ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

Η Κομισιόν δημοσιοποίησε χτες στις Βρυξέλλες την ετήσια «έκθεση προόδου» της διαδικασίας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), προαναγγέλλοντας ότι στα τέλη του 2002 «δέκα χώρες», μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, θα μπορούσαν να αρχίζουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις ένταξης για τυπική προσχώρηση μέχρι το 2004, ενώ το καθεστώς της Τουρκίας αναβαθμίζεται σε «νέο στάδιο» παρ' όλο που δεν πληροί τα πολιτικά και οικονομικά «κριτήρια», και οι δυο βαλκανικές υποψήφιες χώρες, η Βουλγαρία και η Ρουμανία φαίνεται να «χάνουν το τρένο» της Ευρώπης.

Οπως δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι «σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) αυτές οι χώρες θα μπορούν, μετά τις αναγκαίες επικυρώσεις, να προσχωρήσουν στην ΕΕ πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιούνη του 2004». Η συμπεριφορά της Κομισιόν απέναντι στην Τουρκία χαρακτηρίζεται από συγκρατημένη υποστήριξη της πολιτικής της Αγκυρας και ιδιαίτερα της «συνταγματικής αναθεώρησης» της 3/10/2001, που χαρακτηρίζεται «σημαντική πρόοδος προς την ενίσχυση των εγγυήσεων στους τομείς των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών», παρ' όλο που αναγνωρίζεται η γενική ανεπάρκεια πλήρωσης των «κριτηρίων» ένταξης.

Σύμφωνα με δηλώσεις του αρμοδίου επιτρόπου Γερμανού Γκ. Φερχόιγκεν, «η προενταξιακή στρατηγική της Τουρκίας άρχισε να αποδίδει θετικά αποτελέσματα». Στα πλαίσια αυτά η Κομισιόν προτείνει αναβαθμισμένο «νέο στάδιο» στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, στο οποίο προβλέπεται και συγκεκριμένο «χρονοδιάγραμμα» στην υιοθέτηση του «κοινοτικού κεκτημένου» απ' την Τουρκία, που θα εστιάζεται στην «ικανότητα της τουρκικής διοίκησης για πραγματική υλοποίηση του κεκτημένου». Την αναβάθμιση της Τουρκίας δεν εμπόδισε ούτε η έκφραση «απογοήτευσης» για τη στάση του Ρ. Ντενκτάς στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, παρ' όλο που υποτίθεται ότι το πολιτικό ζήτημα της Νήσου αφορά στις «πολιτικές» υποχρεώσεις της Αγκυρας «εντός του 2001», στα πλαίσια της «εταιρικής σχέσης» ΕΕ/Τουρκίας που υιοθετήθηκε στις αρχές του 2001.

Οσον αφορά την ενταξιακή πορεία της Κύπρου, η Κομισιόν διατυπώνει την «ικανοποίησή» της για την οικονομική και πολιτική προσαρμογή στις απαιτήσεις της ΕΕ. Εντύπωση προκάλεσε όμως η χτεσινή δήλωση του αρμοδίου επιτρόπου Γκ. Φερχόιγκεν, σύμφωνα με την οποία «στρατηγικός στόχος» της ΕΕ είναι «να υποδεχτούμε, ως νέο μέλος, μια Κύπρο επανενωμένη». Και αυτό, γιατί, σύμφωνα με τις επίσημες διακηρύξεις, η επίλυση του Κυπριακού δεν αποτελεί «προϋπόθεση» για την ένταξη της Κύπρου.

Η Τουρκία αναβαθμίστηκε σε υποψήφια για ένταξη χώρα με τις αποφάσεις του Ελσίνκι και από φέτος τελεί σε «εταιρική σχέση» με την ΕΕ υπό ιδιότυπο καθεστώς, παρ' όλο που έχει, πλέον, «πλήρη» δικαιώματα και υποχρεώσεις. Αυτή η ιδιομορφία συνίσταται στο γεγονός ότι όπως διαπιστώνει και φέτος η Κομισιόν, η Τουρκία δεν πληροί τα πολιτικά και οικονομικά «κριτήρια» προς ένταξη. Κι όμως, όχι μόνο είναι «πλήρες» υποψήφιο για ένταξη μέλος στην «ευρωπαϊκή οικογένεια», αλλά τελεί υπό ιδιότυπη «βαθμολόγηση» επιδόσεων εκ μέρους της Κομισιόν. Οσον αφορά τα οικονομικά, η έκθεση κάνει αναφορά στις δύο οικονομικές κρίσεις και στα ιδιαίτερα προβλήματα προσαρμογής της τουρκικής οικονομίας, παρά την Τελωνειακή Ενωση (ΤΕ) με την ΕΕ και την ποικίλη «διευκόλυνση» σε χρήμα, δάνεια και εμπορικές συναλλαγές (πληθωρισμός που κινήθηκε το 2000 στο 54,9%, ελλείμματα του δημοσίου στο μείον 11%).

Οσον αφορά την πολιτική προσαρμογή της Τουρκίας, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, παρά την προσπάθεια «ωραιοποίησης» στην έκθεση της Κομισιόν. Η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει από την ευρωπαϊκή σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων ούτε το πρωτόκολλο αρ. 4 για την ελευθερία μετακίνησης, ούτε τα πρωτόκολλα αρ. 6 και 7 για τη θανατική ποινή, δεν έχει επικυρώσει τον ευρωπαϊκό «κοινωνικό χάρτη», δεν έχει επικυρώσει τη σύμβαση - πλαίσιο για τις μειονότητες, δεν έχει επικυρώσει τις διεθνείς συμφωνίες για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, τα δικαιώματα στους τομείς της οικονομίας, των κοινωνικών σχέσεων και του πολιτισμού την εξαφάνιση όλων των μορφών ρατσισμού και τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών.

Στις 30/9/2001, από τις 18 συμβάσεις που έπρεπε να είχε επικυρώσει η Τουρκία, εκκρεμούν οι έντεκα (!!!) σύμφωνα με πίνακα που επισυνάπτεται στην έκθεση της Κομισιόν για όλες τις υποψήφιες χώρες. Κι όμως, η Κομισιόν αρκείται στη γενικόλογη επισήμανση των «ελλείψεων» και προτείνει αναβάθμιση της Τουρκίας σε «νέο στάδιο» σχέσεων με την ΕΕ. Και έμμεσα πλην σαφώς, προαναγγέλλεται ότι στα τέλη του 2002 η Τουρκία, αυτόματα, θα αναβαθμιστεί περαιτέρω, και θα αρχίσει, και τυπικά, η διαδικασία προενταξιακών διαπραγματεύσεων με εξέταση του «κοινοτικού κεκτημένου». Γιατί αν η έλλειψη εκδημοκρατισμού στο εσωτερικό και η αποθράσυνση του καθεστώτος μετά το Ελσίνκι δεν ενοχλεί τις Βρυξέλλες, άλλο τόσο «θωπεύονται» οι τουρκικές επιδιώξεις σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής.

Σύμφωνα με την Κομισιόν η Τουρκία θα πρέπει να (...) «επιδείξει διαθεσιμότητα» και να «συμβάλλει» στην επίλυση του προβλήματος της Κύπρου και στις «διαφορές» επί της «Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφαλείας και Αμυνας» (ΚΕΠΑΑ). Ετσι περιγράφει η Κομισιόν την κατοχή της Κύπρου και το τουρκικό βέτο στις σχέσεις ΕΕ και ΝΑΤΟ, με αξιώσεις τουρκικής συνδιαχείρισης στο Αιγαίο (!!!). Αν θέλει ας επιδείξει «διαθεσιμότητα». Και σχεδόν κάθε χρόνο, η πολιτική και οικονομική αναβάθμιση της Αγκυρας είναι και δεδομένη και αυτόματη.

Η συνολική πορεία διεύρυνσης της ΕΕ κρίνεται από την Κομισιόν «θετική» και μάλιστα, με επιβεβλημένη την «επιτάχυνση» μετά τα «δραματικά γεγονότα της 11/9/2001». Ολα δείχνουν ότι του χρόνου τέτοια εποχή «μέχρι και δέκα χώρες» θα κριθούν «ικανές» από την Κομισιόν για «ένταξη στην ΕΕ μέχρι το 2004». Το πρώτο εξάμηνο του 2002 θα «ολοκληρωθούν» οι διαπραγματεύσεις στους «κρίσιμους» τομείς της γεωργίας, όπου υπάρχει ήδη τεράστιο πρόβλημα με την Πολωνία, της «περιφερειακής» πολιτικής, όπου θα θιχτούν οι χρηματοδοτήσεις των «μεγάλων έργων» ιδιαίτερα στα φτωχά κράτη - μέλη της ΕΕ και την Ελλάδα, και του προϋπολογισμού. Η Κομισιόν θα κάνει τις προτάσεις «στη βάση» της συμφωνίας του Βερολίνου (Ατζέντα 2000) και θεωρεί «επαρκές» το πλαίσιο συμφωνίας της περιόδου 2000-2006. Αρα η νέα διαπραγμάτευση του κοινοτικού προϋπολογισμού «μετά το 2006» θα γίνει σε μια ΕΕ με τουλάχιστον άλλα δέκα νέα κράτη - μέλη. Παράλληλα θα συμφωνηθεί και η νέα πολιτική δομή της ΕΕ.