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, αρνιούνται τις επαναστατικές παραδόσεις των λαών και ενσωματώνονται στη λογική και πολιτική του κεφαλαίου.

Το ερώτημα - ιστορική πρόκληση για μας, για το εργατικό κίνημα, είναι: μπορούμε αποφασιστικά να ξεπεράσουμε αυτές τις συνέπειες; Να μπούμε επικεφαλής της ιστορικής εξέλιξης που θα οδηγήσει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού;

Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη παρά μόνο ΝΑΙ. Η αντίφαση της καπιταλιστικής κοινωνίας να επιδιώκει αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας από τη μια, και από την άλλη να ξεσπά μια κοινωνική επιδημία που σε κάθε άλλη προηγούμενη εποχή θα φαινόταν παραλογισμός, η επιδημία της υπερπαραγωγής. Οχι μόνο δεν έχει ξεπεραστεί από το 1848 που το διακήρυσσαν οι κομμουνιστές στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο, αλλά αντίθετα έχει διευρυνθεί και έχει πάρει μόνιμα χαρακτηριστικά, οδηγώντας σε φυσική εξόντωση λαούς και έθνη.

Σύντροφοι και συντρόφισσες,

Πιστεύω ότι ο στρατηγικός στόχος του Κόμματος στο 10ο Συνέδριο δεν προσδιόριζε με σαφήνεια τον τρόπο περάσματος στο σοσιαλισμό και δημιουργούσε συγχύσεις. Το ίδιο διακρίνω και στο κεφάλαιο του Σχεδίου Προγράμματος Α-Α Μ, το πρόβλημα της εξουσίας.

Νομίζω ότι σε αυτό το κεφάλαιο πρέπει να μπουν και οι τρεις διαπιστώσεις του Μαρξ, διατηρώντας απόλυτα την αξία και την ακρίβειά τους.

1. Οτι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες ιστορικές φάσεις της παραγωγής.

2. Οτι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη δικτατορία του προλεταριάτου.

3. Οτι αυτή η ίδια η δικτατορία αποτελεί απλώς το πέρασμα προς την κατάργηση όλων των τάξεων και προς μια αταξική κοινωνία.

Αυτές οι τρεις ενιαίες εκφράσεις της κοινωνικής εξέλιξης προσδιορίζουν την τακτική, τις συμμαχίες και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το πέρασμα της εξουσίας στα χέρια της ΕΤ, από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό για όλη την πρώτη βαθμίδα σοσιαλιστικής ανάπτυξης, φωτίζουν την ιστορική αποστολή που έχει να εκπληρώσει το ΚΚΕ ως εθνικό τμήμα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, συμβάλλοντας να αποκαλυφθούν συγχύσεις και αυταπάτες.

Συμβάλλουμε στην ενότητα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, που πρέπει να πραγματοποιηθεί ως ενότητα ομοϊδεατών μαρξιστών - λενινιστών. Οποιαδήποτε άλλη ενότητα είναι πολιτική συμμαχία με πρόσκαιρους στόχους και πολλές φορές, με αμφίβολες επιδιώξεις αν είναι προς όφελος της ΕΤ.

Στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για τη Δυτικοευρωπαϊκή Ολοκλήρωση η θέση που πήραμε για αποδέσμευση καθορίστηκε από τη γενικότερη στρατηγική του Κόμματος για το πέρασμα στο σοσιαλισμό.

Τι άλλαξε από τότε; Οι συνθήκες χειροτερεύουν τόσο για την εθνική μας ανεξαρτησία όσο και για τον εργαζόμενο λαό. Τα άλλα κόμματα συνεχίζουν να στηρίζουν αυτή την πολιτική θεωρώντας μονόδρομο την ΕΕ των μονοπωλίων. Επομένως δεν υπάρχει λόγος ν' αλλάξει ούτε η θέση μας για την ΕΕ ούτε η τακτική μας σήμερα στο ζήτημα των συμμαχιών.

Στρατηγικός μας στόχος είναι η σοσιαλιστική επανάσταση. Αν όμως δεν έχεις άμεσο πολιτικό στόχο (συγκρότηση ΑΑΔ μετώπου) πώς θα ωριμάσει η αντικαπιταλιστική συνείδηση που αποτελεί βασική προϋπόθεση;

Η ζωή πάντα επιβεβαιώνει το σωστό ή το λάθος.

Το ότι στη Λέσβο (και όχι μόνο) τα αιτήματα και συνθήματα των συλλαλητηρίων χτυπούν στη ρίζα αυτή την πολιτική, δε δείχνει τη θέληση μεγάλων τμημάτων του λαού να δημιουργήσει ρήγματα σ' αυτή την καπιταλιστική ολοκλήρωση; Και πως το ΚΚΕ με την πολιτική και δράση του έχει βάλει τη σφραγίδα του σ' αυτή την εξέλιξη;

Το ότι τα άλλα κόμματα είτε καταπίνουν τη γλώσσα τους είτε περνάνε σε λυσσασμένη επίθεση ενάντια στο Κόμμα μας, βλέποντας ν' απομονώνονται από το λαό, δεν είναι μια απάντηση σ' αυτούς που χαρακτηρίζουν εμάς απομονωμένους; Είτε είναι κυβέρνηση που 'χει προέλθει διά της κοινοβουλευτικής οδού, είτε κυβέρνηση λαϊκής εξουσίας (χωρίς εκλογές) θα προϋποθέτει ρωμαλέο αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό κίνημα και γερό και μαζικό ΚΚΕ που με αναπτυγμένα τα επαναστατικά χαρακτηριστικά (σε διαφορετικό βαθμό στη μια και στην άλλη περίπτωση) θα εμπνέει και θα καθοδηγεί την πλειοψηφία των εργαζομένων.

Δεν μπορούμε να στρέψουμε την πλάτη μας σε μια τέτοια κυβέρνηση που μπορεί να σπρώξει τα πράγματα στο στρατηγικό μας στόχο.

Εκεί που πρέπει να σκύψει σήμερα το ΚΚΕ είναι στη δημιουργία προϋποθέσεων για τη συγκρότηση του ΑΑΔ μετώπου.

Τρελλής Χρήστος

ΚΟ Εβρου

Θεωρώ ότι η πολιτική των συμμαχιών, ζήτημα στρατηγικής σημασίας, είναι η καρδιά της πολιτικής του Κόμματος. Οποιος αντιστρατεύεται αυτή την πολιτική και αυτό γίνεται κυρίως ορισμένες φορές στην καθημερινή πολιτική δράση, αλλά αμφισβητήθηκε από συντρόφους τόσο στο διάλογο όσο και στο Συνέδριο, ουσιαστικά αμφισβητεί την ίδια την υπόθεση της επανάστασης, ακυρώνει στην πράξη την προετοιμασία γι' αυτή τη μεγάλη υπόθεση.

Γι' αυτό νομίζω ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε σήμερα ορισμένα ζητήματα. Να αποκτήσουμε σαν Κόμμα ενιαία αντίληψη για το ποια είναι η ΕΤ στη χώρα μας, ποια τα όρια της, να επιβεβαιώσουμε τα λενινιστικά κριτήρια. Αυτό θα μας βοηθήσει πιο ολοκληρωμένα και με ενιαία αντίληψη όλο το Κόμμα να επεξεργάζεται και να προωθεί τη δράση για την επίτευξη της ενότητας της ΕΤ, ώστε να καταστεί ικανή να παίξει τον ιστορικό της ρόλο.

Οσον αφορά τις συνεργασίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις, αυτό εξαρτάται με ποια κριτήρια κρίνει ο καθένας μας αυτές. Απαιτείται να αποκτήσουμε ενιαία κριτήρια και αυτά δεν είναι άλλα από το ποια είναι η στάση που κρατούν απέναντι στον ιμπεριαλισμό, την ΕΕ, τη "νέα τάξη πραγμάτων". Αντιπαλεύουν τον ιμπεριαλισμό και την πολιτική του;

Προωθούν την αντίσταση, την πάλη του λαού ή τη συναίνεση και το συμβιβασμό; Σωστά τονίζεται στην Εισήγηση της ΚΕ ότι υπηρετούν την πολιτική του ιμπεριαλισμού, της ΕΕ, της "νέας τάξης πραγμάτων" και επόμενα δεν υπάρχουν περιθώρια πολιτικών συνεργασιών μ' αυτές τις δυνάμεις.

Τι πρέπει όμως να προσέξουμε:

Ασχετα σε ποιο κόμμα ανήκει ή ψηφίζει ο απλός εργάτης, αγρότης, ο νεολαίος, η γυναίκα, δεν είναι ο εκπρόσωπος κανενός κόμματος. Πρέπει να γίνει συνείδηση στην καθημερινή μας δράση, στο πώς προσεγγίζουμε τους εργαζόμενους, στο πώς τους αντιμετωπίζουμε, ώστε και αυτός να κατανοήσει ότι το συμφέρον του δεν είναι να στηρίζει κόμματα και πολιτικές που καθημερινά τον εκμεταλλεύονται. Αντί για υποστηρικτής της πολιτικής του συστήματος να γίνει και αυτός μαζί μας υπερασπιστής των δικαιωμάτων του, να γίνει ένας ακόμα στρατιώτης στην υπόθεση της επαναστατικής αλλαγής.

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της δουλιάς μας για την προώθηση της ενότητας της ΕΤ, των συσπειρώσεων, των επιμέρους μετώπων, γενικότερα της ανάπτυξης της συμμαχίας της ΕΤ με τα άλλα στρώματα, δεν ήταν πάντα στο κέντρο της προσοχής όλων μας το προηγούμενο διάστημα (ΚΕ, ΝΕ, ΚΟΒ). Επίσης είχαμε στην καθημερινή μας πολιτική πρακτική παρεκκλίσεις δεξιές και αριστερές.

Πιο ανησυχητική είναι η προσπάθεια που γίνεται από ορισμένους συντρόφους να δημιουργήσουν το αίσθημα ότι όσο πιο "αριστερή" είναι η θέση μας, τόσο και πιο επαναστατικό είναι το Κόμμα μας. Πρέπει να είμαστε καθαροί. Ο οπορτουνισμός είτε δεξιός, είτε αριστερός οδηγεί στον ίδιο δρόμο, στην υπονόμευση της επαναστατικής πολιτικής.

Τέλος, παίρνοντας υπόψη το επίπεδο της ΚΟ που δουλεύω, την εμπειρία της μέχρι σήμερα λειτουργίας του ΣΟ, την κομματική δύναμη, το στελεχικό δυναμικό, με βάση τη νέα δομή προτείνω τη συγκρότηση ενιαίας περιοχής για τη Βόρεια Ελλάδα (Μακεδονία - Θράκη).

Στέφανος Λουκάς

Μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ

Στη διάρκεια της προσυνεδριακής συζήτησης τέθηκαν μια σειρά ερωτήματα που έχουν άμεση σχέση με την εκτίμηση για το χαρακτήρα της επανάστασης σαν σοσιαλιστικού. Με τη δυνατότητα για επανάσταση σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, με δεδομένη την έντονη επίδραση του διεθνούς παράγοντα όχι μόνο λόγω του αρνητικού συσχετισμού δυνάμεων, αλλά και της συμμετοχής της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Αυτό υποδηλώνει, μαζί με τις υπαρκτές δυσκολίες για την ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα και τη δυσκολία ή την αδυναμία κατανόησης, ίσως και την αμφισβήτηση της δυνατότητας να ξεσπάσει η επανάσταση σε μια χώρα σαν την Ελλάδα. Επόμενα γεννιούνται δυσκολίες συνειδητοποίησης του χαρακτήρα του α-α-δ Μετώπου σαν μετώπου πάλης, σαν συμμαχίας, σαν του δρόμου συγκέντρωσης και ωρίμανσης των δυνάμεων της επανάστασης, της σχέσης του μετώπου με την επανάσταση. Αλλωστε η ουσία της συζήτησης, των διαφορετικών γνωμών για το μέτωπο, τη σχέση του με την κυβέρνηση, την εξουσία, δείχνουν την από διαφορετική σκοπιά προσέγγιση αυτών των ζητημάτων και είναι σε ένα βαθμό αντικειμενικό.

Ο βαθμός αφομοίωσης της θεωρίας από τον καθένα μας, η γνώση και η μελέτη της ίδιας της ιστορικής πείρας του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος, σε ζητήματα στρατηγικής - τακτικής, η πρόσφατη αρνητική πείρα του Κόμματος και οι πιέσεις από την υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος αποτελούν το υπόβαθρο αυτής της συζήτησης. Και μάλιστα σε μια περίοδο που η πολιτική μας δέχεται πίεση από την αστική προπαγάνδα, ώστε να πάψει να 'ναι σεχταριστική. Η Εισήγηση της ΚΕ, με την οποία συμφωνώ, αποσαφηνίζει αρκετά αυτά τα ζητήματα, σε σχέση και με τα προσυνεδριακά ντοκουμέντα.

Οσο η συμφωνία καθενός μας για το χαρακτήρα του α-α-δ μετώπου βαθαίνει ιδεολογικά - πολιτικά στη βάση που το τοποθετεί η Εισήγηση, τόσο θα ενισχύεται η ικανότητα αντιμετώπισης των υπαρκτών κινδύνων από την άσκηση πίεσης της αστικής προπαγάνδας για αλλαγή των πιο ουσιαστικών πλευρών της πολιτικής μας, ώστε να μην περιχαρακωνόμαστε όπως λένε.

Το βασικό ζήτημα για το περιεχόμενο και το χαρακτήρα του μετώπου είναι ότι η πραγματοποίηση των συμφερόντων της εργατικής τάξης και των συμμάχων της απαιτούν πάλη ενάντια στα μονοπώλια και τις ενώσεις τους, σύγκρουση με το κράτος τους, ανατροπή της εξουσίας τους σε κάθε χώρα και στην Ελλάδα. Η αρνητική επίδραση του διεθνούς παράγοντα οξύνει τις ταξικές αντιθέσεις στο εθνικό επίπεδο. Η ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, μόνο με την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, δηλαδή τη δικτατορία του προλεταριάτου μπορεί να επιτευχθεί. Αυτή η προοπτική συνδέει διαλεκτικά την εξουσία με την αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή πάλη. Αυτή η πάλη αποτελεί και τη βάση της συμμαχίας της εργατικής τάξης με τους συμμάχους της στο α-α-δ μέτωπο, αυτή προσδιορίζει και το χαρακτήρα του μετώπου σαν μετώπου πάλης και τη σχέση του με τη σοσιαλιστική επανάσταση. Καθήκον του Κόμματος, με τη δράση του, είναι να βαθαίνει ο αντικαπιταλιστικός του χαρακτήρας, να αποκτά τα χαρακτηριστικά επαναστατικού μετώπου.

Αναπτύσσοντας περισσότερο τη θέση μας για το μέτωπο στο πεδίο των κοινοβουλευτικών θεσμών της αστικής δημοκρατίας, θα πρέπει να διατυπώσουμε την αντίθεσή μας "με το σαπισμένο κοινοβουλευτισμό της αστικής κοινωνίας", αντίληψη που είναι διαδεδομένη στο λαό, έτσι ώστε να αποκαλυφθεί η ανεπάρκειά του.

Αν θέλουμε η αποδέσμευση από την ΕΕ να ανοίξει το δρόμο για το σοσιαλισμό ή να "συμβαδίσει" μαζί του πετυχημένα, θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ως το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας διάλυσης, που δεν είναι αναγκαίο να πάρει τον τυπικό της χαρακτήρα. Μόνο σε συνθήκες γενικότερης κρίσης της ΕΕ είναι δυνατή, αφού οι δυνατότητες αντίδρασης των μεγάλων κεφαλαιοκρατικών χωρών θα μειωθούν, τα κονδύλια προς τη χώρα μας θα λιγοστέψουν και ο λαϊκός παράγοντας στις ανεπτυγμένες χώρες θα είναι ο καθοριστικός συντελεστής αλληλεγγύης.

Πρέπει να τονίσουμε την αυτοπεποίθηση και την αξιοπρέπεια της εργατικής τάξης. Να αναδείξουμε ενοποιητικά στοιχεία στη βάση ιστορικών, πολιτιστικών και ψυχολογικών δεδομένων.

Για τη δικτατορία του προλεταριάτου πρέπει να κρατήσουμε την ουσία του και να προβληματιστούμε για τη χρήση του όρου. Η δικτατορία του προλεταράτου έλεγε ο Λένιν "δεν είναι κυρίως βία... στηρίζεται στην ελεύθερη και συνειδητή πειθαρχία", είναι "προσωρινή" και είναι δημοκρατία "για την τεράστια πλειονότητα του λαού και καθυπόταξη με τη βία των εκμεταλλευτών".

Το κόμμα, όταν είναι εξοπλισμένο ιδεολογικά, δεν πρέπει να φοβάται την καλόπιστη διαφορετική άποψη. Αντίθετα, την αξιοποιεί για να πλουτίσει τα επιχειρήματά του, για να προσεγγίσει πιο σφαιρικά την πραγματικότητα, την αναδεικνύει σε παράγοντα δύναμης και υγείας, κίνητρο έρευνας και τελικά σε ενιαία δράση.